Τα πακέτα διάσωσης που χορηγούνται στην Ελλάδα και εξασφαλίζονται μέσω των Μνημονίων, δεν σώζουν τους Έλληνες αλλά τους Γερμανούς φορολογούμενους και τις γερμανικές τράπεζες.
Αυτό αναφέρουν στο σημερινό Bloomberg View, τη στήλη γνώμης που υπογράφουν οι συντάκτες του πρακτορείου, έχοντας, όπως υποστηρίζουν, μελετήσει προσεκτικά τις κινήσεις κεφαλαίων στην Ευρώπη και τους ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών.
Κι αυτό γιατί όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έσπευσαν να διασώσουν τις χειμαζόμενες από την κρίση χώρες, προσέφεραν στις γερμανικές τράπεζες τη δυνατότητα να πάρουν πίσω τα λεφτά τους, επισημαίνει το Bloomberg.
Οι «κακοί» Έλληνες και οι «καλοί» Γερμανοί
«Στα εκατομμύρια λέξεις που έχουν γραφτεί για την κρίση χρέους της Ευρώπης, η Γερμανία παρουσιάζεται συνήθως ως ο υπεύθυνος ενήλικος και η Ελλάδα ως το σκανταλιάρικο παιδί. Σύμφωνα με αυτήν την κλασική αφήγηση της κρίσης, η συνετή Γερμανία είναι απρόθυμη να διασώσει τον επαίτη της Ευρώπης, την Ελλάδα, η οποία δανείστηκε περισσότερα από όσα μπορούσε και τώρα πρέπει να πληρώσει τις συνέπειες.
Οι γερμανικές τράπεζες ήταν το μέσο διευκόλυνσης της Ελλάδας. Κυρίως λόγω των χαλαρών ρυθμίσεων, οι γερμανικές τράπεζες διέθεσαν τεράστια ποσά και έτσι απέκτησαν τα χρόνια πριν από την κρίση τεράστια έκθεση στις περιφερειακές χώρες της Ευρώπης.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ), ως τον Δεκέμβριο του 2009 η έκθεση των τραπεζών στην Ελλάδα, στην Ιρλανδία, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία και στην Ισπανία έφτανε στα 704 δισ. δολάρια. Ποσό κατά πολύ μεγαλύτερο από το συνολικό άθροισμα των κεφαλαίων τους.
Με λίγα λόγια, δάνεισαν πολύ περισσότερα από όσα μπορούσαν να αντέξουν.
Οταν η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έσπευσαν να διασώσουν τις χειμαζόμενες από την κρίση χώρες, προσέφεραν στις γερμανικές τράπεζες τη δυνατότητα να πάρουν πίσω τα λεφτά τους, σημειώνει το πρακτορείο.
Ουσιαστικά, διέσωσαν τις γερμανικές τράπεζες καθώς και τους φορολογούμενους, οι οποίοι αν δεν αποπληρώνονταν τα δάνεια θα έπρεπε να στηρίξουν αυτές τις τράπεζες. Σε αντίθεση με μεγάλο μέρος της βοήθειας προς την Ελλάδα, η στήριξη στις γερμανικές τράπεζες προσφέρθηκε αυτόματα, ως μια λειτουργία της δομής της νομισματικής ένωσης.
Πως έγινε αυτό
Οταν οι γερμανικές τράπεζες απέσυραν χρήματα από την Ελλάδα, οι άλλες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης αντιστάθμισαν συλλογικά τις συγκεκριμένες εκροές με δάνεια προς την Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος.
Τα δάνεια αυτά εγγράφηκαν στον ισολογισμό της Bundesbank, της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας, ως απαιτήσεις στην υπόλοιπη ευρωζώνη. Ο μηχανισμός αυτός, σχεδιασμένος για να κρατά σε ισορροπία τους ισολογισμούς της ευρωζώνης, έκανε πιο εύκολη την απόσυρση των γερμανικών ιδρυμάτων από τις θέσεις τους.
Σε αντίθεση με τις απαιτήσεις των ιδιωτικών τραπεζών, οι απαιτήσεις της Bundesbank ήταν εν μέρει μόνο ευθύνη της Γερμανίας. Αν η Ελλάδα αποκήρυσσε το χρέος της, οι απώλειες θα κατανέμονταν μεταξύ όλων των κρατών-μελών της ευρωζώνης, ανάλογα με τη συμμετοχή τους στην ΕΚΤ. Το μερίδιο της Γερμανίας θα ήταν στο 28%, σημειώνουν οι συντάκτες.
Με λίγα λόγια, τα τελευταία δύο χρόνια, μεγάλο μέρος του ρίσκου που βρισκόταν στους ισολογισμούς γερμανικών τραπεζών μεταφέρθηκε στους φορολογούμενους όλης της ευρωζώνης.
