Ακούμε όλο και περισσότερο, λόγω ιού, για ατομική ευθύνη. Διάφοροι, δημόσια πρόσωπα και μη, μιλάνε με πάθος γι’ αυτήν και κουνούν το δάχτυλο σε αόρατους ή ορατούς ακροατές. Στην πρώτη γραμμή νουθεσίας του πλήθους.
Κατ’ αρχάς δεν γίνεται να μην σημειώσω την υποκρισία του φαινομένου. Η έννοια της ατομικής ευθύνης για τη μεγάλη πλειοψηφία αυτού του τόπου (και όχι μόνο βεβαίως) είναι το πως θα φροντίσει να ικανοποιήσει τις προσδοκίες της και να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της, στενά και αυστηρά για το ατομικό καλό. Οι άνθρωποι της πλειοψηφίας αυτής, μεγαλωμένοι και μαθημένοι στον ατομισμό, θεωρούν ευθύνη τους να πατήσουν κάτω τον άλλο, ώστε να ανέλθουν αυτοί. Ζητάνε λοιπόν διάφοροι – ανάμεσά τους πολλοί της άνω πλειοψηφίας – να επιδείξουμε όλοι ατομική ευθύνη για να προασπίσουμε το συλλογικό, το γενικό καλό της δημόσιας υγείας!
Εν συνεχεία, υπάρχουν μερικά θεμελιώδη ερωτήματα στα οποία, όσοι κουνάνε το δάχτυλο, οφείλουν να απαντήσουν πρώτα απ’ όλα:
Α) πόση ατομική ευθύνη έχουν επιδείξει στο θέμα της ανισοκατανομής του πλούτου; Τι έχουν κάνει ώστε να σταματήσει μια ελάχιστη μειοψηφία να τον αρπάζει και η τεράστια πλειοψηφία που τον παράγει να μην τον καρπώνεται;
Β) πόση ατομική ευθύνη έχουν επιδείξει στο θέμα της παιδικής εργασίας, εκμετάλλευσης και κακοποίησης; Τι έχουν κάνει ώστε να μην απάγονται για τις άρρωστες ορέξεις κάποιων, για εμπορία οργάνων ή για να μην δουλεύουν δώδεκα ώρες σε άκρως επικίνδυνες συνθήκες;
Γ) πόση ατομική ευθύνη έχουν επιδείξει στο θέμα της οικολογικής καταστροφής; Τι έχουν κάνει ώστε να εμποδίσουν την κλιματική αλλαγή που απειλεί άμεσα εκατομμύρια ζωές και τελικά τον πλανήτη;
Πρώτα πρέπει να απαντηθούν αυτά.
Οι καθημερινοί άνθρωποι που εγκαλούν, δεν διανοούνται να απαντήσουν επειδή η κατάσταση και η πορεία των πραγμάτων είναι γι’ αυτούς δεδομένα, άρα αναντίρρητα. Αυτό που τους μένει είναι η επιβίωση, κάτι που τους κάνει έρμαιο του φόβου στον οποίο τους υποβάλλουν κατά βούληση οι ελίτ.
Τα δημόσια πρόσωπα που εγκαλούν, είναι ένας βραχίονας επιβολής του φόβου. Διαχρονικά, πέρα από αυτούς που έχουν το ρόλο να σπέρνουν εθελουσίως κάθε είδους φόβο, υπάρχουν και αυτοί που το κάνουν χωρίς πλήρη συνείδηση. Μπλεγμένοι σε δαιδαλώδεις μηχανισμούς συμφερόντων τρίτων, χρησιμοποιούνται χωρίς πολλές φορές να το συνειδητοποιούν. Έτσι κι αλλιώς, από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης βγαίνουν ψέμματα κι όχι αλήθειες. Ή μάλλον, επειδή η αλήθεια είναι κάτι υποκειμενικό, βγαίνουν – και υπερασπίζονται – οι αλήθειες της άρχουσας τάξης.
Στον σύγχρονο δυτικό κόσμο όπου η μία κρίση διαδέχεται την άλλη και που η φτωχοποίηση και η τρομοκράτηση των μαζών γίνονται κανόνας, θα έπρεπε να ωριμάζει η οργή. Όπως στα «σταφύλια της οργής» του Τζον Στάινμπεκ. Όμως, η σημερινή δυτική κοινωνία, μαλθακή και παραιτημένη από διεκδικήσεις, δεν οργίζεται, δεν αμφισβητεί, δεν οραματίζεται. Και η παρακμή όλο και βαθαίνει.
25 Αυγούστου 2020
Ντίνος Πετράκης
