του Στέλιου Λιοδάκη*
Τον γνώρισα στις αρχές του 80. Αυτός ένας καταξιωμένος Δήμαρχος Ρεθύμνου. Εγώ ένας νεαρός ερευνητής σε εργαστήριο Χημείας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου [1]. Μου μίλησε με ζεστασιά για το Ρέθυμνο για τα τεχνολογικά προβλήματα που αντιμετώπιζε, τα σχέδια του και την αγωνία του για την επίλυση τους. Εγώ ένας ξένος, μακριά από το τόπο μου, με πολύχρονες σπουδές στο εξωτερικό και με μάλλον αρνητική προδιάθεση απέναντι στους πολιτικούς. Η συνάντηση μας είχε τις προδιαγραφές αποτυχίας. Ήταν και η εποχή τέτοια , απαρχή της Χημικής Βιομηχανικής Ανάπτυξης στη χώρα μας, που πολλοί «άσχετοι» ζητούσαν τη συμβολή μας. Όμως, η ευγένεια, η γλυκύτητα του λόγου του, η καθαρότητα της όψης και της σκέψης του με κέρδισαν.
Τον γνώρισα στο Διευθυντή του Εργαστηρίου και τότε Πρύτανη του Πολυτεχνείου: Ένας Τζέντλεμαν [2] Δήμαρχος στα εργαστήρια μας, ζητά τεχνολογική υποστήριξη !»
Από τότε ξεκίνησε μία άριστη συνεργασία μεταξύ του εργαστηρίου Χημείας του Ε.Μ.Π. και του Δημάρχου Ρεθύμνου.
Δεν θα αρνηθώ ότι τα πρώτα μαθήματα τεχνολογίας για την προστασία του περιβάλλοντος μας τα έδωσε ο Δήμαρχος. Έννοιες πρωτοποριακές για την εποχή τους (κομποστοποίηση, διαχείριση οικιακών απορριμμάτων, βιολογικός καθαρισμός κλπ).
«Πώς είναι δυνατόν ένας φιλόλογος να έχει τέτοιο τεχνολογικό υπόβαθρο;» είχαμε διερωτηθεί.
« Θα φταίνε οι σπουδές στο Goethe Μονάχου ή τα μεταπτυχιακά του στο Freiburg της Γερμανίας, ή η φιλομάθεια του ή ίσως …».
Έχουν παγώσει στη μνήμη μου οι σκέψεις του σχετικά με τη διαχείριση του Περιβάλλοντος.
«Υπάρχουν όρια στην προσβολή του Περιβάλλοντος» μας έλεγε «… που αν τα υπερβούμε είναι πλέον αργά: έχει συντελεστεί η καταστροφή. Σαν τους ήρωες της αρχαίας τραγωδίας που μαθαίνουν ότι βρίσκονται μέσα στη ύβριν, στην υπερβολή, μόνο όταν έχει συντελεστεί η καταστροφή». Κατέληγε ότι: «Ο άνθρωπος πολεμά τον άνθρωπο, αφού πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεται, το Περιβάλλον».
Χωρίς να μακρολογήσω μπορώ να με βεβαιότητα να σας πως ότι η επιρροή του Δημάρχου Αρχοντάκη ήταν ικανή να αλλάξει την πορεία των ερευνητικών εργασιών του εργαστηρίου. Σήμερα το εργαστήριο Χημικών Επιστημών του τμήματος Χημικών Μηχανικών του Ε.Μ.Π. πρωτοπορεί στο θέμα διαχείρισης οικιακών απορριμμάτων και προστασίας του Περιβάλλοντος [3] . Επιπλέον, κάποιοι μεταπτυχιακοί σπουδαστές μας δημιούργησαν αξιόλογες εξαγωγικές βιομηχανικές μονάδες για την αποκομιδή και διαχείριση απορριμμάτων [4].
