Ζούμε σ’ ένα κόσμο που δεν είναι αγγελικά πλασμένος, αυτό το γνωρίζουμε πικρά. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης, στάθηκαν αφορμή για να νιώσουμε καλύτερα την αδικία, μιας και τη βιώσαμε στο πετσί μας.
Ένα όμως μεγάλο ερώτημα πλανιέται αμείλικτο πάνω από τα κεφάλια όλων μας : αυτή η κρίση μας βοήθησε στο να βελτιωθούμε ηθικά ή μήπως τελικά μας βύθισε περισσότερο στο τέλμα της σήψης των αξιών που τη γέννησε, τη συντηρεί και την αναπαράγει; Μια έντιμη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι αρκετή για να μας καταλάβει μεταφυσικός τρόμος και πανικός, καθώς θα διαπιστώναμε τον φαύλο κύκλο της πτώσης και του ξεπεσμού μας.
Το παραπάνω φαινόμενο της διαφθοράς και της εκτροπής είναι σύγχρονο; Σε καμία των περιπτώσεων! Είναι διαχρονικό και αφορά ουσιαστικά την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, την επίσης διαχρονική τραγωδία του είδους μας. Κι όταν τυχαίνει ο άνθρωπος-θύμα να είναι ένα τρυφερό παιδί, τότε η κραυγαλέα αθλιότητα του «πολιτισμού» μας φαίνεται πια να μην έχει ούτε όρια, ούτε περιθώρια.
Φωτισμένα μυαλά ποιητών και συγγραφέων ανά τους αιώνες κατήγγειλαν το φαινόμενο και ξεγύμνωσαν τους ανθρώπους της εξουσίας, που πάντα στρουθοκαμηλίζουν και πάντα υποκρίνονται πως τάχα αγνοούν τέτοια ζητήματα ή ότι αδυνατούν να δώσουν λύσεις, παρεμβαίνοντας δυναμικά. Τέτοιος ήταν κι ο κλασικός Άγγλος συγγραφέας Κάρολος Ντίκενς (Charles Dickens 1812-1870), που μαζί με την υπόλοιπη πλούσια λογοτεχνική παρακαταθήκη του μας χάρισε και τον Όλιβερ Τουίστ. Πρωταγωνιστής και επίκεντρο στο αριστούργημα αυτό του λόγου είναι ένα φτωχό παιδάκι χωρίς οικογένεια, που βιώνει την απόλυτη ένδεια, που το περιφρονούν εξουσιαστές και δικαστές, που πέφτει στα χέρια του υπόκοσμου, που αγωνίζεται για να επιβιώσει. Που η ίδια η κοινωνία το ωθεί στην παραβατικότητα, για να βρει το πρόσχημα να το εξοντώσει εντελώς, λύνοντας έτσι οριστικά και το πρόβλημά του. Πάντα υπάρχει πλεονάζων πληθυσμός…
Το θέμα αφορά κυρίως εμάς που καμωνόμαστε τους Χριστιανούς, αλλά τελικά κλείνουμε την πόρτα μας στο Χριστό. Μοιάζουμε απελπιστικά στους κατοίκους της Βηθλεέμ, που έκλεισαν την πόρτα στην ετοιμόγεννη Παναγία. Και βλέποντας τα φτωχά προσφυγόπουλα γύρω μας, λέμε ότι θα ήταν καλύτερα να μας λείπουν. Αγνοούμε όμως υποκριτικά ότι αν υπήρχε η Διεθνής Αμνηστία στα χρόνια του Χριστού μας, θα Τον χαρακτήριζε «πολιτικό πρόσφυγα», μια και διώχτηκε από τον ξεμωραμένο βασιλιά Ηρώδη, καταφεύγοντας στην Αίγυπτο για να σωθεί! Αγνοούμε ότι ο μικρός Χριστός που σε λίγες μέρες περιμένουμε, εκπροσωπείται απ’ όλα τα φτωχά και αδικημένα παιδάκια της γης…
Ο φίλος σκηνοθέτης και ηθοποιός Θωμάς Καντιφές είναι ένας από τους ευαίσθητους ανθρώπους, που ψυχανεμίζονται τα σημεία των καιρών. Μετά τον συγκλονιστικό «Σκρουτζ» που μας παρουσίασε το 2010 και που έμεινε ανεξίτηλα γραμμένος στη μνήμη μας, σήμερα με τον Όλιβερ Τουίστ ξαναπιάνει την άκρη του νήματος από εκεί που την είχε αφήσει τότε. Μας προτείνει ακόμα μια φορά Χριστούγεννα με τον Ντίκενς! Τότε υπήρχε ο μικρούλης και σακάτης Τίνι Τιμ, σε ένα έργο που τόνιζε την προτεραιότητα των ανθρώπινων σχέσεων πάνω και πέρα από τη συσσώρευση πλούτου. Τον ίδιο χαρακτήρα συναντάμε ουσιαστικά στον Όλιβερ Τουίστ, να πρωταγωνιστεί αυτή τη φορά. Τον παρακολουθούμε να γεννιέται από μια μητέρα που χάνει το στοίχημα της ζωής πάνω στη γέννα, όπως συχνά συνέβαινε τότε με τα πενιχρά ιατρικά μέσα. Παρακολουθούμε τον εγκλεισμό του σε ορφανοτροφείο και την αποβολή του από αυτό, επειδή ζήτησε λίγο παραπάνω φαγητό… αλήθεια τι έγκλημα και αυτό!
