Λένε ότι τα μάτια είναι ο καθρέφτης της ψυχής… Έτσι λοιπόν, όποιος θέλει να μπει στα άδυτα της ψυχής του Μιχάλη Τζουγανάκη, δεν έχει παρά να κοιτάξει τα μάτια του, την ώρα που κρατάει στα χέρια του το αγαπημένο του λαούτο.
Συνέντευξη στον Μπάμπη Παπαφιλιππάκη
Πρόκειται για έναν από τους πιο καταξιωμένους Κρητικούς καλλιτέχνες. Μάλιστα έχει πετύχει κάτι το οποίο έχουν καταφέρει λίγοι: «έσπρωξε» τη νεολαία προς την παραδοσιακή μουσική δίνοντας στα νέα παιδιά έναν καλό λόγο να την αγαπήσουν και να την αγκαλιάσουν.
Από πολύ μικρή ηλικία έμαθε να κουβαλά… την Κρήτη στις πλάτες του και να «διαλαλεί» σε κάθε γωνιά του πλανήτη τη ξεχωριστή μουσική της.
Πάντως ο ίδιος, καθότι ανήσυχο πνεύμα, φρόντισε να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο κρητικό τραγούδι, τόσο με την ερμηνεία του όσο και με τους σύγχρονους ήχους, χωρίς ωστόσο να αλλοιώνει το παραδοσιακό στοιχείο.
To ταλέντο του το ανακάλυψε ο μεγάλος λυράρης, Λεωνίδας Κλάδος, ενώ στη συνέχεια αυτό αναγνωρίζεται από τον επίσης μεγάλο λυράρη, Κώστα Μουντάκη για να ακολουθήσουν σημαντικές συνεργασίες και πολλές, μα πάρα πολλές, επιτυχίες στην λαμπρή του καριέρα.
Ο Μιχάλης Τζουγανάκης φιλοξενήθηκε στο allyou.gr, όπου ο ίδιος δέχτηκε με περίσσια χαρά να ανοίξει τη ψυχή του.
Στην αποκλειστική συνέντευξη, που μας παραχώρησε, ο Μιχάλης Τζουγανάκης κάνει αναδρομή στα παιδικά του χρόνια, αποκαλύπτοντας πότε έπιασε για πρώτη φορά το λαούτο, περιγράφει τη μαγεία, που τον συνεπαίρνει όταν αφήνεται στα χέρια της μουσικής, εξομολογείται ότι πηγή έμπνευσης του είναι η ίδια η ζωή, ενώ μεταξύ άλλων εκφράζει την υπερηφάνεια του για το γεγονός ότι ο γιος του Αλέξανδρος ακολουθεί τα μουσικά χνάρια του, όντας πάντα ταπεινός και μετρημένος.
Είσαι ένας καλλιτέχνη διεθνούς εμβέλειας που έχει στο ενεργητικό του αρκετές επιτυχίες. Ας αφήσουμε όμως το σήμερα και να πάμε στο χθες. Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή του με τη μουσική;
«Η πρώτη μου επαφή με το λαούτο ήταν σε ηλικία μόλις 2 ετών. Από τότε το έχω στα χέρια μου, ενώ πρώτη φορά σε κοινό έπαιξα σε ηλικία 9 ετών. Όταν ήθελαν να με καθησυχάσουν σαν παιδί, μου έδιναν το λαούτο».
Ποιους καλλιτέχνες θαύμαζες όταν ξεκινούσες να παίζεις λαούτο;
Είναι πάρα μα πάρα πολλοί. Είχα ως πρότυπο τον Σκορδαλό, τον Μουντάκη, τον Κλάδο, τον Μανιά, τον Κακλή, τον Ροδινό, τον Σηφογιώργη. Ο καθένας τους είχε κάτι ξεχωριστό στο παίξιμό του.
Το γεγονός ότι γεννήθηκες στο Βέλγιο πιστεύεις ότι σε βοήθησε να καλλιεργηθείς μουσικά περισσότερο;
«Η ανθρώπινη αντίληψη πιστεύω ότι δεν διδάσκεται. Ήταν καλό βέβαια το πεδίο, καθώς το Βέλγιο τότε ήταν πολυπολιτισμικό. Βέβαια κατάλαβα ότι η μουσική έχει την ίδια γλώσσα. Και συναισθηματικά επιδρά περίπου το ίδιο στους ανθρώπου».
