Οι περισσότεροι άνθρωποι, και μάλιστα οι νέοι, δεν αγαπούν τις μέτριες καταστάσεις, αλλά τις ακραίες και εξαιρετικές. Συνήθως ζούμε μια μέτρια ζωή, που δημιουργεί ρουτίνα, γι’ αυτό λαχταράμε κάτι που θα ξεφεύγει απ’ τα στενά όρια της καθημερινότητάς μας: μερικές στιγμές –ή μια ολόκληρη ζωή– πέρα από τα όρια!
Αυτό είναι φυσικό: αν δεχτούμε, μαζί την Αγία Γραφή και τους αγίους χριστιανούς διδασκάλους, πως ο άνθρωπος είναι καλεσμένος απ’ το Θεό να γίνει όμοιος μ’ Αυτόν, κάτι τέτοιο ξεφεύγει εντελώς από τα όρια της ζωής και του ανθρώπου όπως τα ξέρουμε. Με μια τέτοια προοπτική, είναι λογικό να επιζητούμε να ξεπεράσουμε κάθε όριο.
Αλλά προς τα πού να ξεπεράσω τα όρια; Σε ποια στοιχεία του εαυτού μου; Σε ποια θέματα της ζωής μου; Σε ποια συναισθήματα, σε ποιες πράξεις;
Αν ξεπεράσω τα όρια στα νεύρα και στα θυμωμένα ξεσπάσματα, πώς θα γίνει η ζωή μου και οι σχέσεις μου μ’ εκείνους που μ’ αγαπούν; (Γιατί υπάρχουν κάποιοι που μ’ αγαπούν). Αυτό είναι που θέλω στη ζωή μου;
Αν περάσω τα όρια στη σκληρότητα, θα γίνω κτήνος. Αν περάσω τα όρια κυνηγώντας τα λεφτά ή την επιθυμία μου να κάνω καριέρα, θα βγάλω απ’ την καρδιά μου όποιον δε με βοηθάει στις επιθυμίες μου και στο τέλος θα μείνω μόνος.
Να περάσω τα όρια τρέχοντας μ’ ένα αμάξι ή μια μηχανή, ρισκάροντας τη ζωή μου και τη ζωή των άλλων; Να περάσω τα όρια στα γλέντια και τις διασκεδάσεις; Σε καταχρήσεις και «συλλογή εμπειριών»; Μπορώ να διαλέξω ό,τι θέλω βέβαια, αλλά αυτό είναι που θέλω;
Να περάσω τα όρια στο να νοιάζομαι για τους άλλους, στο ν’ αγαπάω τους άλλους, αυτό μου λέει η καρδιά μου πως είναι κάτι όμορφο. Φτάνει ν’ αγαπώ πραγματικά τους άλλους κι όχι αυτό που θέλω εγώ απ’ τους άλλους, γιατί τότε η αγάπη μου θα γίνει καταπιεστική και εγωιστική. Να περάσω τα όρια στο να κάνω θυσίες για τους άλλους, στο να συγχωρώ τους άλλους; Να είμαι ταπεινός πέρα από τα όρια;
Αυτό μου λένε όλοι πως είναι μεγάλη βλακεία: «Οι άλλοι δε σ’ αγαπάνε, γιατί λοιπόν να τους αγαπάς εσύ; Αγάπα εκείνους που σ’ αγαπούν, για όσο καιρό σ’ αγαπούν. Μάθε να μη συγχωρείς, γιατί θα σ’ εκμεταλλεύονται. Να μην είσαι ευαίσθητος, γιατί θα πονάς, και μάλιστα για ξένα προβλήματα».
Ξέρεις, όμως, αυτό μου λέει ο Χριστός. Και θα ήταν πολύ ωραίο να μπορούσε να γίνει αυτό που είπε ο Χριστός: όλοι να είμαστε αγαπημένοι. Αλλά γίνεται;
Το Χριστό βέβαια δεν Τον αγαπούσαν όλοι – αφού Αυτόν δεν αγαπούσαν όλοι, φαντάσου εμένα… Τον μαστίγωσαν και τον σταύρωσαν. Κι Εκείνος πάνω στο σταυρό είπε: «Πατέρα, συχώρεσέ τους, δεν ξέρουν τι κάνουν».
ΑΥΤΟ, ΑΛΗΘΕΙΑ, ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΠΡΑΞΗ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΙΑ! Μια αγάπη πέρα από τα όρια! Μια αγάπη αντάξια ενός Θεού.
Αν ένας από μας – εγώ, εσύ – δοκιμάσει στα σοβαρά να περάσει τα όρια προς αυτή την κατεύθυνση (η καρδιά μου το θέλει, το μυαλό μου τσινάει φοβερά), τι θ’ απογίνει;
Να τι θ’ απογίνει: θα γίνει άγιος.
