Στα 150 εκατομμύρια ευρώ εκτιμάται η απώλεια των ελαιοπαραγωγών της Κρήτης αλλά και από την οικονομία του νησιού, από την μειωμένη παραγωγή ελαιολάδου λόγω καιρικών συνθηκών, επισημαίνει με επιστολή του στην Κυβέρνηση ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης.
Στην επιστολή, που δόθηκε προσωπικά χθες από τον κ. Αρναουτάκη στον Πρόεδρο του ΕΛΓΑ Β. Έξαρχο καταγράφονται αναλυτικά στοιχεία από έρευνα των υπηρεσιών της Περιφέρειας (σε πίνακες ανά Περιφερειακή Ενότητα για την παραγωγή ελαιολάδου την τελευταία τριετία, την απώλεια εισοδήματος αλλά και τις μετρήσεις θερμοκρασίας αέρα – βροχοπτώσεων της περιόδου Ιανουαρίου – Μαΐου), βάσει των οποίων αποδεικνύεται ότι η μειωμένη παραγωγή, η σχινοκαρπία προήλθε αποκλειστικά από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες.
Μάλιστα για το πρωτοφανές φαινόμενο και τις επιπτώσεις του έγινε ειδική αναφορά από τον Περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη αλλά και τους συνεργάτες του, την αρμόδια Αντιπεριφερειάρχη Θεανώ Βρέντζου, τον Αντιπεριφερειάρχη Ευριπίδη Κουκιαδάκη στη σύσκεψη φορέων που έγινε στην Περιφέρεια παρουσία του κ. Έξαρχου, του Υφυπουργού Β. Κεγκέρογλου, Βουλευτών, του Γεν. Γραμμ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης, Δημάρχων κ.α.
Στη σύσκεψη, αλλά και στην επιστολή στην Κυβέρνηση επισημάνθηκε από την ηγεσία της Περιφέρειας ότι, οι ζημιές στην ελαιοπαραγωγών είναι άνω του 60% και ότι από τη μέση παραγωγή στην Κρήτη των 100-120 χιλιάδων τόνων φέτος λόγω της σχινοκαρπίας η παραγωγή δεν θα ξεπεράσει συνολικά τους 40-50 χιλιάδες τόνους !!!
«Η παραπάνω μεγάλη απώλεια εισοδήματος θα δημιουργήσει μία εκρηκτική κατάσταση στους ελαιοπαραγωγούς του νησιού μας οι οποίοι ήδη περνούν δύσκολες ημέρες. Είναι λοιπόν ανάγκη πριν δημιουργηθούν έκρυθμες καταστάσεις να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με ταχύτατες διαδικασίες προκειμένου να αποζημιωθούν οι ελαιοπαραγωγοί» τονίζει μεταξύ άλλων ο Περιφερειάρχης στην επιστολή του, την οποία έχει στείλει στην ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και στον ΕΛΓΑ από 05/08/2013. Συγκεκριμένα το πλήρες κείμενο της επιστολής ( με τους πίνακες των στοιχείων ) που στάλθηκαν από τον κ.Αρναουτάκη στον Υπουργό Α. Τσαυτσάρη, στον Αναπλ. Υπουργό Μ.Χαρακόπουλο, τον Γεν.Γραμμ. Μ. Κορασίδη, τον Γεν. Δ/ντή Φυτικής παραγωγής, τον Πρόεδρο του ΕΛΓΑ, έχει ως εξής :
«Κύριοι,
Είναι γνωστό ότι η Περιφέρεια Κρήτης αποτελεί την κατεξοχήν ελαιοκομική περιοχή της Ελλάδος αριθμώντας 33.000.000 ελαιόδεντρα και παραγωγή σε ετήσια βάση 100-120 χιλιάδες τόνους ελαιόλαδου, αποτελώντας το κύριο εισόδημα 100 χιλιάδων γεωργικών οικογενειών. Η αναφορά αυτή γίνεται για να επισημανθεί πόσο μεγάλη οικονομική σημασία έχει η ελαιοπαραγωγή για τους Γεωργούς μας και την ευρύτερη οικονομία της Κρήτης.