Σε βλέπουμε να παίζεις και να τραγουδάς με ένα πολύ ιδιαίτερο τρόπο; Σε αυτό το γεγονός συμβάλλει το πάθος σου που έχεις όταν έχεις στα χέρια σου το λαούτο, έτσι δεν είναι; Ταξιδεύεις όταν βρίσκεσαι στη σκηνή;
«Εκείνη τη στιγμή θέλω απλά να λειτουργώ. Δεν το καταλαβαίνω ότι συμβαίνει γιατί αν μπει η λογική ανάμεσα εκείνη τη στιγμή τα έχει χαλάσει όλα. Ταξιδεύω και αφήνομαι στη μαγεία της μουσικής. Αφήνω το μεγαλείο της φύσης και της μουσικής να κάνει το έργο του».
Βλέπουμε τα τελευταία χρόνια να στρέφονται προς την παράδοση. Πως σχολιάζεις αυτό το γεγονός;
«Ναι συμβαίνει αυτό και όντως είναι πολύ θετικό. Μάλιστα θυμάμαι όταν ήμουν έφηβος, όταν κάποιος έλεγε ότι ασχολείται με την παραδοσιακή μουσική τον κοιτούσαν περίεργα. Ακουγόταν στην παρέα κάπως. Υπήρχε μία προκατάληψη. Σιγά σιγά με τον καιρό πάντως αυτό ευτυχώς άλλαξε. Βέβαια εγώ δεν ανήκω στους υπηρέτες του παραδοσιακού, αλλά από εκεί επηρεάζομαι και μουσικά εκφράζομαι με τον δικό μου τρόπο. Η παράδοση βέβαια έχει μία διαχρονική δύναμη».
Βλέπουμε ότι και ο γιος σου έχει κληρονομήσει το ταλέντο σου και ακολουθεί τα μουσικά σου χνάρια… Θα είσαι σίγουρα περήφανος…
«Βέβαια είμαι περήφανος. Ρωτήστε έναν πατέρα να βλέπει τον γιο του να είναι ένας καλός άνθρωπος να δείτε τι θα σας πει. Ο Αλέξανδρος είναι ένας ευαίσθητος άνθρωπος, μετρημένος, δεν παίρνει αέρα και αγαπάει πολύ αυτό που κάνει. Έχει απομυθοποιήσει κάποια πράγματα και πιστεύω ότι ο εαυτός του δεν θα τον άφηνε να πέσει σε σφάλματα. Μεγάλα εννοώ, γιατί λάθη και σφάλματα κάνουμε όλοι μας κάθε μέρα. Τα λάθη μας είναι η προίκα μας. Αν δεν πάθεις άλλωστε δεν θα μάθεις».
Εσύ έχεις απομυθοποιήσει πράγματα στην πορεία της ζωής σου;
«Σίγουρα έχω απομυθοποιήσει αρκετά πράγματα, καθώς στην πορεία βλέπεις ότι σου κάνουν κακό».
Είσαι ένας καλλιτέχνης που ο κόσμος λατρεύει. Θα έχεις ακούσει σίγουρα χιλιάδες θετικά σχόλια για τη δουλειά σου. Ποιο όμως είναι αυτό που ξεχωρίζεις;
«Κοίτα να δεις, θα πρέπει να σκεφτώ πάρα πολύ για να σου πω. Γιατί δεν τα κρατάω, δεν τα κουβαλάω σαν ταμπέλα πάνω μου. Τα αρνητικά σχόλια τα οποία επίσης δεν τα κρατάω τα επεξεργάζομαι περισσότερο, μήπως κάτι από αυτά έχουν δόση αλήθειας. Μου έχουν μείνει κάποια θετικά σχόλια, που μου έχουν γίνει αλλά δεν είναι σωστό να φορτωθώ. Γιατί έχω ακούσει θετικά λόγια πολύ βαριά. Βέβαια προσπαθώ να φορτωθώ το μερίδιο που μου πρέπει για την οικογένειά μου. Όχι την πραγματική γιατί οικογένειά μου είναι όλος ο κόσμος Όχι εγώ η δουλειά μου».
