Οι κοινωνίες μας ζουν πρωτόγνωρες καταστάσεις με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού Covid-19 από τις οποίες επηρεαζόμαστε όλοι. Οι αντιδράσεις όλων μας ποικίλουν μπροστά σε μια τέτοια άγνωστη και αόρατη «απειλή». Η κατανόηση αυτών των αντιδράσεων όμως αποτελεί το πρώτο βήμα ώστε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τα συναισθήματα, τις σκέψεις, αλλά και την συμπεριφορά μας.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν υπάρχει ένας «σωστός» ή «καθορισμένος» τρόπος αντίδρασης σε ακραίες και πολύ στρεσογόνες καταστάσεις , όπως αυτές που ζούμε σήμερα. Μερικοί από μας εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους άμεσα, άλλοι ακινητοποιούνται και παύουν να λειτουργούν, ενώ κάποιοι μπορεί να εκδηλώσουν μετατραυματικό στρες για πολύ καιρό μετά την παρέλευση της πανδημίας του COVID 19.
Τις στιγμές αυτές είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι δυσκολίες και οι αναποδιές αποτελούν μέρος της ζωής μας. Δεν υπάρχει άνθρωπος που στην πορεία της ζωής του να μην κλήθηκε να διαχειριστεί τουλάχιστον μια απαιτητική κατάσταση, μια κατάσταση όπου συμβαίνουν γεγονότα πέρα από τον έλεγχό του. Αυτό όμως που παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή μας αφορά στην ικανότητά μας να ξεπερνάμε τυχόν αντιξοότητες προχωρώντας μπροστά. Η δεξιότητα αυτή ονομάζεται ψυχική ανθεκτικότητα.
Η ψυχική ανθεκτικότητα σαν όρος αναφέρεται στην θετική προσαρμογή του ατόμου μετά από ένα τραυματικό γεγονός καθώς και στην ικανότητά του για ανάκαμψη. Οι «ψυχικά ανθεκτικοί» άνθρωποι έχουν προσωπικές και κοινωνικές δεξιότητες, ξέρουν πώς να επιλύουν προβλήματα, θέλουν να είναι αυτόνομοι και βρίσκουν πάντα ένα σκοπό για τη ζωή τους! Το κυριότερο είναι πως, ότι και αν συμβεί δεν νιώθουν αυτολύπηση, αλλά βρίσκουν ένα λειτουργικό τρόπο να διαχειριστούν την κατάσταση και να την φέρουν στα μέτρα τους!
Οι περισσότεροι από μας μπορούμε να τα καταφέρουμε σε δύσκολες καταστάσεις και να πορευτούμε με ψυχική υγεία και ευεξία. Μάλιστα, όταν ένα άτομο αναγνωρίζει τα θετικά του στοιχεία και παράλληλα διαθέτει εσωτερικό έλεγχο, δηλαδή αισθάνεται ότι μπορεί ο ίδιος να ελέγξει τη ζωή του και το μέλλον του, μπορεί πιο εύκολα να ανακάμψει μετά από μία τέτοια κατάσταση.
Ας αναρωτηθούμε λοιπόν: “Ποιές είναι οι πηγές από τις οποίες μπορώ να αντλήσω δύναμη ώστε να αντιμετωπίσω την κατάσταση στην οποία βρίσκομαι;
Η σχέση με τον εαυτό μας και οι σχέσεις μας με τους άλλους θα μας δώσουν πρόσβαση στη δύναμη και την πίστη που χρειαζόμαστε….
ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΣΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ:
- Δώστε χρόνο στον εαυτό σας και σκεφτείτε τι συμβαίνει : τι είναι σημαντικό για σας , τι πρέπει να προφυλάξετε, τους ανθρώπους που αγαπάτε, τις αξίες σας και κάντε πράξη όλα όσα σας χρειάζονται και έχετε πραγματικά ανάγκη.
- Κάθε φορά που έρχεστε αντιμέτωποι με συναισθήματα άρνησης, άγχους, αδιεξόδου, πίεσης, πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές και θυμηθείτε τον λόγο που παραμένετε στο σπίτι, ποιό είναι το πραγματικό πρόβλημα. Αναρωτηθείτε ” τι μπορώ να κάνω στο τώρα”;
- Είναι απολύτως φυσιολογικό εάν νιώσετε άσχημα ή παράξενα. Να θυμάστε ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός έκθεσής μας σε μια κατάσταση κρίσης, τόσο εντονότερες είναι και οι αντιδράσεις μας. Αποδεχτείτε ότι υπάρχουν συμβάντα που δεν μπορείτε να ελέγξετε – το μόνο που μπορείτε να ελέγξετε είναι η στάση σας απέναντι σ΄αυτά.
