Συνεχίζονται οι αναλύσεις και οι έλεγχοι του Περιφερειακού Εργαστηρίου Δημόσιας Υγείας Κρήτης στα αστικά λύματα των πόλεων της Κρήτης για την ανίχνευση γενετικού υλικού του κορωνοϊού. Όπως προκύπτει από τις αναλύσεις του τελευταίου χρονικού διαστήματος παρατηρείται ανησυχητική απότομη άνοδος του ιικού φορτίου.
Σύμφωνα με την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και Επιστημονική Υπεύθυνη του ΠΕΔΥ Κρήτης Άννα Ψαρουλάκη, οι αναλύσεις του Περιφερειακού Εργαστηρίου Δημόσιας Υγείας Κρήτης για τις μεγάλες πόλεις του νησιού οδηγήθηκαν στα ακόλουθα συμπεράσματα:
«Η παρακολούθηση της συγκέντρωσης του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 έως και τις δυο πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου 2021 έδειξε από πολύ χαμηλό έως οριακά ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο με ελάχιστες αυξομοιώσεις/διακυμάνσεις.
Από την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση, με ανοδική τάση του ιικού φορτίου στα λύματα. Η σύγκριση με τις μετρήσεις προηγούμενων μηνών δείχνει μεγάλη έως πολύ μεγάλη αύξηση της συγκέντρωσης του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 στα αστικά λύματα (με διαφορές και διαβαθμίσεις από περιοχή σε περιοχή)».
Αναλυτικά για κάθε περιοχή:
ΗΡΑΚΛΕΙΟ-ΔΕΥΑΗ
Στο Ηράκλειο, η μέση τιμή συγκέντρωσης του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 την εβδομάδα 25-31 Ιανουαρίου ήταν κατά 56,6% αυξημένη σε σχέση με τη μέση τιμή της εβδομάδας18-24 Ιανουαρίου. Στις μετρήσεις των επόμενων 2 εβδομάδων (1- 14 Φεβρουαρίου καταγράφηκε μια απότομη άνοδος του ιικού φορτίου στα λύματα. Η μέση τιμή συγκέντρωσης του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 την εβδομάδα 8-14 Φεβρουαρίου ήταν περίπου 36 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με την εβδομάδα 25- 31 Ιανουαρίου. Σε ημερήσια βάση, η υψηλότερη τιμή καταγράφεται την Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου. Οι μετρήσεις της τελευταίας εβδομάδας (15-21 Φεβρουαρίου) δείχνουν αύξηση κατά 68% σε σχέση με την προηγούμενη.
ΧΑΝΙΑ
Σύμφωνα με μετρήσεις δειγμάτων από τη ΔΕΥΑΧ, στα Χανιά η μέση τιμή συγκέντρωσης γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 τις εβδομάδες 25-31 Ιανουαρίου και 1-7 Φεβρουαρίου ήταν σε χαμηλά επίπεδα. Την εβδομάδα 8-14 Φεβρουαρίου καταγράφηκε αύξηση, με μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου στα λύματα αυξημένη κατά 98% σε σχέση με τη μέση τιμή της εβδομάδας 1 – 7 Φεβρουαρίου. Από τις μετρήσεις της τελευταίας εβδομάδας (15-21 Φεβρουαρίου) η μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου εμφανίζεται μειωμένη κατά 37% σε σύγκριση με την εβδομάδα 8-14 Φεβρουαρίου. Σε ημερήσια βάση, η υψηλότερη τιμή καταγράφεται στις 11 Φεβρουαρίου.
Από την περιοχή των Χανίων, λαμβάνονται επίσης δείγματα από τη ΔΕΥΑΒΑ (Βόρειος οδικός άξονας Χανίων) από τις 28 Ιανουαρίου. Παρ’ ότι στα αρχικά δείγματα το ιικό φορτίο ήταν σε χαμηλές συγκεντρώσεις, ακολούθησε μια απότομη αύξηση στις 11 Φεβρουαρίου (οπότε και καταγράφηκε η μεγαλύτερη τιμή ιικού φορτίου έως σήμερα) για να ακολουθήσει μια σταδιακή αποκλιμάκωση. Στο τελευταίο δείγμα στις 18 Φεβρουαρίου καταγράφηκε μείωση κατά 81% σε σχέση με αυτό της 11ης Φεβρουαρίου, όμως με την συγκέντρωση του ιικού φορτίου να παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
ΡΕΘΥΜΝΟ-ΔΕΥΑΡ
Στο Ρέθυμνο, η μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου στα λύματα εμφάνισε αύξηση την εβδομάδα 25-31 Ιανουαρίου. Η αυξητική τάση συνεχίστηκε, με απότομη άνοδο του ιικού φορτίου, την εβδομάδα, 8-14 Φεβρουαρίου. Η μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου την εβδομάδα 8 έως 14 Φεβρουαρίου ήταν ιδιαίτερα αυξημένη, περίπου 20 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με την εβδομάδα 1-7 Φεβρουαρίου. Σε ημερήσια βάση, η υψηλότερη τιμή καταγράφεται στις 8 Φεβρουαρίου. Την τελευταία βδομάδα (15-21 Φεβρουαρίου) παρατηρείται αποκλιμάκωση, με τη μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου να είναι κατά 56% μειωμένη σε σχέση με τη μέση τιμή της εβδομάδας, 8-14 Φεβρουαρίου.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ -ΔΕΥΑΓΝ
Στον Άγιο Νικόλαο, η συγκέντρωση γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 στα λύματα εμφάνισε απότομη αύξηση στις 28/1/2021. Η αυξητική τάση συνεχίστηκε, με τη μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου την εβδομάδα από 8-14 Φεβρουαρίου περίπου 60% αυξημένη σε σχέση με τη μέση τιμή της προηγούμενης εβδομάδας, 1-7 Φεβρουαρίου. Σε ημερήσια βάση, η υψηλότερη τιμή καταγράφεται την Τρίτη 5 Φεβρουαρίου. Την τελευταία βδομάδα (15-21 Φεβρουαρίου) παρατηρήθηκε μικρή αποκλιμάκωση, με μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου κατά 18% μειωμένη σε σύγκριση με τη μέση τιμή της εβδομάδας 8-14 Φεβρουαρίου.
