Εξαιρετικής σημασίας επιστολή απέστειλε το Παγκόσμιο Αρχαιολογικό Κονγκρέσο προς τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα, για να εκφράσει τη βαθιά του ανησυχία για το σχεδιαζόμενο θέρετρο γκολφ στο Κάβο Σίδερο, λίγες μόνο μέρες πριν την εκδίκαση της προσφυγής πολιτών και οργανώσεων στο ΣτΕ, στις 4 Ιουλίου 2016.
Στην επιστολή παρατίθενται αποκαλυπτικά στοιχεία για την αρχαιολογική σημασία και τις έρευνες που γίνονται στην περιοχή. Το Παγκόσμιο Αρχαιολογικό Κονγκρέσο «αντιλαμβάνεται ότι η Ελλάδα περνά μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων μπορεί να θεωρηθεί σαν μια διέξοδος για την κρίση. Όμως, το να επιτραπεί η καταστροφή προστατευόμενων περιοχών και μοναδικών αρχαιολογικών τοπίων θα βλάψει και την κληρονομιά και την οικονομία της χώρας μακροχρόνια».
Η επιστολή καταλήγει με την έκκληση στον πρωθυπουργό να μην εγκρίνει τα σχέδια για ένα τέτοιο έργο και να συνεργαστεί με τις τους αρχαιολόγους και τους ειδικούς περιβαλλοντικής διατήρησης ώστε να βρεθούν τρόποι να γίνει η καταγραφή, η διαχείριση και η προβολή αυτού του μοναδικού τοπίου. «Αυτό θα εξασφαλίσει τόσο τα μακροχρόνια οικονομικά οφέλη για τους κατοίκους της περιοχής όσο και την αειφορική διατήρηση αυτού του πολιτιστικού και φυσικού πόρου».
Το πλήρες κείμενο της επιστολής:
Προς τον εξοχότατο κ. Αλέξη Τσίπρα
Πρωθυπουργό της Ελλάδας
Αγαπητέ Αλέξη Τσίπρα,
Το Παγκόσμιο Αρχαιολογικό Κονγκρέσο, κατόπιν σοβαρών ανησυχιών που εκφράστηκαν από αρχαιολόγους της Ελλάδας, θα ήθελε να εκφράσει τη βαθιά του ανησυχία για τη σχεδιαζόμενη ανέγερση ενός πολυτελούς θερέτρου γκολφ από την Loyalward, Ltd., θυγατρική της Βρετανικής εταιρείας Minoan Group, στην περιοχή Κάβο Σίδερο στην Ανατολική Κρήτη.
Παρακολουθούμε αυτές τις εξελίξεις επί αρκετά χρόνια τώρα και έχουμε γράψει προηγουμένως στους προκατόχους σας, πρωθυπουργό Καραμανλή (2008) και πρωθυπουργό Σαμαρά (2014). Όταν, αρκετά χρόνια πριν, δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά αυτή η πρόταση, η παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα εξέφρασε την ανησυχία της, υποδεικνύοντας ότι το αρχικό σχέδιο που αφορούσε την ανέγερση ενός θερέτρου 7000 κλινών μαζί με τρία γήπεδα γκολφ, σε μια εξαιρετική ξηροθερμική περιοχή που έχει χαρακτηρισθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση σαν περιοχή Natura 2000, απαιτεί ειδική προστασία. Επιπλέον, η περιοχή πιθανόν περιέχει πολλές αρχαιολογικές τοποθεσίες. Πράγματι, οι αρχιαολόγοι ονόμασαν αυτό το πολιτισμικό τοπίο «κάψουλα χρόνου», και μια μοναδική τοποθεσία στην Μεσόγειο όσον αφορά στην πυκνότητα αρχαίων χαρακτηριστικών (τοποθεσίες κατοίκησης και τελετουργιών, γεωργικές αναβαθμίδες, αρδευτικά κανάλια, λατομεία, και πολλά άλλα) και την εξαιρετική τους διατήρηση. Η περιοχή επίσης ανακηρύχθηκε πρόσφατα σε Γεωπάρκο της UNESCO.
Το αρχικό προτεινόμενο έργο σταμάτησε από το ΣτΕ το 2010 αλλά ένα αναθεωρημένο σχέδιο επανυποβλήθηκε από την εταιρεία, και, αν και ο αριθμός των κλινών είναι σημαντικά μειωμένος, η φύση του έργου παραμένει η ίδια (εξακολουθεί να είναι ένα θέρετρο γκολφ) και καταλαμβάνει την ίδια έκταση όπως και πριν. Επιπλέον, το αποτύπωμα του είναι δυνητικά μεγαλύτερο από πριν, καταλαμβάνοντας περισσότερο από το ένα τρίτο των 25 τετραγωνικών χιλιομέτρων της συνολικής έκτασης.
Περισσότερο όμως, είμαστε εξαιρετικά προβληματισμένοι διότι, όπως σημειώθηκε παραπάνω, αυτή η περιοχή είναι ένα μοναδικό αρχαιολογικό τοπίο, με επείγουσα ανάγκη ειδικής μέριμνας και διατήρησης. Στις Ζώνες Α1 και Α2 του προτεινόμενου έργου, όπου η εταιρεία σχεδιάζει να κτίσει τα ξενοδοχεία και διάφορες υποστηρικτικές υποδομές, υπάρχουν τουλάχιστον 44 αρχαιολογικές τοποθεσίες, επιπλέον των πολλών χαρακτηριστικών του πολιτισμικού τοπίου, όπως οι αρχαίες γεωργικές αναβαθμίδες και τα αρδευτικά κανάλια. Αυτά τα δεδομένα συνελέγησαν και δημοσιεύθηκαν από μια ομάδα έμπειρων και διεθνώς αναγνωρισμένων αρχαιολόγων, που περιλαμβάνουν τους καθηγητές Jennifer Moody και Oliver Rackham, παγκόσμιες αυθεντίες στο Κρητικό τοπίο και την περιβαλλοντική και αρχαιολογία τοπίου.
