Ο αντίλαλος από τα τύμπανα του πολέμου, που ηχούν στην Ουκρανία, φτάνει μέχρι την Αθήνα, καθώς η κυβέρνηση φοβάται τις συνέπειες μίας πολεμικής σύρραξης στην ελληνική οικονομία.
Ο κίνδυνος να βαθύνει η ενεργειακή κρίση είναι ορατός, για αυτό άλλωστε και χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συγκάλεσε σύσκεψη στο Μαξίμου για την εξασφάλιση της τροφοδοσίας της Ελλάδας σε φυσικό αέριο.
Ταυτόχρονα η κυβέρνηση βαδίζει σε τεντωμένο γεωπολιτικό σκοινί, συντασσόμενη εκ των πραγμάτων με ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά ταυτόχρονα επιχειρώντας να κρατήσει ανοιχτούς διαύλους με τη Ρωσία.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας συναντήθηκε χθες με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ και -εκτός αν οι εξελίξεις είναι ραγδαίες- θα συναντηθεί κανονικά και με τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ την Παρασκευή.
Σε ρόλο διαμεσολαβητή βεβαίως είναι βασικά η Γερμανία, καθώς ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς βρέθηκε χθες στο Κίεβο και σήμερα θα επισκεφθεί τη Μόσχα, κρατώντας ως διαπραγματευτικό χαρτί τον αγωγό Nord Stream 2. Πάντως κατά τις χθεσινές κοινές δηλώσεις Σολτς- Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι η χώρα του επιμένει να μπει στο ΝΑΤΟ, μη δείχνοντας από την πλευρά του διάθεση υποχώρησης.
Η Αθήνα συντάσσεται στη γραμμή της ΕΕ, ελπίζοντας και επιδιώκοντας να εξαντληθούν τα διπλωματικά μέσα ώστε να αποκλιμακωθεί η κρίση. Ο κ. Μητσοτάκης άλλωστε χθες έλαβε μέρος σε τηλεδιάσκεψη Ευρωπαίων ηγετών υπό τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ. Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν επίσης οι ηγέτες της Φινλανδίας, της Πολωνίας, της Ολλανδίας, της Σλοβακίας και της Σλοβενίας.
Σημειωτέον ότι την Πέμπτη είναι προγραμματισμένη Σύνοδος Κορυφής ΕΕ- Αφρικανικής Ένωσης, στο περιθώριο της οποίας οι 27 θα συζητήσουν προφανώς και το καυτό θέμα της Ουκρανίας. Αλλά φυσικά, εάν η κατάσταση έχει ήδη κλιμακωθεί, θα συγκληθεί ειδική έκτακτη Σύνοδος Κορυφής.
Η Ευρώπη πάντως αφενός στέλνει μήνυμα διπλωματικής λύσης, αφετέρου προειδοποιεί τη Μόσχα ότι μία επιθετική ενέργεια θα είχε “σοβαρές συνέπειες με μεγάλο κόστος”. Αυτό που μπορεί να κάνει η ΕΕ είναι βέβαια να επιβάλει κυρώσεις. Οι κυρώσεις όμως αποτελούν ένα δίκοπο μαχαίρι, καθώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι σοβαρά εκτεθειμένες στη ρωσική οικονομία, έχοντας μεγάλες εξαγωγές και εισαγωγές από τη Ρωσία. Ωστόσο αποτελούν ταυτόχρονα και μονόδρομο για την ΕΕ, η οποία δεν έχει άλλη επιλογή παρά να απαντήσει με αυτό τον τρόπο στη Μόσχα.
Το ενεργειακό βέβαια είναι αυτό που “καίει” όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα, καθώς εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό για την τροφοδοσία με φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Η ΔΕΠΑ προμηθεύεται το 40% του εισαγόμενου φυσικού αερίου από τη Gazprom. Σύμφωνα δε με το Ινστιτούτο Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης, το 2021 η Ρωσία παρείχε περίπου το 35% του φυσικού αερίου που εισήχθη στην Ευρώπη.
Η εκτίμηση πάντως και στη χθεσινή σύσκεψη στο Μαξίμου ήταν πως η κάνουλα του ρωσικού φυσικού αερίου δεν θα κλείσει, τουλάχιστον όχι εντελώς.
Η Ρωσία άλλωστε έχει απόλυτη ανάγκη τα έσοδα από το φυσικό αέριο, καθώς περίπου το 75% του εισοδήματος της Gazprom προέρχεται από τις εξαγωγές στην ΕΕ και συνολικά οι εξαγωγές φυσικού αερίου αντιπροσωπεύουν περίπου το 6% των φορολογικών εσόδων της ρωσικής κυβέρνησης.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση ετοιμάζει Plan B με εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου, όπως το Αζερμπαϊτζάν μέσω ΤΑΡ και η Τουρκία, αλλά και υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από Αίγυπτο και Αλγερία μέσω Ρεβυθούσας και με τις “ευλογίες” των ΗΠΑ.
Το πολιτικό πρόβλημα όμως για την κυβέρνηση είναι ότι σε κάθε περίπτωση η ενεργειακή κρίση αναμένεται να βαθύνει κι άλλο και ένας πόλεμος θα οδηγήσει σε νέο κύμα ακρίβειας. Ήδη άλλωστε η αβεβαιότητα έχει αρνητικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία, ο αντίκτυπος των οποίων γίνεται αισθητός και στην Ελλάδα.
Η κυβέρνηση έχει ήδη δεσμευτεί ότι θα συνεχίσει τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση, απορροφώντας μέρος των αυξήσεων στους λογαριασμούς της ΔΕΗ και γενικά του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα όμως δηλώνει ότι δεν θα θέσει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική ισορροπία. Αλλά η ακρίβεια αποτελεί ήδη το μεγαλύτερο πολιτικό πονοκέφαλο της Νέας Δημοκρατίας και πόλεμος Ρωσίας- Ουκρανίας θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο τα πράγματα και στην Αθήνα.
