Σε μία από τις μεγαλύτερες διαρροές οικονομικών εγγράφων –από την ομάδα Pandora Papers– αποκαλύπτονται ο μυστικός πλούτος και οι συναλλαγές παγκόσμιων ηγετών, πολιτικών και δισεκατομμυριούχων. Περίπου 35 σημερινοί και πρώην ηγέτες και περισσότεροι από 300 δημόσιοι υπάλληλοι εμφανίζονται σε αρχεία υπεράκτιων (offshore) εταιρειών.

Μεταξύ άλλων, αποκαλύπτουν ότι ο βασιλιάς της Ιορδανίας συγκέντρωσε κρυφά 70 εκατ. λίρες Αγγλίας και ΗΠΑ. Δείχνουν επίσης πώς ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ και η σύζυγός του συγκέντρωσαν 312.000 λίρες σε χαρτονομίσματα όταν αγόρασαν γραφείο στο Λονδίνο. Το πρωθυπουργικό ζευγάρι της Βρετανίας αγόρασε μια υπεράκτια εταιρεία που ανήκε στο κτίριο.

Η διαρροή συνδέει επίσης τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν με μυστικά περιουσιακά στοιχεία στο Μονακό και δείχνει ότι ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις δεν δήλωσε ότι μια υπεράκτια επενδυτική εταιρεία αγόρασε δύο βίλες για 12 εκατομμύρια λίρες στη νότια Γαλλία.

Τα Pandora Papers αποτελούν την τελευταία σε μια ακολουθία διαρροών τα τελευταία επτά χρόνια, μετά τα FinCen, τα Paradise Papers, τα Panama Papers και τα LuxLeaks.

Διαφθορά και φοροδιαφυγή

Ορισμένα στοιχεία καταγράφουν κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και παγκόσμια φοροδιαφυγή. Ωστόσο, μια από τις μεγαλύτερες αποκαλύψεις είναι το πώς επιφανείς και πλούσιοι άνθρωποι δημιούργησαν νόμιμα εταιρείες για να αγοράσουν –με μυστικό και κρυφό τρόπο–ακίνητα στο Ηνωμένο Βασίλειο. 

Τα έγγραφα αποκαλύπτουν τους ιδιοκτήτες μερικών από τις 95.000 υπεράκτιων εταιρειών πίσω από τις αγορές. Επισημαίνουν επίσης την αποτυχία της βρετανικής κυβέρνησης να εισαγάγει μητρώο ιδιοκτητών υπεράκτιων ακινήτων παρά τις επανειλημμένες υποσχέσεις να το πράξει, εν μέσω ανησυχιών ότι ορισμένοι αγοραστές ακινήτων θα μπορούσαν να κρύβουν δραστηριότητες ξεπλύματος χρήματος. Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Iλχάμ Αλίγιεφ και η οικογένειά του, που κατηγορούνται για λεηλασία της χώρας τους, αποτελούν ένα τέτοιο παράδειγμα. 

Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι Αλίγιεφ και οι στενοί συνεργάτες τους είχαν εμπλακεί κρυφά σε συμφωνίες ιδιοκτησίας στο Ηνωμένο Βασίλειο αξίας άνω των 400 εκατομμυρίων λιρών. Οι αποκαλύψεις θα μπορούσαν να αποδειχθούν ενοχλητικές για τη βρετανική κυβέρνηση, καθώς ο Αλίγιεφ φαίνεται να είχε κέρδη 31 εκατ. λιρών μετά την πώληση ενός από τα ακίνητά τους στο Λονδίνο.

Επίσης, τα οικονομικά έγγραφα δείχνουν πώς ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα ο Β’ συγκέντρωσε κρυφά μια ολόκληρη περιουσία ακινήτων στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, αξίας άνω των 100 εκατ. δολαρίων). Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν ένα δίκτυο υπεράκτιων εταιρειών στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και άλλους φορολογικούς παραδείσους για να αγοραστούν 15 σπίτια από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 1999. Οι δικηγόροι του βασιλιά Αμπντάλα δήλωσαν ότι όλα τα ακίνητα αγοράστηκαν με προσωπικό πλούτο, τον οποίο χρησιμοποιεί επίσης για τη χρηματοδότηση έργων για τους πολίτες της Ιορδανίας. Είπαν ότι ήταν συνήθης πρακτική των ηγετών σε τέτοια κράτη να αγοράζουν ακίνητα μέσω υπεράκτιων εταιρειών.

