Κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα το βιβλίο «Ένας Φάλκονας δεν φέρνει την άνοιξη», με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 25 χρόνων από την έναρξη λειτουργίας του. Συγγραφέας είναι ο Χάρης Στρατιδάκης, που τον οραματίστηκε και τον υλοποίησε το 1996 με τη βοήθεια των Γιάννη Φωτάκη, Κωστή Τζουγανάκη, Θωμά Κρεβετζάκη, Κατερίνας Κατσιμάνη και Γιώργου Πολάκη.
Ο «Φάλκονας», που δραστηριοποιήθηκε κυρίως στην Καρωτή Ρεθύμνου, υπήρξε το πρώτο περιβαλλοντικό κέντρο της Κρήτης και λειτούργησε πλήρως την περίοδο 1996-2003. Στη συνέχεια η λειτουργία του σταδιακά εκφυλίστηκε, με την επιλογή ως τόπου ίδρυσης Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για τον νομό Ρεθύμνης από το Υπουργείο Παιδείας του μακρινού Ψηλορείτη, επιλογή -όπως παραδέχτηκαν όλοι- καθαρά πολιτική. Για τη λειτουργία του στηρίχτηκε σε εθελοντές πολίτες, όχι μόνο εκπαιδευτικούς αλλά όλων των επαγγελμάτων, κοινωνικών τάξεων και μόρφωσης, που έφτασαν σε αριθμό τους 232, τους οποίους ο συγγραφέας αναφέρει ονομαστικά, με την προσφορά του καθενός σύντομα. Η οικονομική του ενίσχυση από το ελληνικό κράτος ήταν κάτι λιγότερο από 3.000 ευρώ! (τότε 720.000 δραχμές) και αυτά από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ρεθύμνου, που είχε αναγνωρίσει την προσφορά του, χάρις στον δάσκαλο και σύμβουλο Αντώνη Δαφέρμο. Στηρίχτηκε δηλαδή κατ’ ουσίαν από την τοπική κοινωνία, του Ρεθύμνου κυρίως αλλά και σημειακά της υπόλοιπης Κρήτης, η οποία επιβράβευσε την προσπάθεια όλων αυτών των ανθρώπων, σε ουσιαστικό αλλά και σε συμβολικό επίπεδο (βραβεία Υπουργείου Υγείας Εθελοντισμού, Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, Πανεπιστημίου Κρήτης «Ελευθέριος Πλατάκης» κ.ά.).
Στα οκτώ χρόνια της ουσιαστικής λειτουργίας του το «Κέντρο Περιβαλλοντικής Αγωγής και Ενημέρωσης ‘Φάλκονας’» προσέφερε στα παιδιά όλων των ηλικιών 61 διαφορετικά εκπαιδευτικά προγράμματα, πολλές φορές το καθένα, από περισσότερους από σαράντα εθελοντές εμψυχωτές. Παράλληλα λειτούργησε ως κέντρο συντονισμού των προγραμμάτων αυτού του είδους στην Κρήτη και ευρύτερα, διοργανώνοντας πέντε Παγκρήτιες Συναντήσεις και εκδίδοντας ισάριθμους τόμους Πρακτικών. Προσέφερε επίσης 46 συνολικά εκδόσεις, οι οποίες και αύξησαν το γόητρό του, στολίζοντας μέχρι σήμερα εκατοντάδες βιβλιοθήκες ανά την Ελλάδα και αποτελώντας ενεργό βιβλιογραφία. Τα προγράμματα αυτά θεωρούνται μέχρι σήμερα πρότυπα, διαθέτοντας χαρακτηριστικά όπως η βιωματικότητα, η εφευρετικότητα, η ζητούμενη και σήμερα διαθεματικότητα κ.ά.
Ο «Φάλκονας» παρήγαγε επίσης 15 φορητά εκπαιδευτικά προγράμματα (τις αποκαλούμενες «μουσειοβαλίτσες») για εφαρμογή σε σχολεία, συλλόγους, Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων κ.ά., αφού μάλιστα προώθησε εξαρχής δυναμικά την διαγονεακή μάθηση. Παρήγαγε επίσης βιντεοταινίες για τη φύση, εκπαιδευτικά παιχνίδια και δημιούργησε ο πρώτο στην Ελλάδα και μοναδικό μέχρι σήμερα Κέντρο Τεκμηρίωσης Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, στο οποίο είχε κατατεθεί και καταλογραφηθεί υλικό για περισσότερα από 300 προγράμματα. Κι όλα αυτά χωρίς να «βάλει το δάχτυλο» στο μέλι των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, επειδή οι άνθρωποί του πίστευαν ότι η προστασία της κρητικής φύσης αποτελεί καθήκον και απαιτεί τους πόρους και τις προσπάθειες των ίδιων των Κρητικών.
Ο «Φάλκονας» υπήρξε εισηγητής και βασικός υποστηρικτής στην Κρήτη του θεσμού των Οικολογικών Σχολείων, αναδεικνύοντας ως τέτοια τέσσερα. Κι ακόμη υπήρξε συνδημιουργός με το Β΄ ΚΑΠΗ Ρεθύμνου του διετούς σεμιναρίου «Αναζητώντας τις ξεχασμένες γεύσεις», εμψυχωτής 21 πρότυπων εκπαιδευτικών επισκέψεων σε αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης, μουσεία, μιτάτα, φαράγγια, βιβλιοθήκες, κλειστά σχολεία, σπήλαια, στη Σπιναλόγκα, πριν αυτή γίνει ευρύτερα γνωστή, και ψηλά στο αστεροσκοπείο του Σκίνακα.