Είναι δύσκολο να υπολογιστεί ακριβώς πόσο επωφελήθηκε η Γερμανία από την ευρωπαϊκή της διάσωση.
Μια ένδειξη θα ήταν το ποσό που απέσυραν οι γερμανικές τράπεζες από τις χώρες της ευρωζώνης από την έναρξη της κρίσης. Σύμφωνα με την ΤΔΔ, τράβηξαν 353 δισ. δολάρια από τον Δεκέμβριο του 2009 ως το τέλος του 2011. Μία άλλη ένδειξη θα ήταν η αύξηση των απαιτήσεων της Bundesbank στις υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης. Αυτή αντιστοιχεί σε 466 δισ. ευρώ από τον Δεκέμβριο ως τον Απρίλιο του 2012, αλλά περιλαμβάνει και μη Γερμανούς καταθέτες, που μετέφεραν τα χρήματά τους σε γερμανικές τράπεζες.
Στον αντίποδα, η Ελλάδα έλαβε συνολικά 340 δισ. ευρώ σε επίσημα δάνεια για να ανακεφαλαιοποιήσει τις δικές της, για να αντικαταστήσει τα κεφάλαια που έφυγαν στο εξωτερικό, για να αναδιαρθρώσει το χρέος της και να βοηθήσει τις τράπεζες να τα βγάλουν πέρα. Μόνο 15 δισ. ευρώ ήρθαν κατευθείαν από τη Γερμανία. Τα υπόλοιπα προήλθαν από την ΕΚΤ, την ΕΕ και το ΔΝΤ.
Η αλλαγή της χρηματοπιστωτικής έκθεσης της Γερμανίας έχει τεράστια σημασία για τον ηγετικό της ρόλο στην απάντηση της Ευρώπης στην κρίση, διαπιστώνει το Bloomberg View.
«Προτού οι γερμανικές τράπεζες τραβήξουν πίσω τα κεφάλαιά τους, διακινδύνευαν να χάσουν πολλά λεφτά στην περίπτωση που η Ελλάδα έφευγε από το ευρώ. Τώρα οι ζημίες θα επιμεριστούν μεταξύ των φορολογούμενων όλης της ευρωζώνης – ιδίως της Γαλλίας, οι τράπεζες της οποίας έχουν ακόμα πολλά ενεργά δάνεια στην Ελλάδα. Ενδεχομένως, αυτό εννοούν ορισμένοι Γερμανοί αξιωματούχοι όταν λένε ότι η ευρωζώνη είναι καλύτερα προετοιμασμένη για μια ελληνική έξοδο».
Τώρα η Γερμανία θα πρέπει να δεχθεί όσα είχε αρνηθεί
Ωστόσο, το κόστος από επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή θα επιστρέψει στη Γερμανία. Αν ο τραπεζικός πανικός και η αναταραχή στις αγορές ανάγκαζαν την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και άλλες χώρες να φύγουν και αυτές από το ευρώ, οι απώλειες θα εξαφάνιζαν μεγάλο μέρος των κεφαλαίων των γερμανικών τραπεζών. Πιθανή διάλυση του ευρώ θα είχε σημαντικές επιπτώσεις και στις εξαγωγές της Γερμανίας, ενώ θα διακινδύνευε και την ύπαρξη της ίδιας της Ε.Ε. και την προσπάθεια να μην επαναληφθούν οι φρικαλεότητες των δύο παγκοσμίων πολέμων.
Για να αποτρέψει αυτήν την κατάληξη, με ή χωρίς την Ελλάδα, η Γερμανία θα πρέπει να κάνει όσα έχει αρνηθεί ως τώρα και ακόμη περισσότερα. Θα πρέπει να συμφωνήσει να επιτραπεί στην ΕΚΤ να καλύψει το χρέος των κρατών-μελών. Να συναινέσει στη δημιουργία ενός μηχανισμού στην ευρωζώνη που θα μετέφερε χρήματα σε οικονομικά αδύναμες χώρες, με τον ίδιο αυτοματοποιημένο τρόπο με τον οποίο έγινε η διάσωση της Γερμανίας. Και επίσης να δεχθεί ένα κοινό ευρωπαϊκό ταμείο ασφάλισης των ανέργων θα ήταν ένα πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Την ώρα που η Αγκελα Μέρκελ επεξεργάζεται ποιο θα είναι το επόμενο βήμα στην ευρωπαϊκή κρίση, πρέπει να έχει καλά στο μυαλό της ότι η χώρα της χρωστάει πολλά στο ευρωσύστημα όπως και η Ελλάδα, καταλήγει η ανάλυση.
