Ένα από τα διαχρονικά κλισέ θέλει μια εικόνα να ισούται με 1000 λέξεις. Από ό,τι βέβαια, κατάλαβε όποιος συντονίστηκε την Πέμπτη 31/8, έστω για λίγα λεπτά, με την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή, εκείνος που θέλει, μπορεί να επιλέξει να μη δει την εικόνα στην πλήρη της διάσταση.
Ή αλλιώς, όποιος δεν θέλει να δει κάτι, δεν θα το δει ποτέ. Ακόμα και όταν το βλέπουν όλοι οι άλλοι. Εντός και εκτός συνόρων.
Την ώρα που με ανακοίνωση της η Κομισιόν ενημέρωσε ότι η καταστροφή του Δάσους της Δαδιάς εξελίσσεται στη μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κυβέρνηση επιμένει πως η αλήθεια είναι διαφορετική.
Ότι δεν έχουν δηλαδή την ίδια αξία τα στρέμματα στον κάμπο που είναι θερισμένα, με την απώλεια ενός μεγάλου δάσους που μπορεί να πάρει δεκαετίες για να αποκατασταθεί, όπως είπε ο κύριος Μητσοτάκης. Σε αυτό το πλαίσιο, προέκυψε και η πρωτοφανής διάκριση σε «μικρή, μέτρια, μεγαλύτερη ή ολική καταστροφή», η οποία δεν υπάρχει πουθενά στη διεθνή βιβλιογραφία.
Όπως λέει στο Magazine του News247.gr ο Γεώργιος Παπαρουσόπουλος, Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων «εδώ και 25 χρόνια προσπαθούμε με τον ίδιο τρόπο, να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα».
Αν το δις εξαμαρτείν αμφισβητεί τη νοημοσύνη κάποιου, καταλαβαίνεις τι γίνεται με τις 25 επαναλήψεις.
Ζητήσαμε από τον κύριο Παπαρουσόπουλο να εξηγήσει και κάποια άλλα πράγματα που ‘κλώτσησαν’ από όσα ακούσαμε. Μάς είπε ότι «κακώς έγινε σήμερα η συζήτηση που έγινε στη Βουλή. Θα έχει νόημα να γίνει στο τέλος της αντιπυρικής περιόδου, όταν θα υπάρχουν και όλα τα στοιχεία της καταστροφής διαθέσιμα.
Τότε θα έχει και ένα ενδιαφέρον να δούμε τις προτάσεις που θα έχουν ετοιμάσει τα κόμματα».
Γιατί αν έχει γίνει κάτι ξεκάθαρο, έτσι όπως είμαστε σήμερα, δεν πάμε πουθενά.
ΓΙΑΤΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΝΑ ΔΙΑΨΕΥΔΕΙ ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
Ο Χρήστος Μπαρούνης έδωσε όλες τις απαντήσεις στο αφήγημα της κυβέρνησης για τη μικρότερη καταστροφή από αυτήν που αναφέρουν επιστήμονες.
Στη βιβλιογραφία οι δασικές πυρκαγιές διακρίνονται ανάλογα με την κατηγορία της καύσιμης ύλης και τη θέση των πυρκαγιών, σε σχέση με την επιφάνεια του εδάφους.
