Ο Βέρνερ Χέρτζογκ (Werner Herzog), του οποίου το πραγματικό όνομα είναι Βέρνερ Χ. Στίπετιτς, γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου του 1942 στο Μόναχο. Μεγάλωσε σ’ ένα απομακρυσμένο ορεινό χωριό της Βαυαρίας, όπου δεν υπήρχε ούτε τηλέφωνο, ούτε κινηματογράφος ούτε τηλεόραση.
Άρχισε να ταξιδεύει με τα πόδια σε ηλικία 14 ετών, και έκανε το πρώτο του τηλεφώνημα στα 17 του. Ενώ φοιτούσε στο γυμνάσιο, εργαζόταν επίσης στη νυχτερινή βάρδια ως οξυγονοκολλητής σ’ ένα χαλυβουργείο. Έτσι, κατάφερε να χρηματοδοτήσει τις πρώτες του ταινίες, που ξεκίνησε να γυρίζει το 1961, σε ηλικία 19 χρονών. Έκτοτε υπήρξε παραγωγός, σεναριογράφος και σκηνοθέτης 40 ταινιών, ενώ έχει εκδώσει περισσότερα από δέκα πεζογραφήματα κι έχει σκηνοθετήσει άλλες τόσες όπερες. Μερικές από τις πιο γνωστές δουλειές του είναι οι «Αγκίρε, η μάστιγα του Θεού», «Νοσφεράτου», κ.α.
To 1968 βρέθηκε στην Κρήτη για τα γυρίσματα της πρώτης του ταινίας «Signs of life». Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας, ο Χέρτζογκ γύρισε το πειραματικό μικρού μήκους φιλμ (ασπρόμαυρο διάρκειας σχεδόν 13 λεπτών) με τίτλο Letzte Worte (Τελευταίες λέξεις), με θέμα τον «καλύτερο λυράρη της Κρήτης που πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του στο νησί των λεπρών, τη Σπιναλόγκα, και όταν το κολαστήριο καταργήθηκε και έφυγαν από εκεί όλοι οι λεπροί, εκείνος έμεινε μόνος στο νησί αρνούμενος να γυρίσει πίσω στον πολιτισμό. Τρεφόταν με αγριόχορτα, αγκάθια και σαύρες και έπαιζε τη λύρα του. Όταν οι αρχές τον έφεραν πίσω δια της βίας, κλείστηκε στο σπίτι του αρνούμενος να μιλήσει και εκφραζόταν μόνο με τη μουσική του». Η ταινία τελειώνει με κοντινό πλάνο στο πρόσωπο και στα χέρια του οργανοπαίκτη που μιλάει στο φακό:
«Όχι, δεν λέω τίποτα… τελείωσα… έτσι γουστάρω… τελευταία μου λέξη…».
Μία ιδιόμορφη ταινία, πειραματική όπως αναφέραμε, γυρισμένη με τρόπο που να θυμίζει ντοκιμαντέρ στο νησί της Σπιναλόγκας και στο ενετικό λιμάνι του Ρεθύμνου.
Ποιος ήταν όμως ο λυράρης που υποδύθηκε τον «καταραμένο» λυράρη της ταινίας; Τον Οκτώβρη του 2007, ψάχνοντας στο διαδίκτυο έπεσα τυχαία πάνω στο φιλμ αυτό του Χέρτζογκ που υπήρχε διαθέσιμο στο γνωστό τόπο φιλοξενίας αρχείων βίντεο YouTube.
Επιχείρησα να το δω και έμεινα έκπληκτος αναγνωρίζοντας στο πρόσωπο του λυράρη τον Ρεθεμνιώτη Αντώνη Παπαδάκη ή Καρεκλά! Με το χαρακτηριστικό του παρουσιαστικό που πολλοί Ρεθυμνιώτες θυμούνται (εγώ δυστυχώς δεν τον πρόλαβα), τα γερακοκούδουνα στο τεράστιο δοξάρι του, να παίζει και να τραγουδάει σε ταβερνάκι στο αγαπημένο του λημέρι το λιμάνι του Ρεθύμνου, συνοδευόμενος από τον Δασκάλιο το Λευτέρη (έχω μία φωτογραφία με τους δυο τους να παίζουν περίπου την ίδια περίοδο).
Ένα σπάνιο ντοκουμέντο με πρωταγωνιστή έναν από τους μεγαλύτερους Κρητικούς λαϊκούς μουσικούς του περασμένου αιώνα…
του Κώστα Βασιλάκη, πρώτη δημοσίευση στο www.cretan-music.gr (2007)