Τον βλέπουμε να μπλέκεται στα δίχτυα του υπόκοσμου, σε μια συμμορία που τη διευθύνει ο αχόρταγος γερο-Φέιγον (άλλη πτυχή του Σκρουτζ) και ο αδίσταχτος κακοποιός Μπιλ Σάικς. Ευτυχώς τον μικρό Όλιβερ τον βοηθά η πονόψυχη Νάνσυ, μια κοπέλα ερωμένη του αρχιμαφιόζου Μπιλ, που πληρώνει με τη ζωή της την τόλμη αυτή. Τελικά τον μικρό Όλιβερ υιοθετεί ο ίδιος ο παππούς του και η τραγική του περιπέτεια έχει αίσιο τέλος. Ο Ντίκενς χειρίζεται πανέμορφα και πειστικά τον γνωστό κι από άλλα λογοτεχνήματα μύθο του χαμένου παιδιού, που φτάνει μέχρι τα έργα της Κρητικής Αναγέννησης.
Το ιλαρό βέβαια τέλος του έργου δεν αλλάζει την πικρή πραγματικότητα. Αν για τον Όλιβερ ξημέρωσε η περιπόθητη άσπρη μέρα, για χιλιάδες άλλα παιδιά που μάταια την περιμένουν, δεν έρχεται ποτέ. Ο Αϊ-Βασίλης τα ’χει ξεχάσει για πολλά χρόνια και το Καλό Πνεύμα των Χριστουγέννων πιθανόν να μην τα βρει εδώ τις επόμενες χρονιές…
Ο Θωμάς δεν ωραιοποιεί, ούτε παραποιεί καταστάσεις, ακόμα και στην παιδική αυτή παράσταση. Το σκληρό κείμενο του Ντίκενς δεν αφήνει τέτοια περιθώρια. Η παράσταση ξεγυμνώνει την αλήθεια, γιατί μόνο ξεγυμνωμένη έχει αξία! Και αν ένα παιδί δεν κατανοήσει από την τρυφερή του ακόμα ηλικία την πικρή αυτή αλήθεια, δεν έχουν νόημα τα υπόλοιπα. Από ένα μοσχαναθρεμμένο σε «χρυσό κλουβί» παιδί, μπορούμε να ζητήσουμε παρέμβαση στην αδικία ως ενήλικα; Πού την είδε και πού την ξέρει;
Πανέμορφος όσο και ευρηματικός ο εικαστικός διάκοσμος της παράστασης, που πάντα είναι ένα από τα μεγάλα ατού του Περίπλου. Το λειτουργικό σκηνικό του Θωμά. Τα όμορφα κοστούμια των Ατελιέ «4 Stage». Η θεσπέσια μουσική του Θανάση Παπαθανασίου. Οι πολύ όμορφες χορογραφίες και η αφίσα του Γιάννη Καλλέργη, που τον απολαύσαμε στην παράσταση κι ως Νώε! Στο τεχνικό μέρος της παράστασης βοήθησαν, όπως πάντα, η Εύη Καννά, η Μαρία Καντιφέ, η Ελένη Αλμπαντάκη και η υπέροχη Άννα Τζανιδάκη, το δεξί χέρι του Θωμά. Η Άννα υπογράφει, μαζί με τον Θωμά, τη διασκευή του λογοτεχνήματος σε θεατρικό και ερμηνεύει πειστικά τη Νάνσυ. Η δε Μαρία Καντιφέ δίδαξε υποκριτικά τους ρόλους στα παιδιά, δασκάλα υποκριτικής γαρ.