Πολλοί καλλιτέχνες προτιμούν να μην κάνουν φίλους για διάφορους λόγους με συναδέλφους τους και μάλιστα δεν έχουν πρόβλημα να το δηλώνουν και δημόσια. Με εσένα τι ισχύει;
«Αυτό που λες ισχύει και μάλιστα πολύ. Αλλά δεν πρέπει να το μπερδεύουμε με τους φίλους που έρχονται να μας ακούσουν, για να γιατρεύει η ψυχή τους. Πρέπει όλοι να είμαστε φίλοι της τιμής και να έχουμε λόγο».
Με ποιους καλλιτέχνες, με τους οποίους δεν έχεις συνυπάρξει μουσικά μέχρι στιγμής, θα ήθελες να συνεργαστείς;
«Δεν θα σου πω ονόματα γιατί θα ξεχάσω πολλούς. Εμένα με ενδιαφέρει να συνεργαστώ με καλλιτέχνες που την ώρα που παίζουν το ζουν. Αυτοί που βγάζουν αλήθεια και δεν ανακυκλώνονται. Δεν με ενδιαφέρει αν είναι πάρα πολύ καλοί, με ενδιαφέρει να μην είναι δήθεν».
Τι διαφορά πιστεύεις ότι έχει η Κρήτη από τους άλλους τόπους;
Η Κρήτη έχει αντάρτικη καρδιά και κουζουλούς ανθρώπους (γέλια). Και από γεωγραφικής θέσης η Κρήτη είναι ξεχωριστός τόπος. Έχει όμως μεγάλη ιστορία. Από τη μινωική εποχή, τους Κύδωνες μέχρι σήμερα η Κρήτη ξεχωρίζει. Άπαντες τη σέβονταν. Η Κρήτη παράγει ψυχή και πνεύμα και αυτό υπάρχει στο dna της Κρήτης.
Πιστεύεις ότι πρέπει να βγει στην επιφάνεια η αντάρτικη ψυχή του Έλληνα για να διεκδικήσει πράγματα που μας ανήκουν;
«Φυσικά έτσι είναι. Βέβαια παίζει ρόλο ο τρόπος. Δεν πρέπει να πας να κάνεις φασαρία. Άλλωστε είναι γνωστό ότι όταν θες να καταπλήξεις μία επανάσταση την αφήνεις να εκτονωθεί. Να γίνει φασαρία και να τελειώσει. Μετατροπή ενέργειας είναι όλα. Ο κάθε άνθρωπος πρπειε να βοηθήσει την κοινωνία. Ο καθένας με το μερτικό που του αναλογεί. Όλα τα παιδιά της μάνας πρέπει να χορτάσουν. Όμως πρέπει να υπάρχει ισορροπία».
Η πηγή έμπνευσης για εσένα ποια είναι;
«Η ζωή είναι. Aυτό το ανείπωτο και μαγικό συναίσθημα. Από τη μία σε γειώνει και την άλλη σε πετάει στον ουρανό. Είναι μαγική αυτή η συγκίνηση».
Πότε είναι η τελευταία φορά που ο Μιχάλης Τζουγανάκης δάκρυσε;
«Το παθαίνω συχνά αυτό. Αυτό βγαίνει από μέσα μου. Ανατριχιάζει όλο μου το σώμα. Πριν λίγο καιρό στη Μελβούρνη που πήγα με τον γιο μου τον Αλέξανδρο και τα υπόλοιπα παιδιά ζήσαμε πολύ συγκινητικές στιγμές».
Η σχέση σου με τον χρόνο ποια είναι;
«Δεν μου αρέσει αυτό το άγχος. Μου αρέσει το δημιουργικό άγχος. Για το παρελθόν δεν μπορώ να κάνω κάτι. Το μόνο που μπορώ είναι να διορθώνομαι. Μου αρέσει να ζω το τώρα. Χωρίς να αγχώνομαι. Θέλω να κάνω με συνείδηση αυτό που μου αρέσει και αυτό που με εμπνέει. Δεν μπορώ να κάνω κάτι με τον χρόνο. Σπεύδω βραδέως όπως έλεγαν και οι Αρχαίοι».
Θέλω να αφιερώσεις και μία μαντινάδα στις αναγνώστριες και τους αναγνώστες του allyou.gr…
«Φίλος δεν είναι ο κάθε εις, στον δρόμο που γελά σου,
μα αυτός που θέλει να γελάς, τη διαφορά φαντάσου».