ΣΗΤΕΙΑ-ΔΕΥΑΣ
Στη Σητεία, η συγκέντρωση γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 στα λύματα κυμάνθηκε από την έναρξη της επιτήρησης (6/12/20) σε πολύ χαμηλά επίπεδα με μικρές διακυμάνσεις. Την εβδομάδα 8-14 Φεβρουαρίου καταγράφηκε αύξηση στην μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου για να ακολουθήσει μία μείωση κατά 96% την εβδομάδα 15-21 Φεβρουαρίου. Σε ημερήσια βάση, η υψηλότερη τιμή καταγράφεται στις 11 Φεβρουαρίου. Στα τελευταία δείγματα ανιχνεύθηκε ελάχιστο ιικό φορτίο.
Έκτακτες δειγματοληψίες από την περιοχή Σκοπή της Σητείας κατά το χρονικό διάστημα συρροής κρουσμάτων έδειξαν μια πολύ υψηλή συγκέντρωση ιικού φορτίου στα λύματα στις 15/2, με τάση μείωσης στο τελευταίο δείγμα της προηγούμενης εβδομάδας.
ΠΑΛΑΙΚΑΣΤΡΟ
Στο Παλαίκαστρο, η επιδημιολογική επιτήρηση μέσω των λυμάτων ξεκίνησε στις 8/1/2021, όταν ήδη είχε καταγραφεί η συρροή κρουσμάτων. Στις 8 Ιανουαρίου καταγράφηκε υψηλή συγκέντρωση γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 στα λύματα με την αύξηση του ιικού (κατά 94.8%) να συνεχίζεται στο δείγμα που ελήφθη στις 11 Ιανουαρίου (οπότε καταγράφηκε και η υψηλότερη τιμή σε ημερήσια βάση). Στη συνέχεια, παρατηρήθηκε σταδιακή μείωση του ιικού φορτίου και αποκλιμάκωση μέχρι την 21η Φεβρουαρίου, με μικρές διακυμάνσεις. Η μέση τιμή συγκέντρωσης του ιικού φορτίου την εβδομάδα 8-14 Φεβρουαρίου ήταν κατά 37% μειωμένη σε σύγκριση με τη μέση τιμή της εβδομάδας, 18-24 Ιανουαρίου. Την τελευταία βδομάδα (15-21 Φεβρουαρίου), η συγκέντρωση γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 στα λύματα είναι σε πολύ χαμηλά έως μη ανιχνεύσιμα επίπεδα.
Η μεθοδολογία της ανάλυσης
Στο Περιφερειακό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας Κρήτης υλοποιείται ήδη από το Νοέμβριο 2020 πρόγραμμα για ανίχνευση και ποσοτικοποίηση του ιού SARS-CoV-2 στα αστικά λύματα της Κρήτης.
Σε συνεργασία με τις ΔΕΥΑ Ηρακλείου, Χανίων, Ρεθύμνου, Αγίου Νικολάου και Σητείας, παρακολουθείται το ιικό φορτίο του SARS– CoV-2 από τις 18 Νοεμβρίου 2020. Σε εβδομαδιαία βάση λαμβάνονται 2 δείγματα λυμάτων (στις περισσότερες ΔΕΥΑ λαμβάνεται με αυτόματο δειγματολήπτη σύνθετο δείγμα 24ωρου). Εκτός της σταθερής παρακολούθησης, πραγματοποιήθηκαν έκτακτες δειγματοληψίες και έλεγχοι από άλλες περιοχές της Κρήτης, όταν κρίθηκε απαραίτητο (Παλαίκαστρο Σητείας, ΔΕΥΑΒΑ Χανίων, κ.ά).
Συνολικά, από τις 18/11/2020 έχουν ελεγχθεί 133 δείγματα από εννέα (9) ΔΕΥΑ και Μονάδες Επεξεργασίας Λυμάτων της Περιφέρειας Κρήτης.
Ο εργαστηριακός έλεγχος γίνεται με βάση έγκυρα επιστημονικά πρωτόκολλα και επικυρωμένες μεθόδους, με συνεχή βελτιστοποίηση, ώστε να επιτυγχάνεται η βέλτιστη δυνατή ανάκτηση και ποσοτικοποίηση του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2.
Σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκεται η επικύρωση των εργαστηριακών πρωτοκόλλων, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η μεθοδολογία της κανονικοποίησης και εξορθολογισμού των εργαστηριακών αποτελεσμάτων σε σχέση με την εκάστοτε ποιότητα του λύματος, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή ακρίβεια στη μέτρηση της ποσότητας του ιικού RNA στα λύματα και να γίνεται με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη η αναγωγή των μετρήσεων σε τάσεις διασποράς του ιού στην κοινότητα.
