Από τον Ματθαίο Ιωάν. Τσιριμονάκη
Αποσπάσματα από την ομιλία μου στην εκδήλωση που διοργάνωσε η ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ στις 21 Μαΐου για την Κρητική Διάλεκτο.
Πιστεύω πως είναι ιδίωμα της Νεοελληνικής μας γλώσσας, αν και μέσα μου νιώθω πως το αντίθετο θα μπορούσε να έχει συμβεί.
Από τον 12ο μέχρι το 16ο αιώνα υπήρξαν έντονες ταλαντεύσεις στις προσπάθειες να απαλλαγεί η Κρήσσα Γλώσσα, κυρίως στη Γραμματεία της, από την ανάμειξη πολλών αρχαίων και νέων στοιχείων.
Στον Ερωτόκριτο αρχικά και αργότερα σε άλλα λογοτεχνικά δημιουργήματα, όπως στη «Θυσία του Αβραάμ», τη «Βοσκοπούλα», τον «Κρητικό Πόλεμο» κ.α, εμφανίζεται και επικρατεί ένα νέο Ιδίωμα. Απαλλαγμένο από την ανάμειξη παλαιών και νέων γλωσσικών στοιχείων.
Η γλώσσα είναι γνησιότατη δημοτική. Είναι το Ιδίωμα όπως μιλιέται στην Ανατολική Κρήτη. Φυσικά, με την πάροδο των χρόνων έχουν παρεισφρήσει νέες λέξεις γιατί η γλώσσα και καρποφορεί και ανθεί.
Ο Κορνάρος αποφύγει τη χρησιμοποίηση λογίων λέξεων και παλαιοτέρων γλωσσικών στοιχείων σαν να ήθελε να δώσει μάθημα στους, μετά από πολλούς αιώνες, δημοτικιστές.
Δεν έκανε τίποτε άλλο ο Κορνάρος από το να χρησιμοποιήσει τη γλώσσα των Κρητών της εποχής του.
Εάν δε δεν ερχόταν η κατάκτηση του νησιού μας από τους Τούρκους που επέφερε και την αποκοπή μας από την υπόλοιπη Ελλάδα το Κρητικό Ιδίωμα με μοχλό τα προαναφερθέντα έργα θα μπορούσε να επικρατήσει ως Φιλολογική Πανελλήνια Γλώσσα.
Ο Κοραής αναγνωρίζει από τη μια τη δημοτικότητα του Ερωτόκριτου, αλλά από την άλλη η κρίση του γι’ αυτό δεν είναι ευνοϊκή. Χαρακτηρίζει τον «Ερωτόκριτο» «άνοστο διατριβή», «Εξάμβλωμα της ταλαιπώρου Ελλάδος» και τον ποιητή του «όμηρο της χυδαϊκής φιλολογίας»
Ο Κωστής Παλαμάς από την άλλη τονίζει: «Είναι ντροπή στο Έθνος που δεν κατάλαβε, ύστερα από πέντε αιώνες περπάτημα, πως ο Κορνάρος είναι ο Μέγας του Ελληνικού Έθνους Αθάνατος ποιητής… Το έργο του δεν αξίζει να ζήσει τη ζωή δημοτικού τραγουδιού μονάχα, του πρέπει ένα ύψωμα σε θέση εθνικού και σημασίας πανελλήνιου έργου».
Θεωρώ πως πρώτο μας μέλημα θα ήταν να επιδιώξουμε στην έκδοση του Ερωτόκριτου, καθώς και άλλα έργα της γραμματείας μας, όπως Ερωφίλη, Κατσούρμπος, και άλλα.
Τα έργα αυτό με πρωτοβουλία της ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ αλλά και της ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΥ ΕΝΩΣΕΩΣ θα μπορούσε να διοχετευθεί μέσω των Κρητικών Σωματείων σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό συμπατριωτών μας.
Πιστεύω πως αυτό είναι το πρώτο βήμα για την ανάδειξη του Ιδιώματος του τόπου μας.
Δεν αρνούμαι τη χρησιμότητα της διδασκαλίας, σε Πανεπιστημιακό Επίπεδο, του Ιδιώματος αλλά, όπως προανέφερα, η γλώσσα καρποφορεί και ανθεί μέσα και από τον λαό μας. Η γλώσσα μας εμπλουτίζεται συνεχώς από καινούργια στοιχεία, ειδικά από τις νέες γενιές που επηρεάζονται από ξενόφερτες λέξεις, πολλές φορές με ταχύτητες που εμάς τους μεγαλύτερους μας σοκάρουν, έτσι ακριβώς όπως και μας σοκάρει η ταχεία εξέλιξη της τεχνολογίας.
