Ενημέρωση για το φλέγον ζήτημα που αντιμετωπίζει το Ρέθυμνο λόγω εκτέλεσης παλαιά αναγγελλόμενων κατασχέσεων σε απαιτήσεις που ενδεχομένως έχουν μεταβιβαστεί σε funds και οι οποίες γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης με άστοχες επισημάνσεις περί δήθεν ανυπαρξίας νομοθετικού πλαισίου προστασίας δανειοληπτών από επιθετικά μη τραπεζικά ιδρύματα (funds):
«O Νόμος 4354/2015 (όπως τροποποιήθηκε με τον Ν.4389/2016 επί υπουργίας Γιώργου Σταθάκη) περιλαμβάνει πρωτοφανείς στα ευρωπαϊκά χρονικά πρόνοιες και δικλείδες ασφαλείας που επιβάλλονται σε μη τραπεζικά ιδρύματα προκειμένου αυτά να μην αναπτύξουν επιθετική στρατηγική στην Ελλάδα. Επιπλέον προστατεύει τους δανειολήπτες και τους δίνει πρόσθετες ευκαιρίες εξεύρεσης λύσης ρύθμισης με τους πιστωτές τους, ακόμα και δυνατότητα εξαγοράς του δανείου τους, πριν ή μετά τη μεταβίβαση του δανείου τους.
Συγκεκριμένα:
- Προστατεύει από την πώλησή σε funds το 94% του συνόλου των στεγαστικών κόκκινων δανείων πρώτης κατοικίας με αντικειμενική αξία έως 140.000 ευρώ. Η εξαίρεση από την πώληση σε funds θα ισχύσει για μεταβατική περίοδο 18 μηνών, θα αφορά και δάνεια που συνδέονται με την πρώτη κατοικία ανεξαρτήτως κατηγορίας, δηλαδή προστατεύονται τόσο τα στεγαστικά δάνεια όσο και τα καταναλωτικά, τα επισκευαστικά δάνεια, καθώς και τα δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
- Ακόμα, σε ότι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που δεν εμπίπτουν στην προηγούμενη κατηγορία, ο νόμος προβλέπει ότι πριν τη μεταβίβαση τους, οι τράπεζες θα πρέπει -ως αναγκαία προϋπόθεση- να έχουν κάνει πρόσφατη (12 μήνες πριν τη μεταβίβαση) εμπεριστατωμένη και ουσιαστική πρόταση ρύθμισης στους δανειολήπτες, να διακανονίσει τις οφειλές του βάσει γραπτής πρότασης κατάλληλης ρύθμισης με συγκεκριμένους όρους αποπληρωμής σύμφωνα και με τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών-ΚΔΤ (μειωμένη δόση και επιμήκυνση, περίοδος χάριτος, καταβολή μόνο τόκων, μείωση επιτοκίου, μερική διαγραφή οφειλής) στην οποία ο δανειολήπτης δικαιούται να καταθέσει αντιπρόταση ρύθμισης με βάση την ικανότητα αποπληρωμής του ή πρόταση εξαγοράς του δανείου του με βάση τα προβλεπόμενα στην παράγραφο ε του 3ου Παραρτήματος του αναθεωρημένου ΚΔΤ (ΦΕΚ Β 2376/ 2-8-16) που προβλέπει ότι μπορεί το δάνειο να εξαγοραστεί με εφάπαξ καταβολή σε μετρητά και διαγραφή του υπολοίπου της οφειλής. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Νόμο τα Πιστωτικά Ιδρύματα πρέπει να επιδεικνύουν αυξημένη ευαισθησία για τις ευπαθείς ομάδες και την προστασία του καταναλωτή και να λαμβάνουν υπόψη τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του δανειολήπτη.
- Η σύμβαση πώλησης και μεταβίβασης απαιτήσεων καταχωρίζεται σε δημόσιο βιβλίο και το Πιστωτικό Ίδρυμα αναγγέλλει την μεταβίβαση δανείου προς τους οφειλέτες και τους εγγυητές με κάθε πρόσφορο μέσο.
- Αν το δάνειο το οποίο δεν έχει εξασφάλιση πρώτης κατοικίας με τις ανωτέρω προϋποθέσεις εν τέλει πουληθεί σε fund, τότε θα διασφαλίζεται η μη χειροτέρευση της ουσιαστικής θέσης του δανειολήπτη με την παράλληλη υποχρέωση του μη τραπεζικού ιδρύματος να εκκινεί εκ νέου τη Διαδικασία Επίλυσης Απαιτήσεων (ΔΕΚ) του Κώδικα Δεοντολογίας με τις πρόνοιες που αυτή έχει (δηλ. ειδοποίηση του δανειολήπτη, πρόταση ρύθμισης, αντιπρόταση κλπ, τροποποίηση πρότασης με βάση τις ρυθμίσεις του ΚΔΤ: Μειωμένη δόση και επιμήκυνση, περίοδος χάριτος, καταβολή μόνο τόκων, μείωση επιτοκίου, μερική διαγραφή οφειλής), χωρίς να προβαίνει σε πρόταση οριστικής διευθέτησης που μπορεί να έχει επιπτώσεις στην περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη.