- Αναζητήστε τα δυνατά στοιχεία του εαυτού σας, ικανότητες
(π.χ. οργανωτικότητα , χιούμορ, ευρηματικότητα, σταθερότητα, στοργή), που αξιοποιήσατε σε προηγούμενες δυσκολίες της ζωής σας και τα καταφέρατε. - Αν και όλοι βιώνουμε μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας αυτή την χρονική περίοδο, προσπαθήστε να καθιερώσετε μια νέα ρουτίνα που θα διασφαλίσει ένα αίσθημα ελέγχου και προβλεψιμότητας. Οργανώστε ένα πρόγραμμα μέσα στην καθημερινότητά σας.
- Αν νιώσετε πως δεν τα καταφέρνετε , λάβετε υπόψη σας πως μπορεί να χρειάζεστε περισσότερο χρόνο για να ανταποκριθείτε στα προσωρινά νέα δεδομένα. Επαναπροσδιορίστε τους στόχους σας σε περισσότερο εφικτούς και ρεαλιστικούς, όπως άλλωστε κάνουμε σε κάθε μας δυσκολία.
- Επαναλαμβανόμενες “γνωστικές διαστρεβλώσεις” (πχ. «όλα ή τίποτα», «άσπρο-μαύρο»), καταστροφικές σκέψεις (πχ. «όλοι θα αρρωστήσουμε»), αποτελούν φυσιολογικές αντιδράσεις του νου σε περιόδους έντονου στρες. Παρόλα αυτά, εάν σας κατακλύζουν, γράψτε σε ένα χαρτί τις θετικές σκέψεις σας, με τις οποίες μπορείτε να τις αντικαταστήστε.
- Τηρήστε ένα ημερολόγιο. Καταγράψτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας για αυτό που βιώνετε. Έρευνες έχουν δείξει ότι η πρακτική αυτή είναι πολύ αποτελεσματική για τη μείωση του άγχους κατά τη διάρκεια καταστάσεων κρίσης.
- Αξιοποιήστε θετικά (ότι και αν σημαίνει αυτό για σας ) την παραμονή στο σπίτι με δραστηριότητες και συνήθειες που είχατε παραμελήσει λόγω των ρυθμών της καθημερινότητας ή ανακαλύψτε νέες (π.χ. διάβασμα, μουσική, τέχνες, οικογενειακές στιγμές, συζητήσεις, παλιά χόμπι, παιχνίδι).
- Στηρίζουμε και στηριζόμαστε διατηρώντας την ανθρώπινη ανάγκη για επαφή και αλληλοϋποστήριξη (π.χ. συχνότερη επικοινωνία με ηλικιωμένους συγγενείς που ενδέχεται να είναι περισσότερο απομονωμένοι, προσφορά υλικών αγαθών όπου υπάρχει ανάγκη), αξιοποιώντας παράλληλα εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας όταν αυτό είναι εφικτό (π.χ. τηλέφωνο, διαδίκτυο).
- Μην απομονώνεστε συναισθηματικά. Μοιραστείτε τα συναισθήματά σας με άλλους (οικογένεια, φίλους). Μιλήστε για τους φόβους, τις αγωνίες, τη λύπη που αισθάνεστε. Θυμηθείτε ότι και εκείνοι αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις με εσάς. Μην ξεχνάτε ότι αυτές οι συζητήσεις είναι το πιο «θεραπευτικό φάρμακο».
- Φροντίστε να ενημερώνεστε από επίσημους και έγκυρους φορείς
(ενδεικτικά https://eody.gov.gr, https://:www.who.int ,
https://www.civilprotection.gr/el/koronoios-covid-19-hrisimes-odigies) και να γνωρίζετε τα συμπτώματα και τις απαραίτητες ενέργειες που πρέπει να κάνετε τόσο σχετικά με θέματα πρόληψης, όσο και αντιμετώπισης. - Αναζητήστε την βοήθεια ειδικού αν νιώσετε πως τα συναισθήματά σας – επηρεάζουν έντονα τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα σας
(π.χ. αϋπνία, πονοκέφαλοι, έντονο άγχος, αρνητικές σκέψεις που επιμένουν κ.ά.). - Εάν κρίνετε ότι χρειάζεστε επιπλέον στήριξη, μπορείτε να απευθυνθείτε στις Τηλεφωνικές Γραμμές Βοήθειας του Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων Π.Ε. Ρεθύμνης – 28310 50100, 28310 30830, 28310 55899, καθημερινές 9.30- 13.30 και 17.00-19.00, καθώς και στην ιστοσελίδα www.prolipsis.gr
Οι άνθρωποι κρύβουμε μεγάλη δύναμη μέσα μας, ακόμα και αν δεν το πιστεύουμε… Θα έρθει η ώρα που αυτή η δύναμη θα βγει στην επιφάνεια, αρκεί να το πιστέψουμε και να το επιτρέψουμε!
Είναι πολύ σημαντικό να ανακαλύψει ο καθένας από εμάς τι είναι αυτό που γεμίζει και νοηματοδοτεί την ύπαρξή του, καταφέρνοντας έτσι να αντέξει τις αντιξοότητες διατηρώντας ζωντανή την ελπίδα!
