Εκεί όπου, μέσα στη φτώχεια, άνθισε το Πνεύμα
Η Λευκή Λίμνη (Μπελοζέρσκ), στο Ρωσικό Βορά, είναι ένας τόπος με μεγάλη πνευματική σημασία για τη Ρωσία, αλλά και ολόκληρη την Ορθοδοξία, άρα και για την Ελλάδα και για όλη την ανθρωπότητα.
O άγιος Κύριλλος της Λευκής Λίμνης (9 Ιουνίου) ανήκει σε μια αλυσίδα αγίων ασκητών της βόρειας Ρωσίας, που περιλαμβάνει μεγάλους πνευματικούς διδασκάλους & αγωνιστές, όπως οι άγιοι Σέργιος του Ραντονέζ, Παύλος της Ομπνόρα, Αντώνιος του Σίγια, Νείλος του Σόρα κ.π.ά.
Για να αυξήσω το ενδιαφέρον του σύγχρονου αναγνώστη, που τον έχουν φλομώσει στις οικονομολογικές θεωρίες και τον έχουν πείσει πως όλα γίνονται για το χρήμα (ή –ακόμα χειρότερα– πως όλα πρέπει να γίνονται για το χρήμα), πως μόνο από τα οικονομικά ζητήματα εξαρτάται η ευημερία και η πρόοδος ή η δυστυχία και η οπισθοδρόμηση της κοινωνίας, της οικογένειάς του και του ίδιου, να πω πως αυτοί οι άγιοι ήταν σφοδροί πολέμιοι της εκκλησιαστικής περιουσίας και διατήρησαν σκοπίμως τα μοναστήρια τους φτωχά.
Στη «Θηβαΐδα του Βορρά» (τη συγκλονιστική συλλογή βιογραφιών, που συνέταξε ο Αμερικανός πρώην άθεος και ομοφυλόφιλος φιλόσοφος, και τελικά άγιος ορθόδοξος ασκητής και διδάσκαλος, π. Σεραφείμ Ρόουζ, μαζί με το συναγωνιστή του στην πνευματική ζωή π. Γερμανό Ποντμοσένσκι), διαβάζουμε πως: Η μονή του αγίου Σεργίου ήταν τόσο φτωχή, που κάποιες φορές οι μοναχοί δεν είχαν ούτε χαρτί κι έγραφαν σε φλούδες από σημύδα. Ο άγ. Κύριλλος αρνήθηκε επίμονα τη δωρεά μεγάλων κτηματικών εκτάσεων (που περιελάμβαναν ακόμη και ολόκληρα χωριά – δηλ. φέουδα), που ήθελαν να τους προσφέρουν κάποιοι πιστοί Ρώσοι γαιοκτήμονες. Ενώ ο άγ. Νείλος του Σόρα (που κι αυτός είχε ξεκινήσει από το μοναστήρι της Λευκής Λίμνης) έδωσε αγώνα κατά της μοναστηριακής περιουσίας στη Ρωσική Σύνοδο του 1503, και αργότερα –μετά την κοίμησή του– εμφανίστηκε στο όνειρο του τσάρου Ιβάν του Τρομερού, που σκόπευε να κάνει μια μεγάλη δωρεά στο μοναστήρι του αγίου, και του απαγόρευσε να το κάνει (*).
Σου κέντρισα το ενδιαφέρον, αγαπητέ αναγνώστη; Βέβαια, κακό δεν είναι ο πλούτος στην Εκκλησία, αλλά η φιλαργυρία, η πλεονεξία, ο ανήθικος πλουτισμός (πάθη που τα συναντάμε πολύ έντονα και ανάμεσά μας, και ανάμεσα στους φτωχούς). Η Εκκλησία χρειάζεται πλούτο όταν τον χρησιμοποιεί για το καλό του λαού, στις χώρες του Τρίτου Κόσμου (όπου η Ορθόδοξη Ιεραποστολή, με πενιχρά μέσα αλλά μεγάλη ψυχή, αγωνίζεται υπέρ του ανθρώπου) και σε περιπτώσεις που το κράτος μοιάζει αδιάφορο ή ανύπαρκτο (όπως τώρα). Για τη σημερινή Ελλάδα, η Εκκλησία όντως χρησιμοποιεί τα χρήματά της για το λαό, αλλά και πρέπει να διατηρήσει την όποια γη της έχει απομείνει, γιατί, αν την παραχωρήσει στο Κράτος, σύντομα ίσως έχει περάσει σε ξένα χέρια… (ίσως μάλιστα γι’ αυτό κάποιοι αγωνίζονται τόσο να την πάρουν). Αλλά φύγαμε απ’ το θέμα. Λυπάμαι αν σας σκανδάλισαν αυτές οι σκέψεις.
Μερικά μεγάλα πνεύματα της Λευκής Λίμνης, απ’ αυτά που κάνουν τον κόσμο φωτεινό και αγιασμένο, είναι οι άγιοι Κύριλλος (9 Ιουνίου), Θεράπων (27 Μαΐου) και Μαρτινιανός του Μπελοζέρσκ (12 Ιανουαρίου). Τη βιογραφία τους μπορείτε να διαβάσετε στο αφιέρωμα «Οι άγιοι κάτοικοι της Λευκής Λίμνης» στο http://o-nekros.blogspot.gr/2012/06/blog-post_8694.html, όπου πρωτοδημοσιεύτηκε και αυτό το σημείωμα.
Σημείωση
(*) Αυτό το επεισόδιο έγινε στην πρώτη φάση της βασιλείας του Ιβάν του Τρομερού, όταν ήταν ειρηνικός και ευσεβής. Δυστυχώς, κατέληξε παράφρων και αιμοσταγής (χειρότερος από τον Αίρυς Ταργκάρυεν στο «Game of Thrones») και τότε οι άγιοι της εποχής στάθηκαν απέναντί του, όπως ο άγιος Φίλιππος, μητροπολίτης Μόσχας, που το πλήρωσε με τη ζωή του (9 Ιαν.), και ο άγιος Νικόλαος του Πσκωφ (28 Φεβρ.), που τον θεωρούσαν τρελό και που εμφανίστηκε δημόσια μπροστά στον τσάρο και του πρόσφερε ένα πιάτο με ωμό κρέας, για να του δείξει πως έχει καταντήσει σαν αιμοβόρο θηρίο.
Τη σύγκρουση του αγίου Φιλίππου της Μόσχας με τον Ιβάν αφηγείται υπέροχα ο Ρώσος σκηνοθέτης Πάβελ Λουνγκίν στην ταινία Ο Τσάρος (Tsar) με τον καταξιωμένο ηθοποιό Πιότρ Μαμόνωφ.
Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης
