Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου και η Παγκρήτια Ένωση Πολιτιστικών Συλλόγων οργανώνουν, με τη συνεργασία και την οικονομική ενίσχυση της Περιφέρειας Κρήτης, των τεσσάρων Αντιπεριφερειών, των Δήμων και άλλων πολιτιστικών και επιστημονικών φορέων της Κρήτης, Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα:
Ο δέκατος έκτος αιώνας στη βενετοκρατούμενη Κρήτη. Ιστορία και πολιτισμός.
Στόχος του Συνεδρίου, που αφιερώνεται στη μνήμη Εμμανουήλ Κριαρά και Στυλιανού Αλεξίου, είναι να διερευνήσει και να αναδείξει κορυφαίες στιγμές και μορφές της τοπικής ιστορίας και του πολιτισμού, σε μια περίοδο που η διαλεκτική μεταξύ λαών και πολιτισμών της Νότιας Ευρώπης υπήρξε ιδιαίτερα γόνιμη, ικανή να εμπνεύσει υγιή πρότυπα διαπολιτισμικών σχέσεων. Η βασική επιλογή του Συνεδρίου είναι εκλαϊκευμένες ομιλίες, που θα σπάσουν το φράγμα ανάμεσα στις ειδικές επιστήμες και στο μεγάλο κοινό, προσφέροντας έγκυρη και εύληπτη γνώση για όλους.
Το Συνέδριο αρχίζει από τα Χανιά (Παρασκευή – Σάββατο, 4-5 Σεπτεμβρίου 2015) και συνεχίζεται στο Ρέθυμνο (Κυριακή – Δευτέρα, 6-7 Σεπτ.), στο Ηράκλειο (Τρίτη – Τετάρτη, 8 – 9 Σεπτ.) και στη Σητεία (Πέμπτη – Παρασκευή, 11 Σεπτ. 2015), όπου ολοκληρώνεται με τον Απολογισμό των πεπραγμένων. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 20 συνεδρίες (18 Τακτικές, την Εναρκτήρια και την Απολογιστική), που θα πλαισιώνονται με πλούσιες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς.
Θα παρουσιαστούν συνολικά 75 ανακοινώσεις, που θα καλύψουν ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων από την Ιστορία, τη φιλολογική και την καλλιτεχνική παραγωγή της εποχής (Κρητική λογοτεχνία της Ακμής, Βυζαντινή και Αναγεννησιακή Τέχνη). Ωστόσο, έχει δοθεί προγραμματικά ιδιαίτερη έμφαση σε ορισμένα θέματα:
Α. Στην Επανάσταση του 1527, γνωστή ως Επανάσταση του Καντανολέου, που συνδέεται με την τοπική ιστορία των επαρχιών, Σελίνου, Κυδωνίας και Σφακίων. Θα εξεταστεί το ενδιαφέρον φαινόμενο της μυθοποίησης των γεγονότων τόσο στην τοπική προφορική παράδοση όσο και στη λόγια λογοτεχνία (ποίηση, πεζογραφία) και θα συζητηθεί η διάσταση ανάμεσα στις πληροφορίες των βενετικών εγγράφων και στις άλλες πηγές.
Β. Στο φαινόμενο της Κρητικής Αναγέννησης, της μεγάλης άνθισης των Γραμμάτων που γέννησε το Κρητικό Θέατρο και τον Ερωτόκριτο. Θα εξεταστούν οι παράγοντες που συνέβαλαν στη δημιουργία της Κρητικής Αναγέννησης και τα συναφή ερευνητικά ζητήματα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και η διαλεκτική των πολιτισμών που αποτυπώνεται σ’ αυτά.
Γ. Στην υπό μελέτη περίοδο ανθίζουν και άλλες δημιουργικές εκφράσεις λόγου και τέχνης, που συνήθως δεν έχουν την προβολή που τους αξίζει. Είναι η περίφημη Κρητική Σχολή βυζαντινής εικονογραφίας του 15ου και 16ου αιώνα και η σπουδαία παράδοση της Εκκλησιαστικής ρητορικής, που εξετάζονται σε ιδιαίτερες θεματικές ενότητες του Συνεδρίου μας.
Δ. Ένα άλλο θέμα στο οποίο δίδεται έμφαση είναι τα νεανικά χρόνια του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Κρήτη, η θητεία του στην ιταλική ζωγραφική και οι παράγοντες που διαμόρφωσαν την καλλιτεχνική του συνείδηση και τη μοναδικότητα της τέχνης του. Είναι το δικό μας (ετεροχρονισμένο) αφιέρωμα στα 400 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου δημιουργού.
Ε. Τέλος, ένα ζήτημα που δεν έχει απασχολήσει επαρκώς την έρευνα είναι η θέση και ο ρόλος αυτής της δημιουργικής άνθισης των Γραμμάτων και των Τεχνών στις διεργασίες μετάβασης από τη βυζαντινή στη νεοελληνική πολιτισμική φάση. Οι πολιτισμικές διαστάσεις και συνέπειες του φαινομένου θα είναι, ελπίζομε, μια από τις σημαντικές συμβολές του Συνεδρίου μας στην επιστημονική γνώση και ερμηνεία αυτής της περιόδου.
Η Εναρκτήρια Πανηγυρική Συνεδρία θα πραγματοποιηθεί στην έδρα της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, στον Πύργο Αλικιανού Κυδωνίας, στις 6.00 το απόγευμα. Η Απολογιστική Συνεδρία θα πραγματοποιηθεί στην Ετιά της Σητείας, στις 7.30 το βράδυ. Στη μνήμη των τιμωμένων θα γίνουν χωριστές ομιλίες, για τον Εμμ. Κριαρά στα Χανιά, Παρασκευή, 4 Σεπτεμβρίου, 6.30 το απόγευμα, για τον Στυλ. Αλεξίου στο Ηράκλειο, Τρίτη πρωί, 8 Σεπτεμβρίου, στις 10.20.
Στη διάρκεια του Συνεδρίου θα γίνουν 4 ξεναγήσεις, που θα καλύψουν τα σημαντικότερα ενετικά μνημεία των τεσσάρων νομών της Κρήτης. Παράλληλα θα λειτουργήσουν τρεις εκθέσεις: σε συνεργασία με το Δήμο Ηρακλείου η έκθεση «Μόνον εσέ, Ρωτόκριτε» ένας εικαστικός διάλογος με το έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου· το Αναγεννησιακό Ρέθυμνο, σε συνεργασία με το Δήμο Ρεθύμνης· Τα γλυπτά του Θεοτοκόπουλου (έκθεση φωτογραφιών από τα σωζόμενα γλυπτά του “El Greco”). Στις εκδηλώσεις μετέχουν Σύλλογοι ριζίτικων τραγουδιών, Κρητικών χορών και Βυζαντινής Μουσικής.
Το Συνέδριο είναι ανοιχτό σε όλο τον κόσμο. Πέρα απ’ αυτό, δίνονται κίνητρα σε ορισμένες κατηγορίες που έχουν ειδικό, «επαγγελματικό» ενδιαφέρον να παρακολουθήσουν τις εργασίες του Συνεδρίου (φοιτητές, μεταπτυχιακοί, υποψήφιοι διδάκτορες, εκπαιδευτικοί της Στοιχειώδους και Μέσης Εκπαίδευσης) να εγγραφούν (με ένα συμβολικό ποσό εγγραφής) ως Σύνεδροι και να λάβουν τη σχετική Βεβαίωση.
