Ο Βασίλης Τσίγκας κοιτάει τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας του Pew Research Center και καταγράφει τις αντιφάσεις του (νέο)Έλληνα, που πιστεύει ότι έχει τον σπουδαιότερο πολιτισμό στην Ευρώπη, αλλά κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του σε καθημερινή βάση για να διαψεύσει τον εαυτό του.
Τη Δευτέρα, το Pew Research Center δημοσιοποίησε τα αποτελέσματα μιας έρευνας, που διήρκεσε δύο χρόνια, πραγματοποιήθηκε σε 34 ευρωπαϊκές χώρες και αφορούσε διάφορα ζητήματα κοινωνικής, πολιτιστικής και θρησκευτικής υφής. Η αλήθεια είναι, ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν εκπλήσσουν ιδιαίτερα, ειδικά σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αλλά αποδεικνύουν για μία ακόμη φορά το πόσο μπερδεμένα έχουμε στο μυαλό μας διάφορα θέματα. Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή.
Τρεις πρωτιές είχαμε σε αυτή την έρευνα: η πρώτη ήταν στην ερώτηση αν πιστεύουν ότι ο πολιτισμός τους είναι ανώτερος απ’ τους υπόλοιπους, όπου οι Έλληνες απαντήσαμε «ναι» σε ποσοστό 89%!
Remaining Time-1:09FullscreenMuteΤο ποσοστό δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη. Δεν θα εξετάσουμε εδώ, αν είναι σωστή ή λανθασμένη αυτή η θεώρηση. Δεν είναι αυτό το νόημα του κειμένου. Ο καθένας έχει το δικαίωμα να πιστεύει ό,τι θέλει για τον πολιτισμό της χώρας του. Είναι, όμως, αρκετά αντιφατικό να θεωρείς ότι έχεις την σπουδαιότερη κουλτούρα της Ευρώπης και να ζεις στην Ελλάδα του 2018!
Ας δούμε, για παράδειγμα, τι απαντήσεις έδωσαν οι Έλληνες σε θέματα ατομικών ελευθεριών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρώτη ερώτηση, για τον γάμο ομοφυλόφιλων ζευγαριών: Κατά 70%, υπέρ 26%.
Δεύτερη ερώτηση, για το αν θα πρέπει να είναι νόμιμη ή παράνομη η έκτρωση. Δηλαδή, αν πιστεύουμε ότι οι γυναίκες πρέπει να έχουν το δικαίωμα να κάνουν ό,τι θέλουν με το σώμα τους: Νόμιμη 45%, παράνομη 52%.
Εδώ είναι απαραίτητη μια επεξήγηση. Είναι προφανές, ότι ο πολιτισμός για τον οποίο είμαστε τόσο υπερήφανοι, είναι αυτός της Αρχαίας Ελλάδας. Ο πολιτισμός, που δημιούργησε όρους όπως η δημοκρατία και η φιλοσοφία. Ο πολιτισμός, πάνω στον οποίο έχει πατήσει όλος ο δυτικός κόσμος. Κι αυτό, ναι, είναι ένα γεγονός που κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Γι’ αυτό και είναι τόσο λυπηρό να βλέπεις τη σημερινή πραγματικότητα της Ελλάδας. Η χώρα που έδωσε τα φώτα του πολιτισμού στην υπόλοιπη Ευρώπη πριν από χιλιάδες χρόνια, αυτή τη στιγμή οδεύει με γοργά βήματα προς τον σκοταδισμό. Οι παρακάτω απαντήσεις, ίσως εξηγούν το γιατί…
Στην ερώτηση «πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η θρησκεία στη ζωή σας;», οι Έλληνες πρώτευσαν για δεύτερη φορά στην έρευνα με ποσοστό 55%!
*Fun fact το γεγονός πως παρόλο που έχουμε το μεγαλύτερη ποσοστό στη συγκεκριμένη ερώτηση, υπολειπόμαστε αρκετά στο πόσο συχνά επισκεπτόμαστε τις εκκλησίες και στο πόσο συχνά προσευχόμαστε.
Η τρίτη πρωτιά της έρευνας για την Ελλάδα έρχεται στην ερώτηση «αν πιστεύετε στο κακό μάτι». 66% φτάσαμε εδώ!
Είναι προφανής η αντίφαση: οι Έλληνες είναι υπερήφανοι για τον πολιτισμό της Αρχαίας Ελλάδας, που δίδασκε τα ίσα δικαιώματα (όχι καθολικά βέβαια, αλλά αυτή είναι άλλου είδους κουβέντα), είναι υπερήφανοι για το επίπεδο της νόησης που έφτασε, είναι υπερήφανοι για τις πνευματικές κατακτήσεις και πρωτοπορίες, όμως ταυτόχρονα υποστηρίζουν με θέρμη ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή τους ένας θεσμός, που από την αρχή της ύπαρξής του και καθόλη τη διάρκεια της παρουσίας του στην Ευρώπη, πρέσβευε και πρεσβεύει τον συντηρητισμό, την πνευματική οπισθοχώρηση, τον πολιτισμικό ευνουχισμό. Πολιτισμός-πνεύμα Αρχαίας Ελλάδας και θρησκεία δεν συμβαδίζουν, είναι έννοιες αντίθετες.
