ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΘΕΑΤΡΟ

H κωμωδία του Μενάνδρου «Δύσκολος» από τον Θεατρικό Όμιλο του Πειραματικού Γυμνασίου

Ο Θεατρικός Όμιλος του Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Κρήτης παρουσιάζει τη κωμωδία του Μενάνδρου «Δύσκολος» την Κυριακή 25 Ιουνίου, στο Θέατρο Ερωφίλη στις 9 μμ.

menandrou-dyskolosΟ «ΔΥΣΚΟΛΟΣ» πρωτοπαρουσιάζεται, μετά την ανακάλυψη του, τον Ιούνιο του 1959 σε γαλλική μετάφραση Μπ. Μπουβιέ και Πην. Φωτιάδη από το «Θέατρο της Γκαρούζ» στη Γενεύη. Στην Ελληνική σκηνή πρωτοπαίζεται το 1960 από το Εθνικό Θέατρο στο Φεστιβάλ της Επιδαύρου (10.7.60) και την ίδια χρονιά στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών στο θέατρο Ηρώδη Αττικού.

Απόσπασμα του Θρασύβουλου Σταύρου, που έκανε τη μετάφραση του «Δύσκολου», για την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, τον Ιούνιο του 1960.

O Μένανδρος (Αθήνα, 342-292 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας συγγραφέας, και θεωρείται  εκπρόσωπος της Νέας Κωμωδίας. Η Νέα Κωμωδία αποτελεί την περίοδο με τη μεγαλύτερη διάρκεια και αντοχή στον χρόνο, αφού καλύπτει τα χρόνια από τον θάνατο του Αλεξάνδρου μέχρι και το τέλος του 2ου αι. μ.Χ. περίπου. Η ιδιαίτερη σημασία της Νέας Κωμωδίας κι ειδικά του Μενάνδρου βρίσκεται στο ότι αυτή αποτέλεσε πρότυπο για τη νεότερη ευρωπαϊκή κωμωδία.

Ο Μένανδρος στα έργα του εστιάζει στα πρόσωπα με τις επιθυμίες, τα πάθη, τα ελαττώματα και τις αρετές τους. Θέμα των κωμωδιών του είναι η κοινωνία της Αθήνας σε μια εποχή αναστατώσεων μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι ιστορίες του έχουν σημείο αναφοράς τον έρωτα των νέων και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μέχρι να πετύχουν την ένωσή τους. Του αποδίδονται πάνω από εκατό έργα, ενώ αναφέρεται ότι έλαβε το πρώτο βραβείο οκτώ φορές, δυστυχώς από το έργο του έχουν απομείνει μόνο πέντε ελλιπείς κωμωδίες. Το μοναδικό ολοκληρωμένο έργο του που σώζεται είναι ο «Δύσκολος», που θεωρείται ότι το έγραψε στο ξεκίνημα της καριέρας του.

Δύσκολος ή Μισάνθρωπος είναι ο ήρωας της κωμωδίας. Δύσκολος με τη σημασία που είχε η λέξη στην αρχαιότητα: δύστροπος, παράξενος, ιδιότροπος, ανάποδος, στριφνός, ζόρικος, γκρινιάρης, στραβόξυλο. Τέτοιο τον δείχνουν τα λόγια και οι πράξεις τους σε όλη τη διαδρομή του έργου. Έτσι τον χαρακτηρίζουν τα πρόσωπα που μιλούν γι αυτόν.  Λόγο γλυκό δεν είπε ποτέ σε κανένα, κανένα δε χαιρέτησε αυτός πρώτος. Αφήνει ακαλλιέργητο το μέρος του χωραφιού του από την πλευρά του δρόμου για να μην αναγκάζεται να χαιρετά τους διαβάτες. Κι αν χαιρετά το θεό Πάνα, το κάνει από ανάγκη, επειδή το ιερό του Θεού είναι δίπλα στο σπίτι του.

Κι όμως ο Κνήμωνας, ο «δύσκολος», δεν είναι κακός κατά βάθος. Αν μισεί όλο τον κόσμο – εκτός από την όμορφη κόρη του – είναι γιατί όλο τον κόσμο τον βρήκε ψεύτη, δολερό, απατεώνα, κυνηγητή του άνομου κέρδους και δούλο της μαλθακότητας. Και αυτό δεν το ανέχεται, αυτός ο τίμιος, ο ίσιος, ο δουλευτής, ο εχθρός της διαφθοράς. Γι αυτό μόνο αν βεβαιωθεί πως ένας άνθρωπος είναι απλός, απονήρευτος, λιοκαμένος εργάτης της γης, μπορεί να καταδεχτεί να του πει μια λέξη.

