Συγχαρητήρια επιστολή προς τον πρόεδρο και τα μέλη του Δ.Σ. του ιστορικού συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής ΤΟ ΑΡΚΑΔΙ, απέστειλε ο Οικονομολόγος Αναστάσιος Παλιεράκης. Η επιστολή αφορά την εκδήλωση
που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 23 Φαβρουαρίου και είχε ως θέμα τα καπέλα την παλιά εποχή στην πόλη του Ρεθύμνου.
Αναλυτικά η επιστολή του κ. Παλιεράκη:
Κύριε πρόεδρε μας εντυπωσιάσατε για μια ακόμη φόρα φέρνοντας μας την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014 το μεσημέρι , σε μια ξεχωριστή αίθουσα που ονομάζεται «οδοιπορικό της παλιάς Αθήνας». Είναι η αίθουσα όπου στεγαζόταν το πρώτο πιλοποιείο των Αθηνών στη περιοχή του Θησείου. Ένα πέτρινο εκπληκτικό κτίριο το οποίο κτίστηκε το 1859 από τον Καλαματιανό Πουλόπουλο (Πιλ Πουλ)στην περιοχή μεταξύ Θησείου και Γκάζι, όπου χαρακτηριστικό σήμα κατατεθέν στην εξωτερική όψη έχει ένα ζωγραφισμένο κουνέλι με καπέλο.
Σε τούτο το χώρο λοιπόν ζωντάνεψαν μνήμες και μορφές που δεν το χώραγε ο νους μας. Η καλαίσθητη πρόσκληση που έλαβα μαρτυρούσε την ωραιότητα και την πρωτοτυπία του θέματος «τα καπέλα την παλιά εποχή στη πόλη του Ρεθύμνου», πολύ δε περισσότερο εντυπωσίαζε το συλλεκτικό πρόγραμμα που μας μοιράστηκε εντός της αιθούσης. Εκστατικοί και έκθαμβοι μπαίναμε στην αίθουσα της εκδήλωσης όπου ήταν από μόνη της ένα θεατρικό σκηνικό. Η μικρογραφία της παλιάς Αθήνας , με γύρω τριγύρω μαγαζάκια που πλέον δεν υπάρχουν , όπως μπαρμπέρικο, καπελάδικο, φαρμακείο, το γραφείο του Δημάρχου, συμβολαιογραφείο, καφενείο κά. Στο κέντρο της αίθουσας ήταν ο καφενές με τα τραπεζάκια του , ένας χαρταετός αιωρείτο και ένα παλιό πιάνο του 1940 του γνωστού μουσικού Σπάρτακου , όλα μαζί κοιμόντουσαν στη λήθη.
Όλα αυτά ξαναζωντάνεψαν με την εκδήλωση των Ρεθυμνίων της Αθήνας, σε μια απρόσμενη θεατρική διασκευή με σκηνικά τα ήδη υπάρχοντα. Κορίτσια ενδεδυμένα με ανάλογα φορέματα και καπέλα εποχής τριγυρνούσαν ανάμεσα στο κοινό, ζευγάρια χορευτών από τη σχολή tango fix χόρευαν τάγκο και βάλς και ο διεθνούς φήμης κιθαρίστας Χρήστος Τζιφάκης έπαιζε γνωστά τραγούδια της εποχής ενω μια ωραία δεσποινίς η Λουΐζα Σιοφιανοπούλου τραγουδούσε μελωδικά «Ας ερχόσουν για λίγο μοναχά ένα βράδυ..».
Ήταν το πρώτο τραγούδι που γλυκά σιγοτραγουδούσε το κοινό παρέα με την αοιδό. Γκεστ σταρ ο πρόεδρος κ. Γιώργος Βλατάκης που άνοιξε την εκδήλωση όπως και η αντιπρόεδρος κα Ελένη Τζιφάκη που ανέπτυξε το θέμα σχετικά με τα καπέλα. Ξεπέρασε κάθε προηγούμενο με αυτή την εκδήλωση ο σύλλογος Ρεθυμνίων Αττικής το Αρκάδι που για μια ακόμη φορά πρωτοτύπησε, κι έπιασε το σφυγμό σε ένα θέμα που κανείς δεν έχει ασχοληθεί μέχρι σήμερα αλλά και που φέρνει μαζί του ιστορία και μνήμες μέχρι δακρύων.
Για όσους δεν παραβρέθηκαν στην εκδήλωση αξίζει να μάθουν ότι ιδέα της πρωτότυπης αυτής εκδήλωσης με θέμα τα καπέλα ήταν του προέδρου κου Γεωργίου Βλατάκη , ο οποίος σε πρόσκληση της κας Τζιφάκη το περασμένο καλοκαίρι να επισκεφτεί την οικία της στον Πρινέ – Ρεθύμνου , του έδειξε τα υπάρχοντα καπέλα της πεθεράς της Σοφίας Γρηγορίου συζ. Χρήστου Τζιφάκη τέως Γεν. Διοικητή της Κρήτης.