Ακόμα κι έτσι, όμως, ακόμα και μέσα από αυτή την αντίφαση, θα μπορούσε η νεοελληνική πραγματικότητα να είναι υπερήφανη για τον πολιτισμό της, εφαρμόζοντας στην καθημερινότητά της τα βασικά στοιχεία του. Στοιχεία, όπως η ανοχή, η ίση αντιμετώπιση, η πνευματική καλλιέργεια. Αντίθετα, ο (νεο)Έλληνας λατρεύει το παρελθόν του και θεωρεί πως εξαιτίας όσων έγραψαν κι έκαναν οι πρόγονοί του, δύο και κάτι χιλιάδες χρόνια πριν, έχει το ελεύθερο και το δικαίωμα να κάνει ό,τι του καπνίσει. Ο (νεο)Έλληνας έχει την ψευδαίσθηση πως ο υπόλοιπος κόσμος του χρωστάει τα πάντα.
Πολιτισμός, όμως, δεν είναι να πιστεύεις πως όλοι σε κακολογούν και σ’ έχουν ματιάσει. Πολιτισμός είναι να ανέχεσαι τον δίπλα σου, να βοηθάς αυτόν που έχει ανάγκη, να μην παρκάρεις π.χ. μπροστά σε ράμπες αναπήρων. Πολιτισμός είναι να απαιτείς να δημιουργηθούν οι δομές, ώστε όλοι οι συμπολίτες σου να έχουν τη δυνατότητα να μετακινηθούν μέσα στην πόλη σου. Πολιτισμός είναι να εξοστρακίζεις από την κοινωνία σου αυτούς που θέλουν να στη διαλύσουν, αυτούς που σπέρνουν το μίσος και τη διχόνοια, αυτούς που δεν διστάζουν να σκοτώσουν στο όνομα μιας ιδεολογίας που παραλίγο να καταστρέψει τον πλανήτη.
Πολιτισμός δεν είναι αυτά τα ποσοστά σε ερώτηση αν θα δεχόσουν έναν μουσουλμάνο ή έναν Εβραίο στην οικογένειά σου:
*Τα συγκεκριμένα ποσοστά αφορούν σε ανθρώπους ηλικίας 18-34.
Πολιτισμός είναι να διδάσκεις την ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους. Σε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα το φύλο τους, την σεξουαλική τους κατεύθυνση, την καταγωγή τους, την θρησκεία τους, το πού γεννήθηκαν, το πού μεγάλωσαν, το πόσο πλούσιοι ή φτωχοί είναι.
Πολιτισμός δεν είναι να υποστηρίζεις, έστω κι έμμεσα, θεσμούς που διαχωρίζουν, που κατηγοριοποιούν, που μισούν αντί να αγαπούν, όπως υποτίθεται ότι δίδαξε το Ων που λατρεύουν και ακολουθούν.
Στην Ελλάδα του 2018, οι άνθρωποι είναι χωρισμένοι. Είτε άμεσα είτε έμμεσα. Σε αυτούς που είναι «Έλληνες» και σ’ αυτούς που θα μας καταστρέψουν. Σε αυτούς που είναι χριστιανοί και σ’ αυτούς που είναι αντίχριστοι. Στους καλούς δικούς μας και τους κακούς απ’ έξω. Σε αυτούς που είναι απλά τυχεροί που περπατούν και σ’ αυτούς που ζουν ένα μαρτύριο γιατί ενεπλάκησαν σε ένα τροχαίο και τώρα δεν μπορούν να βγουν απ’ τα σπίτια τους ή να διασχίσουν έναν δρόμο.
Ο πολιτισμός φαίνεται στο πώς φροντίζεις, ανέχεσαι και βοηθάς τον συνάνθρωπό σου. Όχι στο πώς τον μισείς και τον περιθωριοποιείς.
Ο (νεο)Έλληνας ζει πολιτισμικά σε ένα παρελθόν δυόμισι και βάλε χιλιάδων ετών. Και είναι προσκολλημένος σ’ αυτό και υπερήφανος γι΄αυτό, γιατί ξέρει ότι μπορεί μόνο να ντρέπεται για το παρόν του. Ήρθε η ώρα, όμως, να κοιτάξει κάποια στιγμή το μέλλον του…
Βασίλης Τσίγκας
Πηγή στατιστικών: Pew Research Center