Θα ανοίξει την καρδιά του και θα τρυπώσει μέσα της η πιο αγαθή ενέργεια που υπάρχει στο σύμπαν – μια ενέργεια πιο παλιά απ’ το ίδιο το σύμπαν και πιο φωτεινή απ’ τον πιο φωτεινό ήλιο! Αυτή την ενέργεια, οι άγιοι (που την έβαλαν μέσα τους) την ονομάζουν «θεία χάρη», τους φέρνει απερίγραπτη χαρά και γράφουν πως βγαίνει κατευθείαν από Εκείνο το αρχαίο Ον που βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία των πάντων και που εμείς οι άνθρωποι, στη δική μας γλώσσα (ο καθένας στη γλώσσα του), το λέμε «Θεό».
Να, αυτό θα γίνει.
***
Θέλω κι εγώ θεία χάρη. Αλλά δε μπορώ ν’ αγαπώ όλο τον κόσμο. Δεν ξέρω αν θέλω ν’ αγαπώ όλο τον κόσμο – δηλ. και το φονιά, και τον εκμεταλλευτή, και το σαδιστή; Ουφ, είμαι τρομερά μπερδεμένος μ’ αυτό το θέμα.
Σίγουρα πάντως είναι μια ζωή πέρα από τα όρια. Μα τόσο πέρα; Είναι πολύ πιο πέρα από τα όρια απ’ το να καβαλήσω μια μηχανάρα και να το πατήσω!
Δεν ξέρω αν θέλω να πάω ΤΟΣΟ πέρα!
Δηλ., φίλε, τώρα βάζεις όρια; Καλά, να σου πω τις σκέψεις μου και διάλεξε μόνος σου αν θέλεις ν’ ασχοληθείς παραπέρα.
Για να μπορέσω να εφαρμόσω αυτό που είπε ο Χριστός (ναι, είπε ν’ αγαπάμε όλο τον κόσμο, και τους εχθρούς μας, δηλ. εκείνους που μας εμποδίζουν να κάνουμε αυτό που θέλουμε, εκείνους που μας μισούν ή μας κάνουν κακό), πρέπει να κάνω αγώνα γι’ αυτό. Με βοηθάει κανείς;
Μη βιάζεσαι να πεις όχι. Ας ρωτήσουμε εκείνους που το έκαναν πράξη – τους αγίους. Εκείνοι λένε πως με βοηθάει κάποιος: ο ίδιος ο Χριστός.
Με βοηθάει δίνοντάς μου τη δυνατότητα να Του ανοίξω την καρδιά μου με την προσευχή, να μου προσφέρει θεία χάρη, που θα μου δώσει δύναμη γι’ αυτό τον αγώνα, και τελικά στην καρδιά μου θα δημιουργηθεί μια φωλιά έτοιμη να δεχτεί ολόκληρους καταρράκτες θείας χάρης!
Με βοηθάει δίνοντάς μου τη δυνατότητα της μετάνοιας, δηλ. του ν’ αλλάξω επιλογές, ν’ αλλάξω συμπεριφορά, να παλέψω ενάντια στα ελαττώματά μου, που μ’ εμποδίζουν ν’ ανοιχτώ στην αγάπη. Ναι, έχω τέτοια ελαττώματα, κι αν δεν το βλέπω, θα το δω, αν διαβάσω το ευαγγέλιο και δω πώς ζούσε και τι δίδασκε ο Χριστός… Η μετάνοια (η “πιο μοντέρνα κίνηση”, όπως έλεγε κάποιος σύγχρονος νέος άνθρωπος) είναι μεγάλη βοήθεια, γιατί, αν δεν υπήρχε, η καρδιά μου θα γινόταν όλο και πιο σκοτεινή και δε θα δεχόταν ποτέ τη θεία χάρη. Τώρα, Εκείνος που κάνει δώρο πακέτα θείας χάρης επειδή μετανόησα – κι αυτό με δυναμώνει και με ενθαρρύνει.
Με βοηθάει δίνοντάς μου «ένα μυστήριο που μας κυνηγάει από παιδιά» (το να πηγαίνω στην εκκλησία, να μεταλαβαίνω, να προσεύχομαι, να εξομολογούμαι και να νηστεύω), και που αξίζει να το ανακαλύψω, γιατί κρύβει μια μυστική γοητεία που πέρασε από γενιά σε γενιά.
***
Μα υπήρξε κανείς που τα έκανε αυτά; Δείξε μου μερικούς που έζησαν πέρα από τα όρια και πώς κατέληξαν!