Και μια μέρα ξαφνικά, την κόρη αυτού του ανήμερου θεριού, την βλέπει ο Σώστρατος, νέος λαμπρός αλλά αστός και όχι χωριάτης, γιος του πάμπλουτου κτηματία Καλλιππίδη και την ερωτεύεται. Έρωτας ξαφνικός αλλά βαθύς και παράφορος.

Μια σειρά από κωμικά επεισόδια που γεννιούνται εξαιτίας του «δύσκολου» και του δύστροπου χαρακτήρα του, την ημέρα που μας τον παρουσιάζει ο ποιητής, έχουν σαν αποτέλεσμα την μεταστροφή του. Γιατί θα πνιγόταν αν δεν τον έσωζαν ο πρόγονός του και ο εραστής της κόρης του όταν από δική του ξεροκεφαλιά, βρέθηκε μέσα στο πηγάδι! Έτσι καταλαβαίνει πως δεν μπορεί κανείς να ζει έξω από την κοινωνία, πως κανείς δεν έχει αυτάρκεια σε όλα και υποχρεώνεται να συνέλθει και να αλλάξει.

Ότι γίνεται στο έργο γίνεται σαν φυσικό σαν αναγκαίο επακόλουθο του χαρακτήρα του κεντρικού προσώπου παράλληλα βέβαια με το άλλο βασικό κίνητρο τον έρωτα του νέου. Ερωτική κωμωδία είναι ο «Δύσκολο», μα κυρίως κωμωδία χαρακτήρων.

Οι συντελεστές της παράστασης του Θεατρικού Ομίλου:

Μετάφραση: Θρασύβουλος Σταύρου
Διασκευή:  Πολυτίμη Παπαδοπούλου
Σκηνοθεσία – Χορογραφίες –  Κοστούμια:  Θεατρικός Όμιλος
Μουσική Επιμέλεια: Παύλος Τομζάς – Ραδιοφωνικός Όμιλος Π.Γ.Π.Κ
Κατασκευή Σκηνικών:  Μιχάλης Μαρκουλιδάκης,  Άννα Κατσοπρινάκη
Επιμέλεια Αφίσας:  Κωνσταντίνος Τουρνάκης
Συντονισμός:  Πολυτίμη Παπαδοπούλου,  Άννα Πατεράκη

Στην παράσταση συμμετέχουν οι μαθήτριες και οι μαθητές του Θεατρικού Ομίλου του Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Κρήτης:

Γιώργος Μαρκουλιδάκης (ΚΝΗΜΩΝΑΣ)
Εύη Μπουραλέξη (ΣΙΜΙΚΗ, δούλα του ΚΝΗΜΩΝΑ)
Αναστασία Βασιλάκη (ΑΡΙΑ, κόρη του ΚΝΗΜΩΝΑ)
Χάρης Παπαδογιάννης (ΓΟΡΓΙΑΣ, αδελφός της ΑΡΙΑΣ)
Χρήστος Μπουραλέξης (ΔΑΟΣ, δούλος του ΓΟΡΓΙΑ)
Ελένη Καλαϊτζάκη (ΓΕΤΑΣ, δούλος ΚΑΛΛΙΠΠΙΔΗ)
Μιχάλης Πλαίτης (ΣΙΚΩΝΑΣ, μάγειρας)
Γιάννης Τσαγανός (ΣΩΣΤΡΑΤΟΣ)
Μανόλης Σηφακάκης (ΠΥΡΡΙΑΣ, δούλος του ΣΩΣΤΡΑΤΟΥ)
Μυρτώ Σαριδάκη (ΚΑΛΛΙΠΠΙΔΑΙΝΑ)
Αναστασία Τσαντηροπούλου (ΠΛΑΓΓΟΝΑ, κόρη ΚΑΛΛΙΠΠΙΔΑΙΝΑΣ)
Αλεξάνδρα Τζανακάκη (ΑΥΛΗΤΡΙΔΑ, δούλα ΚΑΛΛΙΠΠΙΔΑΙΝΑΣ)

Νύμφες, ακόλουθες του θεού ΠΑΝΑ: Μαρία Κάβουρα, Ιωάννα Καλαντζή, Εμμανουέλα Κανδεράκη, Κατερίνα Μαρκουλιδάκη, Ελβίρα Μπενάκη, Γεωργία Ντουμανά, Τόνια Παλαιοζάχου, Μαρία Παπαγιαννάκη, Αντιόπη Πλουμιστού, Εμμανουέλα Σουφαλιδάκη, Μαριάννα Τομζά, Ιωάννα Φραϊδάκη.

Αντί εισιτηρίου συλλέγουμε τρόφιμα για το Κοινωνικό Παντοπωλείο της πόλης μας.