Έχουμε
1) τις πυρκαγιές εδάφους (ή υπόγειες, κατά τις οποίες καίγεται η οργανική ύλη κάτω από την επιφάνεια του φυλλοστρώματος του δάσους. Μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα, πάνω από 1-2 μέτρα και να εξαπλωθούν υπόγεια. Έχουν ως χαρακτηριστικό τη βραδεία καύση και είναι δυνατό να μην υπάρχει παραγωγή καπνού. Νεκρώνουν τα φύλα που συναντούν, διότι καταστρέφουν το ριζικό σύστημα ή προκαλούν την επόμενη κατηγορία των επιφανειακών πυρκαγιών, καθώς εφόσον υπάρχει εύφλεκτη βλάστηση, η φωτιά μεταδίδεται σε αυτήν)
2) τις πυρκαγιές επιφάνειας (ή έρπουσες, που καίνε την ξηρή οργανική ύλη και τη χαμηλή βλάστηση έως 2 μέτρα, με χαρακτηριστικό τη μεγάλη ταχύτητα διείσδυσης -ιδίως όταν πνέει άνεμος-, με φλόγα και θερμότητα)
3) τις πυρκαγιές κόμης (ή επικόρυφες, που καίνε την εναέρια καύσιμη ύλη, η οποία βρίσκεται σε ύψος μεγαλύτερο των 2 μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους. Συνήθως προέρχονται από τις έρπουσες. Χαρακτηριστικό της είναι η πολύ μεγάλη ταχύτητα διάδοσης, μαζί με την εξακόντιση -από τον άνεμο και τα ανοδικά ρεύματα της πυρκαγιάς, συν τα αναμμένα τεμαχίδια καύσιμης ύλης) και
4) τις μικτές (ή σαρωτικές) πυρκαγιές. Είναι η συνύπαρξη των τριών παραπάνω. Χαρακτηριστικά είναι η πολύ μεγάλη ένταση της φωτιάς, το μεγάλο ύψος της δημιουργούμενης, πάνω από τις φλόγες, θερμικής στήλης και η αδυναμία πρόβλεψης της τιμής διάδοσης και της συμπεριφοράς.
Οι εκτιμήσεις για την καταστροφή γίνονται μέσω δορυφορικών εικόνων που έχουν και χρώματα, τα οποία υποδηλώνουν την κατάσταση της πληγείσας περιοχής.
«Επειδή ακριβώς πρόκειται για εικόνες από δορυφόρο, τα στρέμματα που απανθρακώνονται δεν μπορούν να υπολογιστούν με ακρίβεια εκατοστού» λέει ο κύριος Παπαρουσόπουλος.
«Αν τα κατεστραμμένα στρέμματα είναι 810.000 ή 825.000, στο τέλος της ημέρας έχει μεγάλη διαφορά; Μιλάμε ούτως ή άλλως, για μεγάλες εκτάσεις. Και τι κάνουμε; Ρίχνουμε την μπάλα στην εξέδρα.
«Aν πάρεις σήμερα τη φωτογραφία από τον δορυφόρο, δέντρα που εμφανίζονται πράσινα, λίγες ώρες ή μέρες ή εβδομάδες μετά μπορεί να είναι μαύρα. Βλέπετε, δεν καταστρέφονται όλα αμέσως, λόγω των διαφορετικών φύσεων της πυρκαγιάς» που διάβασες πιο πάνω.
Έτσι επηρεάζονται τα σύνολα.
«Στη Δαδιά υπάρχει το ενδεχόμενο να πέρασε η φωτιά μόνο στο έδαφος και να κάηκε η βλάστηση, ενώ έμεινε ανέπαφος ο ανώροφος. Αυτό όμως, είναι κάτι που θα φανεί έπειτα από καιρό. Βλέπεις ένα δέντρο ‘ζωντανό’ σήμερα και δυο ημέρες μετά έχει άλλο χρώμα που υποδηλώνει ότι έχει καταστραφεί.
Όταν η καταστροφή είναι ολοσχερής φαίνεται από την πρώτη στιγμή. Η ζημιά όμως, του θερμικού κύματος θα φανεί μετά».
Πώς προσδιορίζεται η ζημιά των δασικών πυρκαγιών -όχι όπως την προσδιορίζει η κυβέρνηση
Σε έκθεση του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης για τις δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα, μπορείς να διαβάσεις πως υπάρχουν άμεσες και έμμεσες ζημιές και μερική ή ολική καταστροφή.
Όχι ‘μικρές, μέτριες, μεγαλύτερες και ολική καταστροφή’ όπως προσπαθεί να μας διδάξει τα τελευταία 24ωρα η κυβέρνηση.
Ας δούμε τι αναφέρει ο εθνικός στρατηγικός φορέας ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης.
«Η σημασία του δάσους είναι αυταπόδεικτη. Είναι ο κύριος ρυθμιστής του κλίματος του πλανήτη, παράγει οξυγόνο και συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, κατακρατώντας σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα {…}.