Να κάποιος που έζησε πέρα από τα όρια: ο πατήρ Γεώργιος Καλτσίου, που φυλακίστηκε για τη χριστιανική του πίστη απ’ το αθεϊστικό καθεστώς της Ρουμανίας, και με την αγάπη και την καλοσύνη του μετέτρεψε σε φίλους του τους φονιάδες που είχε βάλει η διοίκηση της φυλακής να τον σκοτώσουν!
Πέρα από τα όρια έζησε, αγάπησε και πίστεψε, ο φιλόσοφος και μάρτυρας των ρουμανικών φυλακών Κωνσταντίν Οπρισάν. Είπαν γι’ αυτόν:
«Όταν μαλώναμε (στο κελί) εκείνος προσευχόνταν. Η προσευχή του ήταν αποτελεσματική. Εμείς ντρεπόμασταν επειδή ξέραμε ότι προσεύχονταν. Δεν προσευχόνταν με δυνατή φωνή, αλλά το έβλεπες στο αλλοιωμένο πρόσωπό του. Εμεις καταλαβαίναμε ότι προσεύχεται και σταματούσαμε τον καυγά. Ήταν σε άθλια κατάσταση επειδή τον είχαν βασανίσει στο Πιτέστι 3 χρόνια. Τον χτυπούσαν στο στήθος και στην πλάτη, του ειχαν καταστρέψει τα πνευμόνια. Αλλά εκείνος προσεύχονταν όλη μέρα. Ποτέ δεν είπε κάτι κακό για τους βασανιστές του, μόνο μιλούσε για το Χριστό. … Μια φορά που μας είχαν βγάλει έξω, βγάζοντας το πουκάμισό του είδα ότι η πλάτη του ήταν γεμάτη ρίγες, σαν μια ζέβρα, σαν να τον είχαν γδάρει, κάψει ή μαστιγώσει, ο Θεός ξέρει».
Το ίδιο κι ο ποιητής και μάρτυρας άγιος Βαλέριος Γκαφένκου, αλλά και όλοι οι μάρτυρες, που προτίμησαν βασανιστήρια και θάνατο παρά ν’ αρνηθούν το Χριστό και να προσκυνήσουν άλλους «θεούς». Και πολλοί απ’ αυτούς τους μάρτυρες ήταν κορίτσια 15 χρονών, ή και μικρότερα! (όπως η αγία Βαρβάρα, η αγία Παρασκευή, η αγία Αικατερίνη, η αγία Αναστασία η Ρωμαία, η αγία Μαρίνα, η αγία Κυριακή κ.ά. – όλες περίπου 15-20 χρονών)!
Πέρα από τα όρια έζησε κάθε ασκητής, που αρνήθηκε συνειδητά τη βολή του, την καλοπέραση και την κατανάλωση, για να εξευγενίσει την καρδιά του και να τη γεμίσει αγάπη προς το Θεό, τους συνανθρώπους και όλα τα πλάσματα του κόσμου. Βέβαια, εδώ μιλάμε για ανθρώπους με ταπεινή καρδιά, γεμάτη αγάπη – όχι για σκληρούς ανθρώπους, που ζουν ασκητικά και σκληραγωγούνται για να «αποχτήσουν δύναμη». Αυτοί μπορεί ν’ απομακρυνθούν τελείως απ’ το Θεό και να πάνε πέρα από τα όρια στην κακία και το σκοτάδι. Δε θέλω κάτι τέτοιο. Δε θέλω ούτε να γίνω «σοφός», δηλ. τρομερά μορφωμένος, αλλά σκληρός στην καρδιά, και να νομίζω πως είμαι «πνευματικά προοδευμένος». Οι ταπεινοί και αγράμματοι άγιοι όλων των λαών και των εποχών, που ενώθηκαν με το Θεό λόγω της καλοσύνης τους, είναι πολύ πιο προοδευμένοι πνευματικά από μένα.
Πώς κατέληξαν; Να πως: ο σύγχρονος άγιος Γέροντας Πορφύριος ένιωθε από την Αθήνα τον πόνο των ανθρώπων που σκοτώνονταν στη Ρουμανία, στην εξέγερση του 1989, τόσο μεγάλη αγάπη είχε για όλο τον κόσμο.
Η αγία Μαρίνα, που έζησε τον 3ο αιώνα, εμφανίστηκε ως γιατρός στο Χιούστον το 2000 και βοήθησε στην εγχείρηση του μικρού Ανδρέα Βασιλείου από τη Λεμεσό… Η αγία Ευφημία, που έζησε κι αυτή τους αρχαίους χρόνους, είπε στον άγιο Γέροντα Παΐσιο: «Αν ήξερα πώς είναι ο παράδεισος, κι άλλα τόσα βασανιστήρια θα μπορούσα ν’ αντέξω».