Η παραπάνω κατάσταση κατά την φετινή ελαιοκομική περίοδο έχει ανατραπεί δεδομένου ότι η παραγωγή του ελαιόλαδου φέτος αναμένεται να είναι πολύ μειωμένη προσεγγίζοντας το μισό της μέσης ετήσιας παραγωγής (βλ. συνημμένο πίνακα 2). Έτσι για πρώτη χρονιά φέτος έχουν εξαιρεθεί από το πρόγραμμα της Δακοκτονίας 11 εκατομμύρια ελαιόδεντρα το οποίο αντιστοιχεί στο 33% του συνόλου των ελαιόδεντρων της Κρήτης. Ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος δεδομένου ότι και στις περιοχές που εφαρμόζεται το πρόγραμμα της Δακοκτονίας η παραγωγή είναι κατά 50% μικρότερη της αναμενόμενης. Με βάση τα παραπάνω η αναμενόμενη παραγωγή ελαιόλαδου για την περίοδο 2013-2014 εκτιμάται στις 50-60 χιλιάδες τόνους (Πίνακας 2 ).
Οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση κατά την άποψη μας είναι η επικράτηση μη ευνοϊκών κλιματολογικών συνθηκών από την αρχή του τρέχοντος έτους και κυρίως μεταξύ Απριλίου και Μαΐου οι οποίες επέδρασαν αρνητικά στην ανθοφορία και την καρπόδεση των ελαιόδεντρων. Η περίοδος ανθοφορίας ως γνωστόν είναι η πλέον ευαίσθητη και οι κλιματολογικές συνθήκες επηρεάζουν καθοριστικά την κατάσταση του δένδρου και την παραγωγή του τρέχοντος και του επόμενου έτους. Επίσης, είναι γνωστό ότι τα άνθη της ελιάς είναι δεκτικά γονιμοποίησης για σύντομο χρονικό διάστημα και αν δεν γονιμοποιηθούν τότε αποβάλλονται. Με βάση τα καταγεγραμμένα μετεωρολογικά δεδομένα κατά την κρίσιμη αυτή περίοδο (Πίνακας 1) επικράτησαν ισχυροί νότιοι άνεμοι και υψηλότερες σχετικά θερμοκρασίες ενώ το ύψος των βροχοπτώσεων μειώθηκε σημαντικά περιορίζοντας την διαθέσιμη εδαφική υγρασία, κατά τη κρίσιμη περίοδο των δένδρων. Αυτές οι συνθήκες εκτιμάται ότι προκάλεσαν:
- Επιτάχυνση της βιολογίας των φυτών με επακόλουθο την πρώιμη ανθοφορία και παραγωγή.
- Αύξηση του ποσοστού των ατελών ανθέων. Η ελιά φέρει ερμαφρόδιτα άνθη και ένα μεγάλο μέρος των οποίων μπορεί να είναι ατελή κάτι που μπορεί να οφείλεται σε ελλιπή θρέψη ή άρδευση(Βασιλακάκης, 2013).
- Μείωση του ποσοστού των ανθέων που γονιμοποιήθηκαν εξαιτίας της αυξημένης θερμοκρασίας. Έχει βρεθεί ότι η θερμοκρασία επηρεάζει καθοριστικά την επικονίαση – γονιμοποίηση (ανάπτυξη τουγυρεοσωλήνα) και καρπόδεση της ελιάς με άριστο εύρος μεταξύ 15 και 20 οC (Βασιλακάκης, 2013).
- Ανεπιτυχής γονιμοποίηση εξαιτίας είτε ξήρανσης του στίγματος από τον ξηρό και θερμό άνεμο η οποία ενδεχομένως απέτρεψε την προσκόλληση και τη μετέπειτα γονιμοποίηση της γύρης είτεπεριορισμό της ποσότητας της γύρης από την μη επαρκή διάρρηξη των ανθήρων.
- Εκφυλισμό μέρους των ωοθηκών και σπερματικών βλαστών περιορίζοντας σημαντικά τη γονιμότητα τους εξαιτίας της θερμοκρασίας της έλλειψης νερού και της θρεπτικής κατάσταση των δένδρων(Ποντίκης, 2000).
- Aνεπαρκής βλάστηση την άνοιξη. Είναι γνωστό ότι η ελιά καρποφορεί σε μέτριας ζωηρότητας βλαστούς του προηγούμενου έτους οπότε ανεπαρκείς βλάστηση κατά την τρέχουσα περίοδο αναμένεται να μειώσει το ποσοστό καρποφορίας για το τρέχον και το επόμενο έτος.
