Εμπεριστατωμένη μελέτη με σημαντικά στοιχεία που καταγράφηκαν σε γυναίκες που προσήλθαν για εξέταση στην κινητή μονάδα μαστογραφίας της Περιφέρειας Κρήτης αλλά και ένα εντυπωσιακό-συγκινητικό βίντεο της Περιφέρειας για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, παρουσιάστηκαν σήμερα στην αίθουσα του Περιφερειακού Συμβουλίου από την ηγεσία και στελέχη της Περιφέρειας Κρήτης.
Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές είναι το μήνυμα του Περιφερειάρχη Σταύρου Αρναουτάκη, του Προέδρου του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης-υπεύθυνου της μονάδας μαστογραφίας Γιώργου Πιτσούλη, του εντεταλμένου Περιφερειακού Συμβούλου για θέματα υγείας Λάμπρου Βαμβακά, της συντονίστριας-Διευθύντριας Ακτινολογικού Βενιζελείου νοσοκομείου Τζεραλντίνα Κάβαλο, και της πρώην διευθύντριας Ακτινολογικού Βενιζελείου Ευαγγελίας Σφακιανάκη.
Η παρουσίαση της μελέτης και του νέου κοινωνικού video έγινε από τον κ. Πιτσούλη, ενώ τόσο ο ίδιος όσο και ο κ. Βαμβακάς παρουσιάζοντας τα στοιχεία τόνισαν ότι, θα πρέπει να γίνονται έγκαιρες διαγνώσεις στις εξεταζόμενες γυναίκες και ο επαναληπτικός έλεγχος να πραγματοποιείται συχνότερα. Η σημαντική μελέτη στη Κρήτη διενεργήθηκε το διάστημα Σεπτέμβριος 2017 έως Μάρτιος του 2019 και συμμετείχαν 2.371 γυναίκες της Κρήτης που επισκέφθηκαν την μονάδα του Κινητού Μαστογράφου της Περιφέρειας Κρήτης.
Ο Περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης από την πλευρά του τόνισε, ότι, η Περιφέρεια συνεργάζεται με τους φορείς, ενισχύει την εκστρατεία πρόληψης και συνεχάρη τις παριστάμενες γιατρούς και όσους συμμετείχαν στην έρευνα αλλά και γενικότερα στον τομέα πρόληψης.
Εισαγωγικά στοιχεία μελέτης
Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος που παρατηρείται τις γυναίκες, ενώ αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από κακοήθη νόσο μετά από τον καρκίνο του πνεύμονα (American Cancer Society 2017) με 2.088.842 νέες περιπτώσεις και 626.679 εκτιμώμενους θανάτους, παγκοσμίως για το 2018 (GLOBOCAN, 2018).
Στην Ευρώπη, ο καρκίνος του μαστού στις γυναίκες είναι η πιο κοινή μορφή με 522.513 νέες περιπτώσεις το 2018 (74.4/100.000 γυναίκες), (GLOBOCAN, 2018 ) και 137.707 θανάτους (35.8/100.000) για το ίδιο έτος. Στην Ευρώπη, ο καρκίνος του μαστού στις γυναίκες είναι η πιο κοινή μορφή με 522.513 νέες περιπτώσεις το 2018 (74.4/100.000 γυναίκες), (GLOBOCAN, 2018 ) και 137.707 θανάτους (35.8/100.000) για το ίδιο έτος. Τα στοιχεία για την Ελλάδα δείχνουν ότι εκτιμώμενος αριθμός νέων περιπτώσεων ήταν 7.734 (69.3/100.000) και 2.207 θάνατοι για το 2018 (GLOBOCAN, 2018).
Στοιχεία του Κέντρου Καταγραφής Καρκίνου (Κ.Κ.Κ) στην Κρήτη για την περίοδο 1992-2013 αναδεικνύουν ότι ο καρκίνος του μαστού είναι η πιο συνήθης κακοήθης νεοπλασία στον γυναικείο πληθυσμό της Κρήτης με 56.8 νέες περιπτώσεις /100.000 γυναίκες/ ανά έτος. Συνολικά καταγράφηκαν 3522 νέες περιπτώσεις και 1240 θάνατοι.
Επιπλέον, παρατηρείται σημαντική αύξηση στον δείκτη επίπτωσης της νόσου, προσαρμοσμένο ως προς την ηλικία, από το 1992 (AAIR 1992=48.5 νέες περιπτώσεις /100.000 γυναίκες/ ανά έτος) έως το 2013 (AAIR 2013=66.7 νέες περιπτώσεις /100.000 γυναίκες/ ανά έτος).
