ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ Ι ΤΣΙΡΙΜΟΝΑΚΗΣ

Κρήσσες Λέξεις (1)

Του Ματθαίου Ιωάν. Τσιριμονάκη

Συλλογή από Κρήσσες Λέξεις (πρώτο)

αμουτζάς,ο: θείος(τουρκ.), φρ. «οψάργας ξώμεινα στου αμουτζά μου στη χώρα».

αμπανόζι ήκαμα: χόρτασα(τουρκ.),φρ. «στου κουμπάρου μας το σπίτι οψάργας την κάμαμε αμπανόζι».

αμπαράκι,το: μικρή αποθήκη κυρίως σιτηρών(περσ.), φρ. «φκαίρεσε (άδειασε)  παιδί μου το σακί με τον καρπό στο αμπαράκι».

αμπάρι,το: αποθήκη σιτηρών(περσ.), φρ. «γεμίσαμε οφέτος τα’ αμπάρι μας με στάρι και θα τηνε βγάλουμε ούλη τη χρονέ».

αμπάς,ο: χοντρό μάλλινο ύφασμα, επενδύτης από το ύφασμα αυτό(τουρκ.), φρ. «από αμπά είναι τούτονε απού φορείς κουμπάρε;».

αμπασίντα-αμπασιντά-αμπασιντάς: ξαφνικά(τουρκ.), φρ. «αμπασιντά θωρώ και πορίζουνε ούλοι από το μαγαζί μα δε γατέω γιάντα».

αμπατζής,ο: κατασκευαστής-έμπορος αμπάδων(τουρκ.), φρ. «αμπατζής είναι ο γαμπρός μου κουμπάρε και έει τον τρόπο ντου».

αμπατζίδικο,το: εμπορικό αμπάδων(τουρκ.), φρ. «άμα πας στη χώρα πέρασε από το αμπατζίδικο να πάρης ένα αμπά για τον λάλο (παππού) σου».

αμπελοχρονιά,η:χρονιά με αποδοτικά αμπέλια, φρ. «αμπελοχρονιά είναι οφέτος και θα βγάλωμε μπόλικο κρασί».

αμπλά,η: αδελφή, μεγάλη αδελφή, θεία(τουρκ.), φρ. «εδά απού θα πας στη χώρα πέρα σε απού την αμπλά μου να τση πας τούτηνε τη μποτίλια με τη ρακη».

αμπούντας,ο: βλάκας(τουρκ.), φρ. «πολλά αμπουντάς είναι τούτοσες που μπου πεψες και δε μου κάνει για τσι δουλειές μου».

αναγαράς,ο: τύμπανο(τουρκ.), φρ. «ίντα κτυπάς τον αναγαρά και μου πήρες τη κεφαλή μου».

ανάχαρτζα: ανέξοδα(τουρκ.), φρ. «ξώμεινα στου κουμπάρου μου το σπίτι και μού ρθε ανάχαρτζα το ταξίδι».

ανταγιάντισμος-η-ο: ανυπόφορος, αβάσταχτος(τουρκ.), φρ. « δε κατέεις ίντα ανταγιαντισμό είχα με τη γρίπη  απού με πιάσε».

ανταλέτι,το: 1.επίδειξη παλληκαριάς, κάνω επίδειξη(τουρκ.), φρ. δε σου ταιριάζει το ανταλέτι απού κάνεις παιδί μου». 2.γρήγορο τρέξιμο,φρ.«άθρωπος δεν έει το ανταλέτι του κοπελιού μου».

αντάμης,ο: θαρραλέος, λεβέντης, παλληκαράς(τουρκ.), φρ. ‘ξάνοιξε τούτονε το κοπέλι ίντα αντάμης είναι».

άνταμον: καλά βρε αδερφέ(τουρκ.), φρ. «άνταμον και δε σε σκότωσα κιόλας!».

αντάμου: καλέ μου(τουρκ.), φρ. «γροίκα αντάμου ίντα σου λέω και δε θα χάσης».

αξάμι,το: δειλινό, σούρουπο(τουρκ.), φρ. «οψάργας τα’ αξάμι πήγαμε στο καφενέ και παίξαμε τη πρέφα».

ασ(ι)λάνης,ο: ανδρείος(τουρκ.), φρ. «ασλάνης είναι τούτοσες απού προξενε