Ο πρόεδρος κ. Βλατάκης μεταξύ άλλων απήγγειλε μικρό ποίημα του Ρεθύμνιου ποιητή Γ. Καλομενοπουλου που έλεγε :
“Από το κουτί βγαλμένος , τότε ο Γώγος του Μοάτσο
Ειχεν έρθει απ’ την Ευρώπη στο φτωχό το Ρεθεμνάκι
Με κουστούμια , με γραβάτες και με καπελίνα μάτσο
Και κατέβαινε στα κέντρα στολισμένος το βραδάκι”
Επίσης μετέφερε όσο μπορούσε το κλίμα εκείνης της εποχής 1900 -1930 παίρνοντας ένα απόσπασμα από βιβλίο του Παντελή Πρεβελάκη:
“κι ειτανε μια ομορφιά να τους βλέπεις όλους αυτούς τους παλατιανούς , ας τους πούμε με τ’ όνομα που τους αξίζει, που χαν θωριά να τη ζουλέψουν βασιλιάδες, ντυμένους τις βελάδες τους, με τα ψηλά καπέλα στο κεφάλι και με τα παράσημα στο στήθος, να πηγαίνουν μέσα στις καρότσες τους στην εκκλησία, στη δοξολογία της πρωτοχρονιάς…”
Περιέγραψε μία διαφημιστική λεζάντα που συχνά έμπαινε στις εφημερίδες του Ρεθύμνου:
«Δώρα Αγιοβασιλειατικα κολάρα και γραβάτες
Καπέλα και μυρωδικά κιθάρες μαντολίνα
Και χίλια άλλα πράγματα που φερνουνε μεράκι
Όλα αυτά θα ταύρετε εις του ΓΟΒΑΤΖΙΔΑΚΗ»
Ακόμη πρόσθεσε ότι :
“Στους δρόμους του Ρεθύμνου κυκλοφορούσε ετερόκλητο πλήθος ανθρώπων και διαφορετικών τόσο στην εμφάνιση όσο και στο φέρσιμο, στις σχέσεις στον περίγυρο, στην συμπεριφορά. Μπορούσες να δεις ντυμένους παραδοσιακά, αυτοί συνήθως ήσαν χωρικοί, με τη βρακα, τα στιβάνια , το σαρίκι και το γαϊδουράκι τους που το άφηναν στο χάνι του Αβάντζου (πεταλάδικα σημερινή Τζανε Μπουνιαλή), είτε στου Μποτόνη σημερινή Κριτοβουλίδου και μετά το καφέ τους τραβάγανε για ψώνια. Ακόμα μπορούσες να δεις κι έναν εντελώς αλλιώτικο κόσμο δίπλα τους, ντυμένο κομψά, με φράγκικα ρούχα , σιδερωμένα στην εντέλεια , με πουκαμισο συνήθως λευκό, με σκληρό κολάρο, με σκληρό καπέλο ή ρεπούμπλικα. Χαρακτηριστική ήταν η άψογη εκλεπτυσμένη ευγενική συμπεριφορά τους και το ύφος ευπατρίδη μαζί με έναν αέρα κοσμοπολίτικο. Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο πιο απλός Ρεθεμνιώτης κάθε Κυριακή φορούσε καπέλο ή ρεπούμπλικα, κοστούμι με γραβάτα και γιλέκο. Οι παλιοί Ρεθεμνιώτες χαιρετιόντουσαν μεταξύ τους βγάζοντας το καπέλο , αλλά και οι χωρικοί έβγαζαν το σαρίκι μπροστά σε έναν ιερωμένο . Στην εκκλησία οι κυρίες δεν έβγαζαν τα καπέλα ενώ οι άνδρες τα έβγαζαν και υπήρχε ειδική θέση που τα τοποθετούσαν”.
Η κα Τζιφάκη – Μισιρλή μας ταξίδεψε στην εποχή του 1930 της απαράμιλλης γοητείας , του ρομαντισμού ,της ευγένειας , του σεβασμού και με όχημα τη φαντασία ,μας ξεδίπλωσε την κοινωνική ζωή των Ρεθυμνίων εκείνης της εποχής , με τα τσάγια, με τα πάρτι , τις βεγγέρες,με τον ονομαστό σύλλογο των κυριών, τα ανθεστήρια κλπ. Περιεκτικά αναφέρθηκε στη χρήση του καπέλου, στη σημασία του ως σύμβολο κομψότητας και γοητείας διαχωρίζοντας έτσι και την αστική τάξη.