Οι πυρκαγιές αποτελούν φαινόμενο που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη διαταραχή των χερσαίων οικοσυστημάτων και συνεπώς των δασών. Είναι από τους σπουδαιότερους εχθρούς της διατήρησης και της παραγωγικότητας τους».
Στο κεφάλαιο των ζημιών, αναφέρονται τα εξής:
«Οι ζημιές από τις δασικές πυρκαγιές μπορούν να διακριθούν σε άμεσες και έμμεσες.
Οι άμεσες είναι εκείνες που προκαλούνται από τη μερική ή ολική καταστροφή του ξυλώδους κεφαλαίου και περιλαμβάνουν τις απώλειες των δασικών προϊόντων, καθώς και της βλάστησης των βοσκοτόπων.
Επίσης, περιλαμβάνονται οι ζημιές που προκαλούνται σε γεωργικές καλλιέργειες, κτηνοτροφικές-μελισσοκομικές εγκαταστάσεις, κατοικίες, βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις ή άλλες μονάδες, από τη μετάδοση σ’ αυτές δασικών πυρκαγιών».
Οι έμμεσες ζημιές προκαλούνται στις έμμεσες ωφέλειες του δάσους.
«Είναι oικολογικές,
*υδρολογικές (λόγω της καταστροφής της οργανικής ύλης του εδάφους, ελαττώνεται η διαπερατότητα του. Έτσι, το περισσότερο νερό απορρέει επί του εδάφους, παρασύροντας το και προκαλώντας πλημμύρες και αποθέσεις φερτών υλικών, σε κατοικημένες περιοχές),
σχετίζονται με
απώλεια θέσεων εργασίας, υπερβόσκηση (η καταστροφή των βοσκοτόπων δημιουργεί συνωστισμό κοπαδιών σε άλλες περιοχές με βλάστηση, με αποτέλεσμα την υπερβόσκηση και την πρόσκληση ζημιών, υποβαθμισμού και καταστροφής των νέων βοσκοτόπων),
*απώλεια της αισθητικής, τουριστικής και πολιτιστικής αξίας του δάσους (με δυσμενείς συνέπειες στη ψυχική υγεία του σύγχρονου ανθρώπου),
*υπάρχουν υγειονομικές επιπτώσεις στον πληθυσμό της περιοχής και δη στις ευαίσθητες ομάδες, αφού το δάσος είναι «εργοστάσιο οξυγόνου» του πλανήτη, ενώ φιλτράρει το μολυσμένο αέρα.
*δημιουργείται κοινωνικοοικονομικό κόστος (λόγω της ανάγκης να διατίθενται οικονομικοί πόροι για την καταστολή και τη διατήρηση αξιόμαχων δυνάμεων αντιμετώπισης)».
ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟ ΛΑΘΟΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΗΣ ΔΑΔΙΑΣ
Το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος το βλέπουμε σε κάθε αντιπυρική περίοδο, όταν ενημερωνόμαστε πως η Πολιτεία είναι 100% έτοιμη για το καλοκαίρι. Συνηθέστερα αποδεικνύεται ότι δεν είναι. Όπως φέτος.
Τα τελευταία χρόνια μεταξύ των ανθρώπων που βρίσκονται στο Κέντρο αυτό υπάρχει και εκπρόσωπος της δασικής υπηρεσίας, που παλαιότερα ήταν εκτός -μολονότι ήταν ο μόνος που είχε πλήρη γνώση επί των δασών και των δασικών πυρκαγιών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Magazine, σε πρόσφατη σύσκεψη ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η φωτιά στο Δάσος της Δαδιάς πρότεινε τρόπο που θα μπορούσε να περιοριστεί η καταστροφή. Εκ του αποτελέσματος, φάνηκε πως εκτιμήθηκε η άποψη του από τους υπόλοιπους -αρμόδιους- συμμετέχοντες.
Τι πρότεινε;
Σύμφωνα με τον κύριο Παπαρουσόπουλο, η στρατηγική των πυρκαγιών στην ύπαιθρο είναι πολύ συγκεκριμένη.
«Ξεκινάς την πυρόσβεση από το χαμηλό σημείο -δηλαδή, το πίσω μέτωπο- και να προσπαθείς να την περικυκλώσεις.