Το WAC ανησυχεί επίσης ότι έξη τετραγωνικά χιλιόμετρα της περιοχής του έργου είναι έξω από τα όρια της αρχαιολογικής περιοχής έρευνας του Ιτάνου (της περιοχής που ερευνήθηκε από τον Rackham και την Moody), και ως εκ τούτου, δεν έχει ακόμα ερευνηθεί. Είναι πιθανόν να περιέχει πολύ περισσότερες αρχαιολογικές τοποθεσίες, που θα καταστραφούν αν προχωρήσει το έργο. Το 2014, η Moody και ο Rackham, ετοίμασαν επίσης, κατόπιν αιτήματος του Υπουργείου Πολιτισμού, μια πολύ λεπτομερή αναφορά για την αρχαιολογική σημασία της περιοχής και την τεράστια δυνητική καταστροφή από το προτεινόμενο έργο.
Μαθαίνουμε ότι μια νέα προσφυγή έχει κατατεθεί (10 Μαΐου 2016) από πολλούς ενδιαφερόμενους αρχαιολόγους που εργάζονται σ’ αυτή την περιοχή, άλλους επιστήμονες, τοπικές οργανώσεις και, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό, από την Ένωση Ελλήνων Αρχαιολόγων, την οργάνωση που εκπροσωπεί τους αρχαιολόγους του δημοσίου στην Ελλάδα. Στηρίζουμε τους συναδέλφους μας και τις προσπάθειες τους να σταματήσουν αυτό το έργο. Σας ενθαρρύνουμε να ακούσετε τους δικούς σας δημόσιους υπαλλήλους και ειδικούς στις προσπάθειες τους να προστατεύσουν το πολιτιστικό τοπίο της Ελλάδας.
Καταλαβαίνουμε ότι, σχετικά πρόσφατα τον Απρίλιο του 2014, εσείς ο ίδιος δημόσια εκφράσατε την αντίθεση σας σ’ αυτό το έργο, και τονίσατε την καταστροφική του επίπτωση (Αυγή 24/4/2014). Ελπίζουμε πάρα πολύ ότι θα παραμείνετε πιστός σ’ αυτή τη δημόσια δήλωση και θα σταματήσετε αυτή την καταστροφική διαδικασία.
Αντιλαμβανόμαστε ότι η Ελλάδα περνά μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων μπορεί να θεωρηθεί σαν μια διέξοδος για την κρίση. Όμως, το να επιτραπεί η καταστροφή προστατευόμενων περιοχών και μοναδικών αρχαιολογικών τοπίων θα βλάψει και την κληρονομιά και την οικονομία της χώρας μακροχρόνια. Η εμπειρία μας δείχνει ότι η προστασία πολύτιμων πολιτιστικών και φυσικών τοπίων είναι η καλύτερη εγγύηση για μακροχρόνια, βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Πράγματι, η σωστή διαχείριση πολιτιστικών και φυσικών πόρων προσελκύουν χιλιάδες ή ακόμα εκατομμύρια επισκεπτών, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην τοπική και την εθνική οικονομία, και διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την αειφορία και τη διαρκή ανάπτυξη.
Συνεπώς, σας προτρέπουμε να μην εγκρίνετε τα σχέδια για ένα τέτοιο έργο και να συνεργαστείτε με τις συλλογικότητες των αρχαιολόγων και των ειδικών προστασίας/συντήρησης ώστε να βρεθούν τρόποι να γίνει η καταγραφή, η διαχείριση και η προβολή αυτού του μοναδικού τοπίου. Αυτό θα εξασφαλίσει τόσο τα μακροχρόνια οικονομικά οφέλη για τους κατοίκους της περιοχής όσο και την αειφορική διατήρηση αυτού του πολιτιστικού και φυσικού πόρου.
23 Ιουνίου 2016
Ειλικρινά δικός σας
Καθηγητής Koji Mizoguchi (Πρόεδρος)
Το Παγκόσμιο Αρχαιολογικό Κονγκρέσο – World Archaeological Congress (WAC), με μέλη σε περισσότερες από 90 χώρες, είναι η μόνη πλήρως διεθνής και αντιπροσωπευτική οργάνωση των ενεργών αρχαιολόγων. Η αποστολή του WAC είναι (1) να προάγει την επαγγελματική εκπαίδευση για μη προνομιούχα κράτη και κοινότητες, (2) να διευρύνει τη δημόσια εκπαίδευση, εμπλέκοντας εθνικές και διεθνείς κοινότητες στην αρχαιολογική έρευνα, (3) να αναπτύξει την αρχαιολογική πρακτική ώστε να ενδυναμώσει τους αυτόχθονες και τις μειονότητες, (4) να συμβάλλει στην προστασία των αρχαιολογικών περιοχών που απειλούνται από αστική ανάπτυξη, τουρισμό ή πόλεμο και (5) να αποκαταστήσει τις παγκόσμιες ανισότητες μεταξύ των αρχαιολόγων (http://worldarch.org).
Παγκρήτιο Δίκτυο Περιβαλλοντικών Οργανώσεων ΟΙΚΟΚΡΗΤΗ