H επίπτωση αυξάνει σημαντικά από την ηλικία των 45 ετών, ιδιαίτερα στις ηλικίες 65-69 και 80-84 ετών. Η 5/ετής επιβίωση των γυναικών με διάγνωση καρκίνου του μαστού ήταν 87.9% και δέκα χρόνια μετά την διάγνωση 78.1% με το υψηλότερο ποσοστό για την ηλικιακή ομάδα 60-69 (76.2%).
Τέλος, από το Κ.Κ.Κ εφαρμόστηκε ένα μοντέλο πρόβλεψης για να εκτιμήσει τον ρυθμό επίπτωσης προσαρμοσμένο ως προς την ηλικία ανά δήμο για την επόμενη δεκαετία (2014-2023) από όπου και προέκυψε ότι οι τάσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται για την επόμενη δεκαετία (αναμενόμενο AAIR=76,2 νέες περιπτώσεις/100,000/ανά έτος), (Sifaki-Pistolla et al., 2016).
Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει με βάση τα παραπάνω είναι ότι παρόλο που η Ελλάδα και η Κρήτη παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα καρκίνου του μαστού σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, οι αυξητικές τάσεις είναι υψηλότερες τα τελευταία χρόνια.
Από την μελέτη των Trigoni et al., (2008), που διενεργήθηκε στην Κρήτη, προέκυψε ότι η χρήση ή μη της μαστογραφίας από τις γυναίκες στο νησί είναι ένα πολυσύνθετο πρόβλημα το οποίο επηρεάζεται από διάφορους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες όπως το μορφωτικό επίπεδο, η κοινωνική και οικονομική κατάσταση της γυναίκας.
Η εφαρμογή προγραμμάτων προληπτικού ελέγχου μπορεί να βοηθήσει στην μείωση εξάπλωσης της νόσου. Από την μια συμβάλει στην αύξηση του ποσοστού εντοπισμού σε πρώιμο στάδιο και από την άλλη στην ελάττωση του αριθμού των συμπληρωματικών θεραπειών, (Rodriguez et al., 2003).
Είναι βασικό να γνωρίζουμε ότι η αποτελεσματικότητα στο σχεδιασμό και την εφαρμογή προληπτικών παρεμβάσεων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των γυναικών στις οποίες απευθύνεται η παρέμβαση αλλά και οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες που επιδρούν. Επομένως, η κατανόηση των χαρακτηριστικών του πληθυσμού στον οποίο απευθύνεται μια δράση και η ενίσχυση των παραγόντων που μπορούν να συντελέσουν στην αλλαγή στάσεων και την προώθηση συμπεριφορών υγείας, αποτελούν στοιχεία πρωταρχικής σημασίας για την επιτυχία της (DiMatteo & Martin, 2011).
Δράσεις Περιφέρειας Κρήτης
Από τον Απρίλιο 2017 έως τον Απρίλιο 2019 έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 4000 μαστογραφίες σε ολόκληρη την Κρήτη.
Στα πλαίσια αυτά και προκειμένου να σχεδιαστεί μια καμπάνια ενημέρωσης και έγκαιρης πρόληψης, διενεργήθηκε στην οποία συμμετείχαν 2371 γυναίκες της Κρήτης που επισκέφθηκαν την μονάδα του Κινητού Μαστογράφου της Περιφέρειας Κρήτης, τα 2 τελευταία χρόνια (Απρίλιος 2017-2019).
Η μέση ηλικία τους ήταν 54,02 έτη, στην πλειοψηφία τους παντρεμένες (70,3%), απόφοιτες δημοτικού (36,6%), με οικογενειακό εισόδημα < 1000 ευρώ (63,1%).
Μεταξύ των συμμετεχουσών, το 21% δεν είχε πραγματοποιήσει μαστογραφία στο παρελθόν. Το 97,6% των γυναικών που δεν είχαν υποβληθεί σε μαστογραφία στο παρελθόν γνωρίζουν για την πρόληψη και την μαστογραφία. Οι περισσότερες γνωρίζουν για την μαστογραφία (43.8%) από τον ιατρό, τους φίλους/οικογένεια (23.%) ενώ το 8.1% από τα Μέσα μαζικής ενημέρωσης/διαδίκτυο. Για την πρόληψη, σημαντικός είναι ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης/Διαδίκτυο αφού οι περισσότερες ενημερώνονται από εκεί (32.3%) αλλά και από τον ιατρό τους (26.5%). Μεταξύ των γυναικών που δεν έχουν κάνει ποτέ στη ζωή τους μαστογραφία, η βασική αιτία είναι η αμέλεια (28,9) ενώ το 15,4% δηλώνει ότι δεν ότι δεν το έπραξε λόγω του ότι είναι επίπονη διαδικασία ενώ άλλοι λόγοι είναι η δύσκολη πρόσβαση στην κατάλληλη υπηρεσία υγείας, ο φόβος του αποτελέσματος, η έλλειψη συμπτωμάτων και η έλλειψη ασφάλισης.