Πέρα από τα όρια ζει η οικογένεια της Έντνα Κινγκ, μια ορθόδοξη οικογένεια στις ΗΠΑ, που το 8χρονο κοριτσάκι της έφυγε για τον ουρανό κι εκείνη, αντί να φωνάζει ενάντια στο Θεό, λέει «Δοξάζουμε το Θεό για τα 8 χρόνια που μας έδωσε την Μαρία Εβελίνα μας και ζήσαμε μαζί της» (αναζητήστε την περίπτωσή της στο Διαδίκτυο).
Πέρα απ’ τα όρια έζησε η φυσικοθεραπεύτρια Γαβριηλία Παπαγιάννη (πολύ σημαντική σύγχρονη δασκάλα της ορθόδοξης πνευματικής κληρονομιάς), που ταξίδεψε στην Ινδία και σ’ άλλες φτωχές χώρες, για να υπηρετήσει “τους πιο βασανισμένους ανθρώπους της Γης”.
Πέρα απ’ τα όρια έζησε η αγία Μαρία Σκόμπτοβα, στο Παρίσι, που, αφού βοήθησε χιλιάδες φτωχούς αλλά και κυνηγημένους Εβραίους, κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πήρε (όπως φαίνεται) και τη θέση μια καταδικασμένης σε θάνατο Εβραίας και πέθανε αυτή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρουγκ…
Πέρα από τα όρια έζησε ο Σεραφείμ Ρόουζ, που παράτησε την ευκαιρία μιας λαμπρής καριέρας στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και πήγε να δουλέψει σερβιτόρος, γιατί δε βρήκε στους καθηγητές του πανεπιστημίου τη δίψα για την Αλήθεια που είχε ο ίδιος!
Πέρα από τα όρια έζησε ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς, ο μετανάστης παπάς που γύριζε στους δρόμους της Σαγκάης και μάζευε μωρά απ’ τα σκουπίδια & παιδιά από τα πορνεία, για να τους δώσει καταφύγιο στο ορφανοτροφείο που είχε φτιάξει. Πώς κατέληξε; Θαυματουργός άγιος (κοιμήθηκε το 1961 στις ΗΠΑ, όπου το σώμα του είναι άφθαρτο, όπως του αγίου Σπυρίδωνα – στο Σαν Φρανσίσκο).
Ναι, όλοι αυτοί και πολλοί άλλοι έζησαν και ζουν πέρα από τα όρια. Κι αγωνίστηκαν πολύ για να το πετύχουν αυτό. Δε νόμισαν επιπόλαια πως θα το πετύχουν μόνοι τους, αλλά αγωνίστηκαν με τη βοήθεια του Χριστού, με τον τρόπο που δίδαξαν οι άγιοι διδάσκαλοι της Ορθοδοξίας, αρχαίοι και σημερινοί. Και χάρηκαν απίστευτα όταν το πέτυχαν.
Πέρα από αυτά τα όρια είναι ο Χριστός. Πέρα από αυτά τα όρια είναι η αγάπη. Πέρα από αυτά τα όρια είναι ποτάμια και καταρράκτες θείας χάρης, που περιμένει να τη βάλουμε στην καρδιά μας – που περιμένει να τη βάλεις στην καρδιά σου.
Εκεί είναι οι άγιοι, που περιμένουν να τους προσκαλέσεις, εκεί είναι ο καθηγητής των Θρησκευτικών σου, που περιμένει να συζητήσει τις απορίες σου, εκεί είναι ο παπάς της ενορίας σου, που περιμένει να σε βοηθήσει να κάνεις μια αρχή, μέσα από συζήτηση ή εξομολόγηση – εκεί είναι το πρώτο βήμα. Και εννοείται πως Εκείνος που σε περιμένει (ο σταυρωμένος και αναστημένος – όσο κι αν δεν τολμάς να πιστέψεις κάτι τέτοιο) λέει «ΕΛΑ ΟΠΩΣ ΕΙΣΑΙ». Όσο κακός κι αν είσαι, όσο πονεμένος κι αν είσαι, όσο θυμωμένος κι αν είσαι, όπως κι αν έχεις ντυθεί ή στολίσει το κορμί σου, σε περιμένει. ΕΛΑ ΟΠΩΣ ΕΙΣΑΙ. Αν φυσικά το θέλεις. Η ελευθερία σου είναι το πιο απαράβατο δικαίωμά σου. Και το δεύτερο απαράβατο δικαίωμά σου είναι το δικαίωμά σου να Τον συναντήσεις.
