Οργανωμένα συνεργεία καταφθάνουν με πριόνια και χωρίς να ρωτήσουν κανένα καταστρέφουν ολόκληρους ελαιώνες, κόβουν μέχρι και δέντρα 2.000 ετών.
«Από αυτά τα δέντρα μάς έντυσαν οι γονείς μας. Από αυτά μας σπούδασαν. Χάρη σ’ αυτά έγινε η Κρήτη αυτό που είναι, εάν έχει αναπτυχθεί ένα πολιτισμικό επίπεδο είναι εξαιτίας τους. Κι όμως για την ελιά που έχει θρέψει για χιλιάδες χρόνια εκατομμύρια ανθρώπους, που λατρεύτηκε και υμνήθηκε, γι’ αυτή την ελιά δεν ενδιαφέρεται κανείς».
Ο Αρης Κουτάκης μιλά με οδύνη για την καταστροφή που βλέπει να εξελίσσεται στην πατρίδα του, την επαρχία Αμαρίου Ρεθύμνου, που απλώνεται στους πρόποδες και τις πλαγιές του Ψηλορείτη, όπου και συγκεντρώνεται ο μεγαλύτερος αριθμός πανάρχαιων ελαιόδεντρων του νησιού. «Οργανωμένα συνεργεία που έχουν αντιληφθεί ότι οι περισσότεροι κάτοικοι είναι ηλικιωμένοι, έρχονται και χωρίς να ρωτήσουν κανέναν κόβουν ολόκληρους ελαιώνες – μέχρι και δέντρα που χρονολογούνται ακόμα και 2.000 χρόνια πριν. Οι ξενιτεμένοι επιστρέφουν και δεν βρίσκουν τα δέντρα τους. Αλλοι, λόγω της άσχημης συγκυρίας προχωρούν στην απονενοημένη ενέργεια να τα κόψουν, αφού δεν τους αποφέρουν πια καρπούς ή εισόδημα. Ομως τα πονάνε».
Οι κάτοικοι παρατηρούν ανήμποροι την αποψίλωση του τοπίου. «Ο τόπος μας ήταν γεμάτος ελιές, κυπαρίσσια, πλατάνια και πεύκα. Το ελαιόδεντρο σιγά σιγά υποχωρεί -να δούμε πόσο θα αντέξουν τα υπόλοιπα», λέει ο κ. Κουτάκης, που στο πλαίσιο του Δικτύου Πολιτιστικών Συλλόγων Κρήτης δραστηριοποιείται από το 2009 στη διάσωση των μνημειακών δένδρων. Είχε ήδη ξεκινήσει η καταστροφή και από τις μπουλντόζες εργολάβων δημόσιων και ιδιωτικών έργων. Το Δίκτυο, με την επιστημονική υποστήριξη του ΤΕΙ Κρήτης, έχει κατορθώσει να κάνει λεπτομερή καταγραφή περισσότερων των 1.000 αρχαίων ελαιόδεντρων στο νησί, τα νεότερα από τα οποία είναι 500-1.000 ετών, αλλά και να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σχετικά με την ιστορική και πολιτισμική τους αξία. Χωρίς όμως την παραμικρή ενίσχυση από τις τοπικές αρχές, ο αφανισμός τους συνεχίζεται.
«Οχι μόνο δεν ασχολείται κανείς, αλλά οι δήμοι μάς κάνουν παρατήρηση που τα καταγράφουμε», λέει ο Κώστας Σαββάκης εκ μέρους του Πολιτιστικού Συλλόγου Αμαριωτών και μέλος του Δικτύου. Ηδη το Αμάρι, όπου εντοπίζονται τα αρχαιότερα και πλέον εμβληματικά δέντρα (ένα μόνο έχει περιφέρεια 25 μέτρα), μετράει πολλές απώλειες. «Τα ξεπατώνουν για να φυτέψουν νέα δέντρα και καταλήγουν καυσόξυλα. Φέτος τον χειμώνα υπολογίζω 500 δέντρα να χαθούν σε όλη την Κρήτη».
Aν και το οικείο δασαρχείο έχει τη δικαιοδοσία να κηρύξει ένα είδος χλωρίδας υπό προστασία ή διατηρητέο, δεν έχει μεριμνήσει για τα ελαιόδεντρα, παρά τις οχλήσεις επιστημόνων από το ΤΕΙ και κατοίκων. «Αλλοι δεν θέλουν να έρθουν σε αντιπαράθεση με ξυλοκόπους για ευνόητους λόγους» εξηγεί ο κ. Κουτάκης. «Είμαστε μόνοι. Πολλοί θα πουν ότι εδώ ο κόσμος καίγεται, τα ελαιόδεντρα σας μάραναν; Ομως, αυτά μας έζησαν τόσα χρόνια. Από το λάδι τους πατήσαμε κάποτε στα πόδια μας».
Της Λίνας Γιάνναρου,
Εφημερίδα Καθημερινή