Πρωτοστάτησε στην περιβαλλοντική αγωγή όχι μόνο των μαθητών όλων των ηλικιών (από παιδικούς σταθμούς μέχρι το Πανεπιστήμιο, τα Διδασκαλεία δασκάλων και νηπιαγωγών, τα ειδικά σχολεία και παιδιά Roma) αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας, με εκδηλώσεις, ημερίδες, συνέδρια, μουσικές βραδιές και πρωτοποριακές δράσεις. Σηματοδότησε παραδειγματικά τους χώρους του, δίνοντάς τους τα ονόματα του πρόδρομου μελετητή της κρητικής φύσης Ελευθέριου Πλατάκη, του πρωτοπόρου οικολόγου στα Χανιά Βασίλη Τσάκωνα, της επίσης πρωτοπόρου βιοκαλλιεργήτριας Petra Pascoe, του νεαρού φοιτητή σπηλαιολόγου Σάββα Βαρδάκη, θύματος στο Ηράκλειο των ασυνείδητων που καταστρέφουν την κρητική φύση, και της επίσης αδικοχαμένης φοιτήτριας Jill Barrett, εθελόντριας του Συλλόγου Προστασίας Θαλάσσιας Χελώνας, η οποία έχασε τη ζωή της ένα ξημέρωμα, πηγαίνοντας για καταμέτρηση φωλιών σε παραλία των Χανίων, όταν βρέθηκε κάτω από τις ρόδες του αυτοκινήτου ενός μεθυσμένου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι γονείς της Elaine και Richard στη συνέχεια, εκτιμώντας το έργο και την ευαισθησία του Κέντρου, το στήριξαν οικονομικά σε υποδομές και εξοπλισμό.
Ο συγγραφέας θέλει να ευχαριστήσει την Μαίρη Λιονή και την Αντιπεριφέρεια Ρεθύμνου που, όπως και η προκάτοχός της Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, στάθηκε δίπλα στην προσπάθεια, αγοράζοντας έναν αριθμό αντιτύπων για τις βιβλιοθήκες των σχολείων του Ρεθύμνου. Από την πλευρά του ο συγγραφέας θα προσφέρει εξ ιδίων από ένα αντίτυπο στις δυόμιση εκατοντάδες των εθελοντών του «Φάλκονα» και στους απογόνους τους, αφού κάποιοι από αυτούς δεν βρίσκονται πια στη ζωή. Θα προσφέρει τέλος ακόμη βιβλία σ’ όσους το ζητήσουν, εφόσον ενδιαφέρονται για την προστασία της κρητικής φύσης και προσπαθούν να μεταφέρουν τη στάση τους αυτή στις νεότερες γενιές. Εκκρεμεί αίτηση αγοράς κάποιων αντιτύπων από τον Δήμο Ρεθύμνης, για προσφορά σε εκπαιδευτικούς που προωθούν την περιβαλλοντική αγωγή. Όποιος πάντως επιθυμεί, μπορεί να το ζητήσει για να το διαβάσει και να το έχει σε ηλεκτρονική μορφή από τον συγγραφέα (στο e-mail: strharis@yahoo.gr).
Το βιβλίο έχει την τιμή να προλογίζεται από την αναπληρώτρια καθηγήτρια Βιολογίας-Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης Μαριάννα Καλαϊτζιδάκη, η οποία και είχε στηρίξει τον «Φάλκονα» ήδη από τη δημιουργία του, μαζί με άλλους έγκριτους Κρητικούς επιστήμονες, όπως οι πανεπιστημιακοί καθηγητές Χρίστος Λιονής και Αριστείδης Τσαντηρόπουλος, ο βιολόγος-σπηλαιολόγος Καλούστ Παραγκαμιάν, ο γεωλόγος Βασίλης Σιμιτζής, η αρχαιολόγος Ειρήνη Γαβριλάκη, ο πιστοποιητής βιολογικών προϊόντων Γιώργος Βλοντάκης κ.ά. Διαθέτει 120 σελίδες και κοσμείται από 256 έγχρωμες φωτογραφίες που αισθητοποιούν τα γραφόμενά του. Αφιερώνεται στη μνήμη των πέντε πρωτοπόρων που ονοματοδότησαν τις εγκαταστάσεις του αλλά και των συνεργατών του «Φάλκονα» Ιδομενέα Σταυρουλάκη, πρώτου και μοναδικού στο είδος του Ρεθεμνιώτη οικολόγου, Δημήτρη Μανταδάκη, κτηνοτρόφου και στυλοβάτη του «Φάλκονα» στον τοπική κοινωνία, Γιώργου Κοκονά (του αποκαλούμενου και «Ρομπέν των Δασών»), του αγγειοπλάστη Ευάγγελου Τζουγανάκη, των «ανακυκλωτών-σαπωνοποιών» του Κέντρου Γεωργίας Σταγάκη και Νίκης Τζουγανάκη, των μεντόρων Χρίστου Μακρή και Nobel Armand, του οραματιστή δημάρχου Επισκοπής, γιατρού Λεωνίδα Δαμανάκη, του πρωτοπόρου βιοκαλλιεργητή Κώστα Μπουγιούρη και του οικολόγου και περιβαλλοντολόγου Δήμου Τσαντίλη, στον οποίο η κρητική φύση χρωστά πολλά, τόσο για τη μελέτη όσο και για την προστασία της.
Αφιερώνεται επίσης από τον συγγραφέα στα παιδιά του, από τα οποία, όπως γράφει «…ξέκλεψε τον υπερβάλλοντα χρόνο που αφιέρωσε στη δημιουργία και λειτουργία του Κέντρου και που ελπίζει ότι, αν το διαβάσουν, θα εκτιμήσουν, όπως κι ο ίδιος μετά από ένα τέταρτο του αιώνα, ότι ο χρόνος αυτός ξοδεύτηκε όχι άσκοπα και ατελέσφορα».