Η εκδήλωση συνεχίστηκε σε παραπλήσια αίθουσα όπου εκτίθεντο πάνω από 50 καπέλα οικογενειών του Ρεθύμνου ,ανδρικά και γυναικεία εποχής , αξεσουάρ , αλλά κι ένας φωτογραφικός θησαυρός του παλιού καλού Ρεθέμνους που όλοι έφεραν καπέλο. Εντυπωσιαστήκαμε με τρία καπέλα της Λέλας Κούνουπα όπου ένα από αυτά που εκτίθετο υπήρχε και σε φωτογραφία, της καθηγήτριας Κυριμάκη, τα καπέλα της πεθεράς της κας Τζιφάκη που στάθηκε και η αφορμή για αυτήν την εκδήλωση, κουαφ παλιές της κας Πετρίδου και της κας Στραπατσάκη, πηλίκιο σχολικό της οικογενείας Βλατάκη, καπέλο της Χρυσής Βας. Στεφανάκη που μας το έστειλαν από το Ρεθυμνο,παλτό πλεκτό με βελονάκι συνοδευόμενο από γουνακι εποχής με καπέλο της οικογένειας Γαλλιάκη, βαφτιστικό καπελάκι οικογ. Κλειδή και άλλα πολλά ,που μας άφησαν άφωνους.
Και δεν έφταναν όλα αυτά αλλά απολαύσαμε τσαντάκια πλεκτά κυριών, γάντια εποχής ανδρών και γυναικών , σμόκιν με λουστρίνια παπούτσια , γούνες με το κεφαλάκι της αλεπούς και τα ποδαράκια της, φορέματα άσπρα κεντημένα με κοφτό ,ομπρελίνο , καπελιέρες απίθανα πράγματα, όλα τοποθετημένα εκπληκτικά σε βελούδινα υφάσματα και σταντ. Δε μπορούσες όμως να μη σταθείς στο πλούσιο φωτογραφικό υλικό που είχε πιάσει γύρω γύρω την αίθουσα.
Παρατηρήσαμε μεταξύ άλλων τη φωτογραφία των περίφημων κυριών που αποτελούσαν το γνωστό σύλλογο με τα φιλανθρωπικά του Ρεθύμνου όλες με καπέλα. Ανδρική παρέα αποτελούμενη από δικηγόρους και επιχειρηματίες της εποχής με καπέλα. Εκπληκτική φώτο της Καλλιρρόη Παρρέν με το σύζυγο της με καπέλα. Τη γνωστή δημοσιογράφο της εποχής Αλεξάνδρα Κ. Ανδρουλιδάκη με το ψευδώνυμο Λουίζα Μίλλερ με το γιό της Πάρι Κελαιδή. Τη μητέρα της Ελένης Μοράκη με ωραιότατο καπέλο στολισμένο με άνθη. Ζευγάρια όμορφα της εποχής όπως του Μοάτσου, του Μανουρά, του Βλαστού όλοι με καπέλα. Ολοκληρώθηκε η εκδήλωση με την κρητική τσικουδιά και τη γνωστή φιλοξενία του συλλόγου των Ρεθυμνίων της Αθήνας σε ένα υπαίθριο χώρο κάτω από τον Αττικό ήλιο, εν μέσω συζητήσεων εντυπωσιασμένοι από το συνολικό αποτέλεσμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εκδήλωση αυτή παραβρέθηκε ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός συμπατριωτών μας, Ρεθύμνιοι, όλοι διακεκριμένοι πολίτες του λεκανοπεδίου Αττικής
Η εκδήλωση αν και είχε άλλο πνεύμα εντούτοις αφιερώθηκε στο θεσμό των 100 ετων του Ρεθεμνιώτικου καρναβαλιού σε ένδειξη συμπαράστασης και ανάδειξης αυτού. Αντί εισιτηρίου ο σύλλογος προέτρεψε και έφεραν τρόφιμα όπου θα μοιραστούν σε άπορες οικογένειες στο Ρέθυμνο τη Μ. Εβδομάδα.
Ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι η εκδήλωση θα μεταφερθεί το καλοκαίρι στο Ρέθυμνο!
Αδιαμφισβήτητα τα τελευταία χρόνια οι εκδηλώσεις του συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής ΤΟ ΑΡΚΑΔΙ φέρουν τη ανεξίτηλη σφραγίδα της ποιότητας , της πρωτοτυπίας και της μοναδικότητας αλλά ειδικά τούτη με τα καπέλα άγγιξε το ΤΕΛΕΙΟ! Θα μείνει ιστορική , αφού συνέβαλε στην προάσπιση των ηθών & εθίμων του Ρεθέμνους. Συνεπώς βγάζουμε το καπέλο στον πρόεδρο κ. Γεωργίου Βλατάκη και στα μέλη του Δ.Σ. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και ΜΠΡΑΒΟ στο Δήμο Αθηναίων για την προσφορά της αίθουσας αλλά και σε όσους στήριξαν την πραγματοποίηση αυτής της εκδήλωσης, σε όλους τους συντελεστές που συμμετείχαν”.