Τα ευρήματα επίσης φανερώνουν ότι το 48,1% των γυναικών έχουν να υποβληθούν σε μαστογραφία πάνω από 3 έτη ενώ βασική αιτία είναι οι οικονομικοί λόγοι (66.2%). Η μέση ηλικία πραγματοποίησης της πρώτης μαστογραφίας είναι τα 44 έτη περίπου και η συχνότητα πραγματοποίησης της μαστογραφίας είναι τα 2,6 έτη, φανερώνοντας την ανάγκη για περαιτέρω ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των γυναικών. Επιπλέον, το 66,4% δηλώνει ότι το έχει κάνει στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου με τις περισσότερες ενώ στο 36,7% το υπέδειξε ο γυναικολόγος τους. Τέλος, το 79,7% είναι υποχρεωμένο να μετακινηθεί από τον τόπο διαμονής για την πραγματοποίηση της εξέτασης.
Ωστόσο, παράγοντες που ευνοούν την διενέργεια μαστογραφίας είναι ο έγγαμος βίος, η ενασχόληση με τα οικιακά και η δημόσια ασφάλιση. Επιπλέον, οι γυναίκες που βρίσκονται σε μεταεμμηνοπαυσιακή περίοδο πραγματοποιούν μαστογραφία σε μεγαλύτερο ποσοστό.
Τα παραπάνω στοιχείαπρόκειται να υποβληθούν για δημοσίευση σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό του εξωτερικού.
Τα αποτελέσματα αυτά αποτέλεσαν την βάση για ένα πλέγμα δράσεων που θα λάβει χώρα το προσεχές διάστημα στο πλαίσιο της καμπάνιας πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του μαστού από την Περιφέρεια Κρήτης και ονομάζεται «Είναι στο χέρι μου». Η καμπάνια περιλαμβάνει:
- Την εφαρμογή κινητού «Thyli» (Θήλυ ή θηλή) η οποία αναπτύχθηκε για κινητές συσκευές με λειτουργικό σύστημα Android και iOS. Κατά την πρώτη εκκίνηση της εφαρμογής, θα εμφανίζεται μία φόρμα για την καταχώρηση των απαιτούμενων πληροφοριών του χρήστη. Οι πληροφορίες αυτές θα είναι: η ημερομηνία γέννησης, αν υπήρχε ή όχι ιστορικό καρκίνου στην οικογένεια, στοιχεία του κύκλου της περιόδου, και αν έχει πραγματοποιηθεί μαστογραφία στο παρελθόν. Τα δεδομένα αυτά θα αποθηκεύονται τοπικά στην μνήμη της συσκευής και θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μεταγενέστερα. Οι καταχωρημένες πληροφορίες θα χρησιμοποιούνται για να προγραμματίσουν ημερολογιακές ειδοποιήσεις για μαστογραφία και αυτοεξέταση του χρήστη. Σημαντικό επίσης είναι ότι παρέχει πληροφορίες που αφορούν στην πρόληψη όπως και quiz /τεστ γνώσεων με τη φόρμα Σωστό/Λάθος που θα υπηρετούν τον ίδιο σκοπό, το οποίο θα ανανεώνεται.
Είναι συνδεμένη με τα κοινωνικά δίκτυα:
- Τηλεοπτικό σποτ ευαισθητοποίησης σχετικό με την σημασία της πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού.https://www.youtube.com/watch?v=Pp3UJUBEE6E&feature=youtu.be&fbclid=IwAR2s46KqBoA6tWwDci_R5X-t7h8XUxb5ZVYeTSfbydzpYKMEhfzhyFG3bb0)
- Φυλλάδιο ενημέρωσης που θα περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την μαστογραφία, την αυτοεξέταση και την σημασία του προληπτικού ελέγχου το οποίο και θα διανεμηθεί σε 100.000 αντίτυπα σε όλο την Κρήτη.
- Σελίδα στο facebook https://www.facebook.com/EinaiStoXeriMou/ και στο Instagram (@einaistoxeri)
- Ενημερωτικές Παρεμβάσεις σε συνεργασία με φορείς (Δήμους, Συλλόγους Γυναικών ,Πολιτιστικούς Συλλόγους κ.α. ) σε όλη την Κρήτη
Αξιοποιώντας την έρευνα την επιστημονική γνώση αλλά και μέσα από συνεργασίες προσπαθούμε να θωρακίσουμε το υπέρτατο αγαθό που είναι η Υγεία. Σ αυτή τη μάχη η ορθή συμπεριφορά πρόληψης είναι ένα δυνατό όπλο. Είναι στο Χέρι μας !
Είναι στο Χέρι σου!
