Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κάνουν έκκληση στα κράτη για ενεργοποίηση της Διεθνούς Ανθρωπιστικής Διερευνητικής Επιτροπής για τη διερεύνηση του βομβαρδισμού στο Αφγανιστάν.
Το Σάββατο το πρωί, οι ασθενείς και το προσωπικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που σκοτώθηκαν στην Κουντούζ προστέθηκαν στην ατελείωτη λίστα των ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους σε όλο τον κόσμο σε εμπόλεμες ζώνες και ο θάνατός τους αναφέρεται ως «παράπλευρη απώλεια» ή ως «αναπόφευκτη συνέπεια του πολέμου». Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο όμως δεν κάνει λόγο για λάθη. Εξετάζει τις προθέσεις, τα γεγονότα και τα αίτια.
Η επίθεση των ΗΠΑ στο νοσοκομείο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Κουντούζ προκάλεσε τις μεγαλύτερες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές για τον οργανισμό μας από οποιαδήποτε άλλη επίθεση στο παρελθόν. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι στην Κουντούζ δεν μπορούν πλέον να λάβουν καμία ιατρική περίθαλψη, τη στιγμή που τη χρειάζονται περισσότερο από ποτέ. Σήμερα λέμε: Φτάνει πια! Ακόμη και ο πόλεμος έχει κανόνες.
Στην Κουντούζ, ασθενείς μας κάηκαν στα κρεβάτια τους. Γιατροί, νοσηλευτές και άλλο προσωπικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, σκοτώθηκαν εν ώρα εργασίας. Οι συνάδελφοί μας χρειάστηκε να κάνουν χειρουργικές επεμβάσεις ο ένας στον άλλο. Ένας από τους γιατρούς μας πέθανε πάνω σε γραφείο το οποίο μετατράπηκε σε αυτοσχέδιο χειρουργικό τραπέζι, ενώ οι συνάδελφοί του προσπαθούσαν να του σώσουν τη ζωή.
Σήμερα αποτίουμε φόρο τιμής σε όσους έχασαν τη ζωή τους σε αυτή την αποτρόπαια επίθεση. Και αποτίουμε φόρο τιμής σε τα μέλη του προσωπικού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, που ενώ έβλεπαν τους συναδέλφους τους να πεθαίνουν και το νοσοκομείο να φλέγεται, συνέχιζαν να φροντίζουν τους τραυματίες.
Αυτό δεν ήταν απλά μια επίθεση στο νοσοκομείο μας, ήταν μια επίθεση ενάντια στις Συμβάσεις της Γενεύης. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Οι Συμβάσεις καθορίζουν τους κανόνες του πολέμου και έχουν θεσπισθεί για την προστασία των αμάχων στις συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένων των ασθενών, του ιατρικού προσωπικού και των ιατρικών εγκαταστάσεων. Εξανθρωπίζουν λίγο μια – κατά τα άλλα – απάνθρωπη κατάσταση.
Οι Συμβάσεις της Γενεύης δεν αποτελούν απλώς ένα αφηρημένο νομικό πλαίσιο. Αποτελούν την ουσιαστική διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου για τις ιατρικές ομάδες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Είναι αυτό ακριβώς το πλαίσιο που επιτρέπει στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας με ασφάλεια και σε εμάς να παρέχουμε υγειονομική περίθαλψη, χωρίς να γινόμαστε στόχοι οι ίδιοι.
Ακριβώς επειδή στις εμπόλεμες ζώνες απαγορεύεται τα νοσοκομεία να αποτελούν στόχο, θεωρούσαμε δεδομένο ότι και η κλινική μας ήταν προστατευμένη. Και όμως, δέκα ασθενείς, εκ των οποίων 3 παιδιά και 12 μέλη του προσωπικού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, σκοτώθηκαν μετά τις επιδρομές από αέρος.
Τα γεγονότα και οι συνθήκες αυτής της επίθεσης πρέπει να διερευνηθούν ανεξάρτητα και αμερόληπτα, κυρίως λόγω των αντιφάσεων στις εξηγήσεις που έδωσαν οι ΗΠΑ και το Αφγανιστάν σχετικά με τα όσα συνέβησαν τις τελευταίες ημέρες. Δεν μπορούμε να βασιστούμε μόνο σε εσωτερικές στρατιωτικές έρευνες που θα διεξαχθούν από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και τις αφγανικές δυνάμεις.
Σήμερα δηλώνουμε ότι επιδιώκουμε να διεξαχθεί έρευνα σχετικά με την επίθεση στην Κουντούζ από τη Διεθνή Ανθρωπιστική Διερευνητική Επιτροπή. Η Επιτροπή αυτή συστάθηκε με τα Πρόσθετα Πρωτόκολλα στο πλαίσιο των Συμβάσεων της Γενεύης και αποτελεί το μοναδικό μόνιμο όργανο που έχει συσταθεί ειδικά για να διερευνά τις παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Ζητάμε από τα υπογράφοντα κράτη να ενεργοποιήσουν την Επιτροπή, προκειμένου να αποδειχτεί η αλήθεια και να επαναβεβαιώσει το καθεστώς προστασίας των νοσοκομείων σε περιοχές υπό σύγκρουση.
Αν και το θεσμικό αυτό όργανο υφίσταται από το 1991, η Επιτροπή δεν έχει ενεργοποιηθεί μέχρι και σήμερα. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ένα από τα 76 υπογράφοντα κράτη να εισηγηθεί έρευνα. Οι κυβερνήσεις μέχρι τώρα έχουν φανεί πολύ ευγενικές ή φοβισμένες για να δημιουργήσουν προηγούμενο. Το εργαλείο υπάρχει και είναι η ώρα να ενεργοποιηθεί.
Είναι απαράδεκτο κράτη να κρύβονται πίσω από «συμφωνίες κυρίων» και με αυτόν τον τρόπο να δημιουργούν ένα περιβάλλον ασυδοσίας και ατιμωρησίας. Είναι απαράδεκτο να θεωρείται ο βομβαρδισμός ενός νοσοκομείου με θύματα προσωπικό και ασθενείς απλώς ως «παράπλευρη απώλεια» ή να απαξιωθεί ως «λάθος».
Σήμερα αγωνιζόμαστε για το σεβασμό των Συμβάσεων της Γενεύης. Ως γιατροί, αγωνιζόμαστε για την προάσπιση των ασθενών μας. Σας χρειαζόμαστε όλους, ως πολίτες της διεθνούς κοινότητας, να σταθείτε στο πλευρό μας προκειμένου να αποδείξουμε ότι ακόμη και στον πόλεμο υπάρχουν κανόνες.
Ομιλία της Τζοάν Λιου (Joanne Liu), Διεθνούς Προέδρου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα
7 Οκτωβρίου 2015, Παλάτι των Εθνών, Γενεύη, Ελβετία
