Η κλιμάκωση στην ένταση ανάμεσα στις δυτικές δυνάμεις και στη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν στο έδαφος του ουκρανικού ζητήματος έχει δημιουργήσει σφοδρή ανησυχία για την εξέλιξη σχετικά με την προμήθεια ρωσικού αερίου, αλλά και για το που θα κινηθούν οι τιμές που ήδη βρίσκονται στα ύψη.
Οι πιθανότητες να προχωρήσει η Μόσχα σε περιορισμό (πολύ περισσότερο σε μηδενισμό) των εξαγωγών φυσικού αερίου προς τις χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας, εκτιμάται ότι δεν είναι μεγάλες. Ένας σημαντικός λόγος είναι ότι μια τέτοια απόφαση θα σήμαινε τεράστια απώλεια εσόδων για τη Ρωσία – με δεδομένο ότι το αέριο είναι το Νο1 εξαγωγικό προϊόν της.
Επίσης, θα ωθούσε την Ευρώπη να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις τροφοδοσίας, οι οποίες θα παγίωναν την ακόμη μεγαλύτερη απεξάρτησή της από το ρωσικό καύσιμο. Κάτι που σημαίνει πως θα υπονόμευε και μακροπρόθεσμα τις εμπορικές σχέσεις της Μόσχας με τους ευρωπαίους εταίρους της.
Σύμφωνα με την κ. Σίμσον, η Κομισιόν θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη «ακόμη και για το χειρότερο σενάριο» – υπονοώντας την πιθανότητα η Ρωσία να κλείσει εντελώς στις στρόφιγγες. Έτσι, Οι Βρυξέλλες θα καταστρώσουν άμεσα ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, λαμβάνοντας υπόψη της διάφορες εναλλακτικές λύσεις.
Σύμφωνα με την Ευρωπαία Επίτροπο κ. Σίμσον, αν και μπορεί να υπάρξουν προβλήματα στον ανεφοδιασμό της «Γηραιάς Ηπείρου» με αέριο, εκτιμάται πως εν πολλοίς θα μπορέσουν να καλυφθούν οι ανάγκες σε καύσιμο έως το τέλος της χειμερινής περιόδου. Στην αισιόδοξη αυτή πρόβλεψη, όπως πρόσθεσε, συνηγορεί η ενίσχυση των ευρωπαϊκών εισαγωγών LNG ήδη από τις αρχές του χρόνου, η οποία υποδεικνύει ότι η αύξηση των ποσοτήτων από άλλες χώρες θα μπορέσει να καλύψει το πιθανό «κενό» από τη Ρωσία.
Με τις δηλώσεις αυτές, οι αξιωματούχοι της Κομισιόν προσπαθούν να προλάβουν μία ακόμη μεγαλύτερη εκτίναξη του κόστους του καυσίμου. Ήδη χθες το συμβόλαιο παράδοσης Μαρτίου οι τιμές αυξήθηκαν κατά 10% στο ολλανδικό hub (TTF), αγγίζοντας τα 80 ευρώ τη Μεγαβατώρα και διακόπτοντας την καθοδική πορεία που είχε ξεκινήσει εδώ και αρκετές εβδομάδες.
Αυτό σημαίνει πως οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ουκρανία έβαλαν τέλος σε μία μεγάλη περίοδο αποκλιμάκωσης του κόστους του αερίου, σηματοδοτώντας στην καλύτερη περίπτωση την καθυστέρηση στον τερματισμό της ενεργειακής κρίσης. Κι αυτό γιατί τα 80 ευρώ ανά Μεγαβατώρα μπορεί να απέχουν πολύ από το ρεκόρ του Δεκεμβρίου στο ολλανδικό hub (όταν η τιμή ξεπέρασε τα 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα), αλλά και πάλι βρίσκονται αρκετά ψηλότερα από τον Φεβρουάριο του 2021, όταν οι τιμές TTF κινούνταν στα επίπεδα των 18 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Σε κάθε περίπτωση, η παράταση των υψηλών τιμών αερίου (που θα εξακολουθούσε να κρατά σε υψηλά επίπεδα και τις χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας) θα δοκιμάσει τις «αντοχές» της οικονομίας, των επιχειρήσεων, αλλά και των καταναλωτών, στις πολλαπλές αρνητικές συνέπειες του ακριβού ενεργειακού κόστους.
Σενάρια για επάρκεια και τιμές
Στην περίπτωση που υπάρξει έστω και μερική διακοπή των ρωσικών εξαγωγών, «σύμμαχος» για την Ευρώπη αποτελεί η χρονική συγκυρία, δηλαδή το γεγονός ότι οδεύουμε προς το τέλος του χειμώνα. Επομένως, το «κενό» θα αφορούσε πλέον κυρίως στην ηλεκτροπαραγωγή, το οποίο θα μπορούσε να αναπληρωθεί με την αυξημένη λειτουργία άλλων θερμοηλεκτρικών μονάδων.
Ειδικά στην περίπτωση της χώρας μας, η διαταραχή του εφοδιασμού με ρωσικό αέριο φαντάζει ακόμη πιο απίθανη, καθώς ακόμη και στο σενάριο που περιοριστούν οι ροές ρωσικού αερίου, το πλέον βάσιμο σενάριο είναι να ανασταλεί η λειτουργία των «οδεύσεων» που διατρέχουν την Ουκρανία, και όχι των υπόλοιπων αγωγών όπως ο TurkStream, μέσω του οποίου φτάνει το καύσιμο στη χώρα μας.
Ακόμη πάντως και στην ακραία περίπτωση που η Μόσχα έκλεινε πλήρως τις στρόφιγγες, και επομένως «πάγωνε» η παροχή και της Ελλάδας, τότε η άμεση εναλλακτική λύση θα ήταν η αύξηση της τροφοδοσίας μέσω LNG. Έτσι, η έκτακτη προμήθεια φορτίων LNG αποτελεί βασικό «πυλώνα» στα σενάρια αντιμετώπισης της κρίσης.
Παράλληλα, θα ληφθούν μέτρα για τη μείωση του μεριδίου του αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, με την αλλαγή του καυσίμου σε ντίζελ σε 5 μονάδες αερίου που έχουν αυτή τη δυνατότητα (δύο της ΔΕΗ, δύο της Elpedison και μία του Ήρωνα). Επίσης, θα ενισχυθεί η λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.
Όσον αφορά την «έλευση» έκτακτων εισαγωγών LNG, σύμφωνα με πηγές από τον εγχώριο κλάδο αερίου η προοπτική αυτή έρχεται σε μία συγκυρία όπου το τέρμιναλ του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα «δουλεύει στο φουλ» από τις αρχές του χρόνου. Είναι ενδεικτικό ότι μόλις χθες εκφορτώθηκε ένα νέο φορτίο 37.000 κυβ. μέτρων, ενώ έως το τέλος Μαρτίου αναμένονται 5 ακόμη φορτία.
Αν πάντως υπάρξει περιορισμός των ρωσικών εξαγωγών, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως η κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης από το σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών θα ωθήσει τις τιμές του καυσίμου ακόμη περισσότερο προς τα πάνω. Έτσι, αναλυτές εκτιμούν πως η γεωπολιτική κρίση πιθανόν θα έχει ως αποτέλεσμα, κατά το 1ο τρίμηνο του 2022, οι τιμές του καυσίμου να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν το «ιστορικό υψηλό» του περασμένου Δεκεμβρίου.
