Εκδήλωση στο Ρέθυμνο για τα 100 χρόνια από τη γέννηση και 20 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση και 20 χρόνων από τον θάνατο του Μανόλη Αναγνωστάκη, η εφημερίδα «Η Εποχή» και οι φίλοι της Εποχής στο Ρέθυμνο διοργανώνουν εκδήλωση στη μνήμη του ποιητή με θέμα «Μανόλης Αναγνωστάκης: ποίηση και πολιτική».

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης ήταν ένας από τους σημαντικότερους ποιητές και κριτικούς λογοτεχνίας της μεταπολεμικής εποχής· ένας διανοούμενος με ισχυρή πολιτική ταυτότητα και με έντονο στην ποίηση του το αποτύπωμα της διάψευσης των οραμάτων της Αριστεράς στη μεταπολεμική κοινωνία.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, αλλά είχε καταγωγή από τα Ρούστικα και το Νεφς Αμάρι Ρεθύμνου. Σπούδασε ιατρική στη Θεσσαλονίκη και ειδικεύτηκε στην ακτινολογία στη Βιέννη. Έζησε στη Θεσσαλονίκη μέχρι το 1978 οπότε και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, συνεχίζοντας να ασκεί το επάγγελμα του ακτινολόγου.

Πήρε μέρος στην Αντίσταση ως στέλεχος της ΕΠΟΝ. Το 1943 συνελήφθη από τις γερμανικές αρχές και φυλακίστηκε στο στρατόπεδο Παύλος Μελάς, Στη διάρκεια του Εμφυλίου συνελήφθη για συνωμοτική δράση και φυλακίστηκε στο Γεντί Κουλέ (1948-1951), ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Το 1970, μαζί με τους Γιώργο Σεφέρη, Στρατή Τσίρκα, τη σύζυγό του Νόρα Αναγνωστάκη και άλλους, μετείχε στην αντιστασιακή έκδοση «Δεκαοχτώ κείμενα», ένα εγχείρημα με σαφή αντιδικτατορικό χαρακτήρα που έσπασε την τρίχρονη σιωπή των ελλήνων λογοτεχνών.

Εξέδωσε το πρωτοποριακό περιοδικό «Κριτική» (1959-1961) και, με το προσωπείο Μανούσος Φάσσης, εξέδωσε σατιρικά ποιήματα (1980, 1986). Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Θάνο Μικρούτσικο και άλλους συνθέτες. Διατηρούσε τακτική στήλη με το ψευδώνυμο «θείος Λένον» στο περιοδικό «Θούριος» της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος (1981-1982). Διετέλεσε τακτικός αρθρογράφος της «Αυγής» για 15 περίπου χρόνια στη Μεταπολίτευση και επανειλημμένα υποψήφιος βουλευτής του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Παρέμεινε μέχρι τέλους αριστερός ενταγμένος στην Αριστερά, αλλά και αυστηρός και στοχαστικός κριτικός της Αριστεράς.

Στην εκδήλωση θα μιλήσουν οι παρακάτω ομιλητές με τις ακόλουθες εισηγήσεις:

• «Μανόλης Αναγνωστάκης. Ποίηση – “αγωνία για την εποχή”»: Αγγέλα Γιώτη (αναπληρώτρια καθηγήτρια νεοελληνικής και συγκριτικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης).
• «Όψεις της νεότητας στην ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη»: Κωνσταντίνος Καλαϊτζάκης (υποψήφιος διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και γραμματέας του «Ομίλου Φίλων του Ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη» που εδρεύει στα Ρούστικα Ρεθύμνου).
• «Σκέψεις για μια βιογραφία ενός ποιητή σε ανάποδους καιρούς»: Βαγγέλης Καραμανωλάκης (καθηγητής νεότερης και σύγχρονης ιστορίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος των «Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας» ΑΣΚΙ)

Θα παρεμβάλλονται σύντομα βίντεο με οπτικοακουστικό υλικό:

• Ο Μανόλης Αναγνωστάκης απαγγέλει το ποίημά του «Η αγάπη είναι ο φόβος»
• «Επιτύμβιον», σε ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη και σύνθεση του Νότη Μαυρουδή, από τη συναυλία που διοργάνωσε το 1983 στη Νυρεμβέργη η Ελληνική Κοινότητα της πόλης (υπεύθυνος πολιτισμού: Σκεύος Παπαϊωάννου). Στην κιθάρα ο Νότης Μαυρουδής και στο τραγούδι ο Πέτρος Πανδής.
• Μίξη των μελοποιημένων ποιημάτων «Όταν μιαν άνοιξη» και «Όλα έχουν αποδελτιωθεί» του Μανόλη Αναγνωστάκη που έκανε ο ίδιος ο συνθέτης τους Μίκης Θεοδωράκης και τραγουδούν οι Μαργαρίτα Ζορμπαλά και Πέτρος Πανδής.
• «Κι ήθελε ακόμη» (1978) σε ποίηση Μανώλη Αναγνωστάκη, μουσική Θάνου Μικρούτσικου, ερμηνεία Μαρίας Δημητριάδη και απαγγελία του ποιητή.
• «Δρόμοι παλιοί», σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη, από την τιμητική εκδήλωση για τον Μανόλη Αναγνωστάκη που διοργάνωσε το «Ωδείο Ριζοπούλου και το «Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Νέου Ηρακλείου Αττικής Βίλλα Στέλλα» το 1996 με την παρουσία του ποιητή. Τραγουδούν οι Doris Händig, Βίκη Σταθοπούλου, Καίτη Αϊβατζίδου και Βασίλης Φακίτσας

Την εκδήλωση θα συντονίσει ο Σκεύος Παπαϊωάννου, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου, ώρα 19:30, στο Σπίτι του Πολιτισμού (Εμμανουήλ Βερνάρδου 12 στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου). Θα διατίθενται αντίτυπα του «Ημερολογίου 2025» με δημιουργίες που εμπνεύστηκαν από την ποίησή του Μανόλη Αναγνωστάκη δώδεκα γνωστοί δημιουργοί κόμικς και σκιτσογράφοι.

Το «Ημερολόγιο 2025» εξέδωσε η Εποχή.