Η συγκεκριμένη πυρκαγιά ξεκίνησε με άσχημες συνθήκες. Για την ακρίβεια δυνατούς, βορειοδυτικούς ανέμους. Όταν αναπτύσσεται μια φωτιά, έχει 4 μέτωπα. Μπροστά που κινείται με ταχύτητα λόγω του ανέμου, τα δυο πλαϊνά που επίσης, κινούνται γρήγορα και το πίσω (την ουρά) που πάει κόντρα στον άνεμο, αλλά σιγοκαίει.
Τις πρώτες 9 ημέρες η φωτιά εξελισσόταν με αυτόν τον τρόπο. Κανείς δεν πήγε να σβήσει το πίσω μέρος. Έτσι, όταν μετά άλλαξε η φορά του ανέμου (σε νοτιά, με την πυρκαγιά να φεύγει προς τα βόρεια), κάηκαν πράγματα που δεν θα καίγονταν αν υπήρχε επέμβαση.
Δεν άκουσα κανέναν να ζητά τα ρέστα για αυτό το μέγα λάθος.
Κατ’ εμέ, η πυροσβεστική που κατά τα άλλα αποδίδει τα μέγιστα, δεν έχει την ικανότητα να διαχειριστεί τις δασικές πυρκαγιές καθώς έχει άλλη στρατηγική. Η περίπτωση της Δαδιάς είναι χαρακτηριστική».
Για όσους μιλούν για το έντονο ανάγλυφο και την απουσία δρόμων, ο κύριος Παπαρουσόπουλος λέει πως «αν μπείτε στο Google Earth -δεν χρειάζεται να είστε δασολόγοι- θα δείτε ότι το ανάγλυφο αφορούσε λοφάκια με μικρές κλίσεις. Με εξαίρεση δε, τον πυρήνα του δάσους, οπουδήποτε αλλού υπάρχουν δρόμοι».
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΩΤΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΖΗΜΙΑ
Από την στιγμή που ανάβει οπουδήποτε φωτιά, υπάρχει ζημιά. «Είτε στον υπόροφο είτε στον ανώροφο» διευκρινίζει ο κύριος Παπαρουσόπουλος, «η ζημιά είναι διαφορετική, αλλά είναι ζημιά. Για παράδειγμα, μπορεί να περάσει κάτω από τα δέντρα και να μην τα καταστρέψει. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει.
Στο Δάσος της Δαδιάς έχουν μείνει νησίδες που δεν έχουν καταστραφεί. Και ρωτώ: δεν καταστράφηκε ο τόπος όταν όλη η υπόλοιπη ζωή που υπήρχε εκεί έχει φύγει; Ποιος μπορεί να πει με βεβαιότητα πως θα επιστρέψει;
Γενικά, ποτέ η καταστροφή δεν είναι απόλυτη (100%). Αλλά τι σημαίνει αυτό επί της ουσίας; Σε πόσα χρόνια μπορεί να επανέλθει;».
Πάνω από αιώνα, όπως εξηγούν στο Magazine καθ’ ύλην αρμόδιοι.
Παρ’ όλα αυτά, οι κυβερνώντες επιμένουν τις τελευταίες ημέρες πως δεν είναι όλες οι ζημιές ίδιες. Πράγμα αληθές, αλλά ακόμα και η φωτιά που ανάβει σε οργωμένο χωράφι «έχει ως συνέπεια τη ρύπανση και την απώλεια θρεπτικών στοιχείων του εδάφους. Συγκριτικά με τα όσα αφήνει πίσω η δασική πυρκαγιά, η ζημιά αυτή είναι ως μη γενόμενη. Αλλά δεν παύει να υπάρχει ζημιά».
ΥΓ: Για την αναφορά του κυρίου Μητσοτάκη στην καταστροφή της Χαβάης, θα αναφέρω όσα είχε να πει στο Magazine ο Παλαιολόγος Παλαιολόγου, Επίκουρος Καθηγητής Δασοπροστασίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ερευνητή στη U.S. Forest Service.
Το άρθρο υπογράφει η Νίκη Μπάκουλη από το Magazine του www.news247.gr