Αργότερα, τον συνάντησα στο Ρέθυμνο (εγώ πλέον τακτικός καθηγητής Ε.Μ.Π.) τέλη του 2010. Ένα πληγωμένο ζώο. Με στωικότητα μου ανάφερε ότι αντιμετωπίζει τα πετροβολήματα των πολιτικών του αντιπάλων, προκειμένου να τον εξοστρακίσουν από τα κοινά. Συγκινητική ήταν την περίοδο εκείνη η επικοινωνία του με τους Ρεθυμνιώτες, μέσω της ιστοσελίδας του:
« …..ήρθα στο Ρέθυμνο έντεκα χρονών, μ’ αυτό έγινα Δήμαρχος και μ’ αυτό υπηρέτησα την πόλη είκοσι εφτά χρόνια, ένα καματερό βόδι, που όργωνε τη γη να γεννά ψωμί για την πόλη και τους ανθρώπους της, όχι για τον εαυτό του, μέσα σε ένα κόσμο, όπου κυριαρχούν αρπακτικά και σαρκοφάγα. Και φυσικά είχα την τύχη όλων των καματερών: Έπεσαν όλοι επάνω μου να με φάνε. Εγώ δεν έφαγα ποτέ κανένα, αμυνόμουνα δυνατά για να επιβιώσω και να φέρω εις πέρας το έργο μου και το έφερα, αλλά δεν έβλαψα κανένα ούτε λίγο ούτε πολύ. Καλό έκανα στον τόπο και τους ανθρώπους του χωρίς διάκριση, και τους πολέμιούς μου συγχωρούσα, για να μην κρατώ μέσα μου αιμορροούσες πληγές και να δεσμεύω παραγωγικές δυνάμεις και χρόνο σε μη παραγωγικές ενέργειες. Καθώς γράφω τις γραμμές αυτές, έρχεται στη μνήμη μου ο στίχος του Σοφοκλή «ού τοι συνέχθην αλλά συμφιλείν έφυν» (γεννήθηκα όχι για να μισώ, αλλά για να αγαπώ).»[5]
Στο τέλος δικαιώθηκε, μετά από 15ετή δικαστικό αγώνα. Αυτή η καθάρια όψη, πώς να αδικήσει; , Πώς να βλάψει;
Οι «αντίπαλοι» του ριγούν σήμερα από συγκίνηση και επικαλούνται το θαυμαστό του έργο (να πως δικαιολογώ τελικά την αποστροφή μου προς την παλαιοπολιτική).
Όμως, ο κ. Αρχοντάκης, τους συγχώρεσε, έκρυψε την πίκρα του. Στάθηκε όρθιος. Με τα άρθρα στον ημερήσιο τύπο, διέχυσε μέχρι το τέλος της ζωής του την αγάπη του για τον τόπο και τον Άνθρωπο.
Αυτός ήταν ο Αρχοντάκης, ένα πρότυπο, ένας αληθινός τζέντλεμαν Δήμαρχος!
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
[1] https://www.chemeng.ntua.gr/dep/liodakis/liodakis.htm
[2] Τζέντλεμαν: o ευγενικός και έντιμος, αυτός που είναι πραγματικός κύριος. (https://el.wiktionary.org/wiki/). Τζέντλεμαν: άνδρας με λεπτούς εξευγενισμένους τρόπους. Ένας άνδρας που δεν παραφέρεται (Γ. Μπαμπινίωτη, Μικρό λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2006).
[3] http://www.uest.gr και https://www.chemeng.ntua.gr/the_inorganic_and_analytical_chemistry_lab
[4] https://www.tovima.gr/2009/11/22/finance/sakis-andrianopoylos-apo-tin-anakyklwsi-sta-aeroplana
[5] Ιστοσελίδα Δ. Αρχοντάκη https://archontakisdim.wordpress.com
* Ο Στέλιος Λιοδάκης είναι Ομότιμος Καθηγητής στη Σχολή Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου
