Δυο απίστευτους θησαυρούς για την Κρήτη της περιόδου 1910- 20 περιλαμβάνουν οι συλλογές των αρχείων Pathé. Πρόκειται για δυο φιλμ που φέρουν ημερομηνία 1916 και 1920, αλλά μάλλον γυρισμένα σε ακόμα προηγούμενα χρόνια, όπως μπορούμε να συμπεράνουμε τόσο από την έντονη παρουσία του μουσουλμανικού στοιχείου.
Στο πρώτο από αυτά (αρχεία Gaumont Pathé), με ημερομηνία 1916, διάρκειας περίπου 16 λεπτών, εκτός από τις εικόνες του Μεγάλου Κάστρου, παρεμβάλλονται πλάνα από την Κνωσού, αλλά και τα Χανιά.
Μπορούμε να δούμε πλάνα του ενετικού λιμένα Ηρακλείου με τον μικρό Κούλε, που δεν υπάρχει πλέον, τα τείχη και την περιοχή του “Λαβυρίνθου” σε γενικά πλάνα. Επίσης πολλές εικόνες από τα Λιοντάρια, την 25ης Αυγούστου και άλλες περιοχές του Ηρακλείου.
Ίσως είναι το μοναδικό φιλμ που έχει καταγράψει το οθωμανικό νεκροταφείο (“μεζάρια”) έξω από την Χανιόπορτα Ηρακλείου στις αρχές της σημερινής λεωφόρου 62 Μαρτύρων.
Βλέπουμε επίσης την πύλη στα Τείχη, στην ίδια περιοχή, που έκλεινε τη νύχτα, και άνοιγε το πρωί για να μπουν και να βγουν οι επισκέπτες από τις δυτικές περιοχές.
Σ’ αυτό το φιλμ θα δούμε σπάνιες εικόνες μουσουλμάνων γυναικών με καλυμμένα τα πρόσωπά τους, αλλά πιθανώς και τις πρώτες κρητικές διαφημίσεις… χειρός!
Και τα δυο βίντεο εντόπισε η Κατερίνα Αθανασάκη.
Στο δεύτερο εντυπωσιακό φιλμ, που μάλιστα είναι επιχρωματισμένο, αλλά περιέργως αναφέρεται στην “γη του βασιλιά Μίδα”, κάνοντας προφανές λάθος με τον Μίνωα, θα δούμε εικόνες από την περιοχή των Σπηλίων και της Κνωσού, όπου είναι σε εξέλιξη η ανασκαφή. Κάπου διακρίνεται και ο Έβανς.
Υπάρχουν ακόμα πλάνα από τη ζωή των ανθρώπων, πιθανότατα γύρω από την Κνωσό.
Το φιλμ, από τα αρχεία του Pathe Review, έχει διάρκεια 3’12”.