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω οι μη ομαλές καιρικές συνθήκες που επικράτησαν κατά την περίοδο από τις αρχές Απριλίου έως και το Μάιο έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην μειωμένη καρπόδεση και παραγωγή της ελιάς. Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η κακή καρπόδεση (ακαρπία) εμφανίζεται με μεγαλύτερη ένταση στα ανατολικά μειούμενη προς τα δυτικά και ακολουθεί την ίδια πορεία των ασυνήθιστων καιρικών φαινόμενων όπως καταγράφονται στο συνημμένο πίνακα. Σας παραθέτουμε δύο πίνακες, ένα με μετεωρολογικά δεδομένα της Περιφέρειας από την κρίσιμη περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου του 2013 καθώς και των τριών προηγούμενων ετών (Πίνακας 1) και ένα δεύτερο πίνακα όπου φαίνεται η παραγωγή ελαιόλαδου των 3 προηγούμενων ετών και η εκτιμούμενη για φέτος παραγωγή. Σας κάνουμε δε γνωστό ότι υπάρχουν στο αρχείο της Υπηρεσία μας όλα τα μετεωρολογικά δεδομένα και είναι στην διάθεσή σας.
Πίνακας 1. Βροχόπτωση και θερμοκρασία αέρα για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαϊου.
| ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ (mm) | ||||||
| 2010 | 2011 | 2012 | Μ.Ο.ΤΡΙΕΤΙΑΣ | 2013 | ΜΕΙΩΣΗ(%) | |
| Ηράκλειο | 224.8 | 426.4 | 402.2 | 351.1 | 246.6 | 29.8 |
| Χανιά | 347.1 | 591.2 | 579.3 | 505.8 | 361.0 | 28.6 |
| Ρέθυμνο | 331.7 | 584.6 | 411.0 | 442.4 | 213.0 | 51.9 |
| Λασίθι | 163.1 | 169.4 | 375.9 | 236.1 | 209.0 | 11.5 |
| ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ (OC) | ||||||
| 2010 | 2011 | 2012 | Μ.Ο.ΤΡΙΕΤΙΑΣ | 2013 | ΑΥΞΗΣΗ(%) | |
| Ηράκλειο | 14.2 | 12.3 | 12.9 | 13.1 | 14.0 | 6.7 |
| Χανιά | 14.9 | 13.2 | 13.3 | 13.8 | 15.2 | 9.9 |
| Ρέθυμνο | 15.0 | 13.0 | 14.3 | 14.1 | 16.3 | 15.5 |
| Λασίθι | 16.0 | 14.5 | 11.8 | 14.1 | 16.0 | 13.4 |
Πηγή: Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου
Πίνακας 2. Παραγωγή ελαιόλαδου σε κιλά για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαϊου.
| 2010-11 | 2011-12 | 2012-13 | Μ.Ο.ΤΡΙΕΤΙΑΣ | ΤΡΕΧΟΝ(ΕΚΤΙΜΗΣΗ) | ΜΕΙΩΣΗ(%) | |
| Ηράκλειο | 43.000 | 40.000 | 50.000 | 44.333 | 20.000 | 54.9 |
| Χανιά | 33.366 | 16.210 | 24.404 | 24.660 | 15.000 | 39.2 |
| Ρέθυμνο | 15.000 | 7.500 | 16.000 | 12.833 | 3.500 | 72.7 |
| Λασίθι | 14.361 | 11.967 | 24.000 | 16.776 | 4.000 | 76.2 |
| Σύνολο-ΚΡΗΤΗΣ | 105.728 | 75.677 | 114.404 | 98.603 | 42.500 | 56.9 |
Πηγή: Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής ΠΕ Κρήτης
Τέλος θα θέλαμε να σας επισημάνουμε για μία ακόμη φορά ότι οι ζημιές στη ελαιοπαραγωγή είναι πολύ μεγάλες 50-60% και αν θεωρήσουμε ότι η μέση παραγωγή για την Κρήτη είναι 100 χιλιάδες τόνοι και η αναμενόμενη παραγωγή δεν θα ξεπεράσει τους 40-50 χιλιάδες τόνους πράγμα που σημαίνει απώλεια εισοδήματος από 125 έως 150 εκατομμύρια ευρώ. Η παραπάνω απώλεια εισοδήματος θα δημιουργήσει μία εκρηκτική κατάσταση στον ελαιοπαραγωγό κόσμο του νησιού μας ο οποίος ήδη περνάει δύσκολες ημέρες. Είναι λοιπόν ανάγκη πριν δημιουργηθούν έκρυθμες καταστάσεις να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με ταχύτατες διαδικασίες προκειμένου να αποζημιωθούν οι ελαιοπαραγωγοί. »
