Η μετανάστευση είναι ίσως το πιο φορτισμένο θέμα του 21ου αιώνα. Κι όμως, όπως αποδεικνύει ο Ολλανδός κοινωνιολόγος Χάιν ντε Χάας στο βιβλίο του «Μετανάστευση», οι περισσότερες αντιλήψεις μας για το φαινόμενο βασίζονται σε μύθους, όχι σε δεδομένα.
Πάνω από το 80% των ανθρώπων παγκοσμίως ζουν στον τόπο όπου γεννήθηκαν, ενώ μόλις το 3% μεταναστεύει σε άλλη χώρα – ποσοστό που παραμένει σταθερό εδώ και δεκαετίες. Οι πρόσφυγες, μάλιστα, αποτελούν μόλις το 0,3% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Εξίσου διαδεδομένος είναι και ο μύθος των «παράνομων μεταναστών». Τα στοιχεία δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα μετακινείται νόμιμα, ενώ όσοι θεωρούνται «παράνομοι» συνήθως είναι άνθρωποι που απλώς δεν ανανέωσαν τη βίζα ή την άδεια παραμονής τους. Η εικόνα των βαρκαριών του Αιγαίου, όσο δραματική κι αν είναι, δεν αντιπροσωπεύει παρά ένα ελάχιστο ποσοστό της πραγματικής μεταναστευτικής ροής.
Ο φόβος για τον «ξένο» δεν είναι καινούργιος. Από τους Ιρλανδούς και τους Ιταλούς της Αμερικής του 19ου αιώνα έως τους σύγχρονους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στην Ευρώπη, κάθε εποχή έχει τους «άλλους» της. Κι όμως, η ιστορία αποδεικνύει ότι οι μετανάστες τελικά ενσωματώνονται, δημιουργούν οικογένειες, επιχειρήσεις και κοινότητες, συμβάλλοντας καθοριστικά στην κοινωνική και οικονομική πρόοδο των χωρών υποδοχής.
Ενδιαφέρον έχει και η διαπίστωση πως όσο αναπτύσσονται οι «φτωχές» χώρες, τόσο αυξάνονται οι μεταναστευτικές ροές τους. Η οικονομική ανάπτυξη γεννά φιλοδοξίες και προσδοκίες, και μαζί την επιθυμία των ανθρώπων να διεκδικήσουν μια καλύτερη ζωή, ακόμα και μακριά από την πατρίδα τους. Παράλληλα, τα «κλειστά σύνορα» δεν μειώνουν τη μετανάστευση· συχνά την εντείνουν, αναγκάζοντας ανθρώπους που παλαιότερα πήγαιναν κι έρχονταν εποχικά να εγκαθίστανται μόνιμα στο εξωτερικό.
Οι μετανάστες δεν είναι θύματα ή αφελείς, αλλά συνειδητοποιημένοι άνθρωποι που κάνουν ρεαλιστικούς υπολογισμούς. Ξέρουν πως η διαφορά μισθού μεταξύ Μεξικού και Καλιφόρνιας ή Μαρόκου και Ισπανίας μπορεί να αλλάξει τη ζωή τους. Και κυρίως, καλύπτουν πραγματικές ανάγκες στις χώρες υποδοχής. Η μετανάστευση ακολουθεί τη ζήτηση της αγοράς εργασίας· όταν οι οικονομίες αναπτύσσονται και οι θέσεις μένουν κενές, οι μετανάστες έρχονται να τις καλύψουν.
Τελικά, η μετανάστευση δεν είναι απειλή. Είναι κινητήριος δύναμη ανάπτυξης και ανανέωσης. Από τον Ρόναλντ Ρέιγκαν μέχρι τον σημερινό δημόσιο διάλογο, η αλήθεια παραμένει ίδια: τα κράτη που κρατούν ανοιχτές τις πόρτες τους στους «νέους πολίτες» παραμένουν ζωντανά, δημιουργικά και ισχυρά.
[βασισμένο στο άρθρο του Θοδωρή Γεωργακόπουλου,
10 αλήθειες για τη μετανάστευση στο kathimerini.gr]