Στις φωτογραφίες ο Γιώργος Γαβαλάς, γνωστός όσο και υπέροχος διαχρονικός συνεργάτης του σχήματος.
Ο ίδιος ο Θωμάς, όπως συμβαίνει συνήθως, υποστηρίζει τη σκηνοθεσία του και υποκριτικά, ερμηνεύοντας με αφάνταστη πειστικότητα τον γέρο άρπαγα Φέιγον (μια ζωή κακός…). Πολύ πειστικός και στοργικός παππούς ο φίλος Κωστής Μαμαλάκης, σε ρόλο καλού αυτή τη φορά. Συνεχίζει ακάθεκτος την άνοδο του ο Γιάννης Σταθάκης, δυναμικό στέλεχος του σχήματος. Ωραίος και ο Στέλιος Φασούλης ως αδέκαστος δικαστής…
Αναφέρω και τα ονόματα των λοιπών παιδιών του δεκαεννιαμελούς θιάσου, απ’ τους μεγαλύτερους που είχε ποτέ ο Περίπλους. Γαλλιάκη Γιωργία, Κανδυλάκης Μάνος, Κίκη Ιφιγένεια, Λινοξυλάκης Βαγγέλης, Λιονή Μπάρμπαρα, Μανωλούδης Αντώνης, Μαραγκουδάκης Μάριος, Μπαγιαρτάκη Ρία, Μπροκαλάκη Χαρούλα, Πρινιανάκη Ελίνα, Φλουρής Μιχάλης και Φραγάκης Γιώργος. Θερμά συγχαρητήρια σε όλους και στον καθένα χωριστά. Με την υποστήριξή τους έγινε το όνειρο πραγματικότητα. Κάθε μια συμμετοχή, μια δροσερή κατάθεση ψυχής, στην μεγάλη άνυδρη έρημο που μας περιβάλλει.
Στέκομαι με ιδιαίτερη συγκίνηση ως παιδαγωγός, κάνοντας αναφορά στον Γιώργο Μαρκουλιδάκη, το παιδί που ερμήνευσε πειστικά όσο και συγκινητικά τον Όλιβερ Τουίστ. Τον παρακολουθώ χρόνια στον Περίπλου, από τον Τίνι Τιμ μέχρι τον εξανθρωπισμένο Πινόκιο. Στη φετινή παράσταση έφτασε σε μεγάλα ύψη. Του εύχομαι υγεία, ευτυχία και καλή πρόοδο στις σπουδές του, αφού τυχαίνει μαθητής ακόμα. Να είναι πάντα γερός και να μας χαρίζει τη συγκίνηση και το χαμόγελο που τόσο έχουμε ανάγκη.
Το ξέρω ότι καμιά φορά επαναλαμβάνομαι και γίνομαι γραφικός αλλά… αλλά πρέπει να ενισχύσουμε το σχήμα! Πέρα από τους χορηγούς κι εμάς τους φίλους του, δεν έχει άλλους πόρους για να συντηρεί το όνειρο 28 χρόνια τώρα. Ας κάνουμε το πνευματικό δώρο που οφείλουμε στα παιδιά μας, οδηγώντας τα στην παράσταση. Θα τους δώσουμε, αν μη τι άλλο, κίνητρα για να ψάξουν από μόνα τους για την αλήθεια της ζωής. Γιατί μια τέτοια παράσταση είναι διδασκαλία ζωής!
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ:
Δεκέμβριος 2016: Από 16 έως και 24
Ιανουάριος 2017: Από 6 έως και 29 κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή
Ώρα έναρξης: 7.30μ.μ.
Τηλέφωνο Κρατήσεων:6945458516
Προτεινόμενη ηλικία: Από 6 ετών και πάνω
Θεατρικός Περίπλους – Παιδική Σκηνή 2016-17
(Κουρμούλη 127, Ρέθυμνο)
www.theatrikosperiplous.gr
Γιώργης Καλογεράκης
Συγγραφέας
Δάσκαλος Ειδικής Αγωγής