Πλαίσιο προστασίας για τα δάνεια που θα μεταβιβαστούν
- Ο νέος νόμος προβλέπει να μην υπάρξει καμία ουσιαστική διαφορά, καθώς το πλαίσιο προστασίας είναι το ίδιο με αυτό που ισχύει για τις τράπεζες, ενώ δεν θα χειροτερεύει η θέση του δανειολήπτη. Υπάρχει ειδική πρόνοια για τις τραπεζικές συμβάσεις με κυμαινόμενο επιτόκιο στα πράσινα δάνεια, καθώς ο νέος ιδιοκτήτης δεν θα μπορεί να αυξήσει το περιθώριο επιτοκίου (spread) πάνω από το επίπεδο που ήταν στην ημερομηνία της μεταβίβασης. Μόνη εξαίρεση αποτελούν περιπτώσεις όπου η αρχική σύμβαση περιέχει πρόβλεψη εξέλιξης του spread, με συγκεκριμένο τρόπο που μπορεί να ποσοτικοποιηθεί (με ακρίβεια και με συγκεκριμένα αντικειμενικά κριτήρια). Κάτι που ισχύει κυρίως περιπτώσεις επιχειρηματικών δανείων, όπου συνδέεται το spread με την μελλοντική κερδοφορία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, που ούτως ή άλλως σπανίζουν, η μεταβολή του επιτοκίου δεν εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των δανειστών.
- Τα funds που θα διαχειρίζονται δάνεια θα λειτουργούν εντός αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου. Υποχρεώνονται να χρησιμοποιούν εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, με έδρα/υποκατάστημα την Ελλάδα που αδειοδοτούνται και εποπτεύονται από την ΤτΕ. Η διαδικασία αδειοδότησης αυτών των εταιρειών να υπηρετεί την αρχή της διαφάνειας στην ταυτότητα των μετόχων, με κριτήρια διαπιστευτήρια της καλής τους φήμης, της εμπειρίας και της ικανότητας. Θα κρίνονται επίσης οι αναλυτικές δράσεις της στρατηγικής των εταιριών, του επιχειρησιακού πλάνου και της μεθοδολογίας διεκδίκησης των δανείων, με έμφαση στην αναδιάρθρωση/ρύθμιση και όχι στους πλειστηριασμούς. Επιτροπή των αρμόδιων υπουργείων θα γνωμοδοτεί επί των αιτήσεων αδειοδότησης και το μητρώο των αδειοδοτούμενων θα δημοσιεύεται στο site της ΤτΕ. Σε περίπτωση παραβίασης των αυστηρών όρων που τίθενται η ΤτΕ δύναται να αφαιρει την άδεια από τις εν λόγω εταιρείες. (Σημείωση: Οι παραπάνω εταιρείες διαχείρισης δεν είναι «εισπρακτικές εταιρείες», ήτοι εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών του 3758/09. Είναι εταιρείες που αναλαμβάνουν διαχειριστικό βάρος, όμοιο με των τραπεζών, που αδειοδοτούνται υπό αυστηρούς όρους και εποπτεύονται από την ΤτΕ).
- Προς αποφυγή της εφαρμογής επιθετικής στρατηγικής των μη τραπεζικών ιδρυμάτων, στον Νόμο αποτυπώθηκε η ανάγκη δημοσιοποίησης περιοδικών στοιχείων από μέρους τους που να αφορούν τον όγκο και την ποιότητα των αναδιαρθρώσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων, στοιχεία που θα καταδεικνύουν -μεταξύ άλλων- πόσα δάνεια έχουν ρυθμιστεί, από τα οποία θα διαφαίνεται αν οι ρυθμίσεις είναι αρκετές και αν είναι επαρκείς για τους δανειολήπτες.
- Για την εξυπηρέτηση της ανάκτησης της βιωσιμότητας των βεβαρημένων εταιρειών προβλέπεται ότι οι εταιρείες διαχείρισης θα έχουν τη δυνατότητα χορήγησης νέων δανείων, με αποκλειστικό σκοπό την αναχρηματοδότηση των δανείων τους ή την αναδιάρθρωση της δανειολήπτριας επιχείρησης δυνάμει ενός συγκεκριμένου, αμοιβαία αποδεκτού σχεδίου αναδιάρθρωσης.
- Όλοι οι κανόνες προστασίας καταναλωτή, ο Κώδικας Δεοντολογίας των τραπεζών, οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης για τον καθορισμό των δόσεων με βάση την πραγματική δυνατότητα αποπληρωμής, ο αναμορφωμένος νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος Κατσέλη) κ.λπ. οι οποίοι ισχύουν για τις τράπεζες, θα ισχύουν και για τα funds.
- Τα μη πιστωτικά ιδρύματα που θα αποκτήσουν δάνεια θα είναι ΑΕ που θα εδρεύουν στην Ελλάδα ή που θα έχουν έδρα στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Όσον αφορά τους αποκτώντες δάνεια από τρίτες χώρες δεν θα έχουν έδρα:
-
- Σε κράτος που έχει προνομιακό φορολογικό καθεστώς.
- σε μη συνεργάσιμο κράτος.
- Θα έχουν τη διακριτική ευχέρεια να εγκατασταθούν στην Ελλάδα με υποκατάστημα υπό την επιφύλαξη εφαρμογής των ενωσιακών διατάξεων.
- Όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα πρωτοφανές προστατευτικό θεσμικό πλαίσιο για τους όρους λειτουργίας των μη τραπεζικών ιδρυμάτων και την ανάπτυξη δευτερογενούς αγοράς απαιτήσεων, πλαίσιο που συμπυκνώνει τις πρόνοιες Ευρωπαϊκών συστημάτων. Αποτελεί απόσταγμα της μελέτης και διαβούλευσης επί των αστοχιών σε εφαρμοσμένες Ευρωπαϊκές περιπτώσεις, όπου πρόσφατα εκδηλώθηκαν συσσωρευμένα προβλήματα από τις πρακτικές των μη τραπεζικών ιδρυμάτων (πχ οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ιρλανδία και η επιμονή του νέου κυβερνητικού εταίρου, Fianna Fail, να υπάρξει ουσιαστική αναθεώρηση του πλαισίου προστασίας των δανειοληπτών)».
