Τον τελευταίο καιρό, σαν να εκπλήσσονται όλο και περισσότερο οι πολιτικοί αναλυτές από όσα βλέπουν να συμβαίνουν και να αποφασίζονται από τις κοινωνίες στα πολιτικά ζητούμενα που μπαίνουν.
Σαν να ξαφνιάζονται για τις επιλογές των πολιτών. Δείχνουν σαστισμένοι στη προσπάθειά τους να καταλάβουν τι έχει συμβεί στον λεγόμενο “δυτικό κόσμο” σε μία σειρά από αποφάσεις που λαμβάνουν οι λαοί όποτε τους ζητηθεί η γνώμη τους. Αποκορύφωμα βέβαια, η πρόσφατη εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ στη θέση του Προέδρου των ΗΠΑ, στη θέση δηλαδή του ισχυρότερου ανθρώπου στη πολιτική σκηνή του πλανήτη.
Αξίζει να δούμε τι επιλέγουν πλέον οι πολίτες στον δυτικό κόσμο όλο και περισσότερο. Αξίζει να αναλύσουμε τις προτάσεις που εμπιστεύονται και πως αυτές μπορεί να επιδράσουν στο λεγόμενο “δυτικό μοντέλο κοινωνίας και κράτους”.
Σχεδόν μαζικά θα έλεγε κανένας, σε οποιοδήποτε κράτος του δυτικού ημισφαιρίου οι πολίτες ερωτηθούν για τη πορεία που επιλέγουν για τη χώρα και τη ζωή τους, φαίνεται να αποφασίζουν “αντισυστημικά”. Ποιες είναι οι προτάσεις των “αντισυστημικών” τις οποίες ακολουθούν ολοένα και περισσότερο οι πολίτες; Τι προτείνουν αυτοί απέναντι στο υπάρχων “δυτικό σύστημα”; Ποια ήταν τα κέρδη και οι κατακτήσεις του “δυτικού τρόπου ζωής” που αμφισβητούνται ανοιχτά πλέον;
Οι λαοί του δυτικού κόσμου επιλέγουν να ακούσουν αυτούς που μιλούν για κλείσιμο συνόρων, όρθωση τειχών, Έθνος – Κράτος, αυτοδιαχείριση πόρων και πλούτου, “καθαρούς” λαούς, διάλυση ενώσεων και κοινών προσπαθειών και σε τελικό στάδιο, επιλέγουν περισσότερο απομονωτισμό, αυξημένη εσωτερικότητα και κλείσιμο στο καβούκι. Στρέφονται σε επιλογές που γνωρίζουν εκ των προτέρων πως προέρχονται “έξω από το σύστημα” που κατάφερε να κρατήσει τον πλανήτη σε ήρεμα νερά τα τελευταία 70 χρόνια. Ακόμα και σε επιλογές που ξαφνιάζουν αρχικά, αλλά αν δούμε βαθύτερα τη ρητορική τους, αυτήν επιβραβεύουν τελικά οι πολίτες.
Για τους αναλυτές της πολιτικής Ιστορίας γίνεται ολοένα και περισσότερο διακριτή μια επιστροφή των κοινωνιών και των κρατών στις λογικές, τα δεδομένα και τις συμπεριφορές της περιόδου του Μεσοπολέμου. Και τότε οι λαοί επέλεγαν “αντισυστημικούς” κυβερνήτες, με προτάσεις εσωτερικότητας και αυτοδιαχείρισης, εθνολαϊκές κυβερνήσεις και μεγαλύτερη βύθιση στη λογική των Εθνών – Κρατών. Φαίνεται πως αργά προς το παρόν, αλλά επιταχυνόμενα διαρκώς, οι πολίτες επιλέγουν ολοένα και περισσότερο εκείνο το μοντέλο διακυβέρνησης. Εκείνες τις προτάσεις, όπως τότε.
Και εκείνο που προβληματίζει είναι ο λόγος. Ποιες είναι οι αιτίες που οι πολίτες αφήνουν πίσω τους τις κατακτήσεις από τη μεγαλύτερη ειρηνική περίοδο του πλανήτη επιλέγοντας τον απομονωτισμό και την εσωτερικότητα των κοινωνιών;
Προφανώς οι αιτίες είναι πολλές. Κάποιοι μιλούν για το τέλος του δρόμου του μοντέλου που επιλέχθηκε παγκοσμίως μεταπολεμικά, αλλά κυρίως μετά τη Πτώση του Τείχους. Και ίσως αυτό να συμβεί. Αλλά θα συμβεί με άσχημο τρόπο. Γιατί η Ιστορία είναι ο Μέγας Διδάσκαλος για το μέλλον, για όσους μπορούν να την αναγνώσουν ψύχραιμα και αναλυτικά.
Αν οι πολιτικές ηγεσίες του κόσμου δεν αντιληφθούν πως χρειάζεται επιτάχυνση των ενοποιητικών προσπαθειών, εμβάθυνση της Δημοκρατίας, δικαιότερο μοίρασμα του παραγόμενου πλούτου και μεγαλύτερο άνοιγμα της κοινωνικής δικαιοσύνης πέρα από τα επίπεδα των εχόντων και κατεχόντων ανά τον πλανήτη, τότε αυτοί που αισθάνονται πως δεν περιλαμβάνονται στους κερδισμένους του μοντέλου που δουλεύει επί 70 χρόνια θα συνεχίζουν να επιλέγουν “αντισυστημικά”. Γιατί αυτοί είναι που επιλέγουν διαφορετικά. Και δυστυχώς, φαίνεται πως αυτοί οι “εξωσυστημικοί” είναι πολλοί και γίνονται ολοένα και περισσότεροι. Και σε αυτό το σημείο φαίνεται να αποτυγχάνει το υπάρχων πολιτικό σύστημα. Και αυτό μπορεί να το αναγνώσει κάποιος από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτών που κάνουν την “αντισυστημική” επιλογή.
Φαίνεται πως τα οφέλη από τις κατακτήσεις των τελευταίων 70 ετών δεν φτάνουν πια τόσο βαθιά στις κοινωνίες.
Οι ΗΠΑ έκαναν μια κρίσιμη επιλογή. Και φαίνεται πως είναι δυστυχώς η αρχή. Ακολουθούν στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο κρίσιμες διαδικασίες επιλογής του προτεινόμενου μοντέλου. Και φαίνεται πως οι “αντισυστημικοί” κυβερνώντες έρχονται με φόρα. Που μπορεί να ανακοπεί μόνο με τους τρόπους που περιγράφονται παρακάτω. Πιο γρήγορα οι τομές. Πιο βαθιά η Δημοκρατία. Πιο ουσιαστικά ο διαμοιρασμός του πλούτου… Πιο πλατιά η κοινωνική δικαιοσύνη. Απαιτείται γρήγορα και πειστικά ένα ιδιότυπο citius – altius – fortius. Σε κάθε διαφορετική περίπτωση, θα επαναλάβουμε την Ιστορία. Και όχι ως φάρσα. Αλλά ως τραγωδία.
ΛΙΤΙΝΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
ΤΟΜΕΑΡΧΗΣ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ PES CRETE