Μεταξύ των άλλων αποκαλύψεων στα Pandora Papers περιλαμβάνονται:

→ Ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενυάτα και έξι μέλη της οικογένειάς του κατείχαν κρυφά ένα δίκτυο υπεράκτιων εταιρειών. Έχουν συνδεθεί με 11 επιχειρήσεις, μία από τις οποίες αποτιμήθηκε στα 30 εκατ. δολάρια.

→ Μέλη του στενού κύκλου του πρωθυπουργού του Πακιστάν Ίμραν Χαν, συμπεριλαμβανομένων υπουργών του υπουργικού συμβουλίου και των οικογενειών τους, κατέχουν κρυφά εταιρείες και καταπιστεύματα εκατομμυρίων δολαρίων.

→ Το δικηγορικό γραφείο που ιδρύθηκε από τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη φαίνεται ότι παρείχε ψεύτικους ιδιοκτήτες για να συγκαλύψουν τον πραγματικό ιδιοκτήτη μιας σειράς υπεράκτιων εταιρειών: ενός πρώην Ρώσου πολιτικού που κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση. Ωστόσο, το δικηγορικό γραφείο το αρνείται.

→ Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι μετέφερε το μερίδιό του σε μια μυστική υπεράκτια εταιρεία, λίγο πριν κερδίσει τις εκλογές του 2019.

→ Ο πρόεδρος του Ισημερινού Γκιγιέρμο Λάσο, πρώην τραπεζίτης, αντικατέστησε ένα ίδρυμα Παναμά (που έκανε μηνιαίες πληρωμές) σε στενά μέλη της οικογένειάς του με ένα καταπιστευτήριο που εδρεύει στη Νότια Ντακότα των ΗΠΑ.

Επίσης ανάμεσα στα πρόσωπα που φέρνει στο φως η έρευνα περιλαμβάνεται η Κολομβιανή τραγουδίστρια Σακίρα, η Γερμανίδα Κλόντια Σίφερ (μοντέλο) και ο Ινδός σταρ του κρίκετ Σαχίν Τεντουλκαρ.

► Η εξέταση των αρχείων αυτών είναι η μεγαλύτερη που διοργανώθηκε από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων  (ICIJ), με περισσότερους από 650 δημοσιογράφους να συμμετέχουν. Η έρευνα, που δημοσιεύεται σε μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης, στηρίζεται σε 11,9 εκατομμύρια έγγραφα, που προέρχονται από 14 εταιρείες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και φέρνει στο φως περισσότερες από 29.000 υπεράκτιες εταιρείες.

Οι Έλληνες των Pandora Papers και η κυπριακή διαρροή των 470.000 εγγράφων

Και ελληνικό ενδιαφέρον έχουν τα Pandora Papers, η δημοσιογραφική έρευνα που δημοσιεύσαν χθες διεθνή ΜΜΕ και την οποία συντόνισε το διεθνές δίκτυο ερευνητών δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists – ICIJ).

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα μεταξύ των 27.000 πραγματικών δικαιούχων offhsore εταιρειών που έχουν εντοπισθεί συμπεριλαμβάνονται και 283 Έλληνες.

Τα δεδομένα για κάποιους από αυτούς θα γίνουν γνωστά μέσα στον Οκτώβριο.

Μεγάλο μέρος της διαρροής, ήτοι 470.000 αρχεία από το 1993 έως το 2021 έχουν προέλθει από το κυπριακό δικηγορικό γραφείο Demetrios A. Demetriades LLC, γνωστό ως DADLAW.

Σύμφωνα με τα Pandora Papers η κυπριακή νομική φίρμα κατά την πάροδο των ετών, έχει βοηθήσει δεκάδες πελάτες να μεταφέρουν περιουσιακά στοιχεία σε καταπιστεύματα και σε εταιρείες κελύφη που είναι εγκατεστημένες στην Κύπρο.

Κατά την έρευνα της ICIJ, στους πελάτες της περιλαμβάνονται δημόσιοι υπάλληλοι που θεωρούνται επιρρεπείς σε δωροδοκία και άλλες μορφές διαφθοράς (πολιτικά εκτεθειμένα άτομα), υπόδικοι και επιχειρηματίες από τη Ρωσία και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.

Η DADLAW ανήκει στους δικηγόρους Δημήτρη και Χάρη Δημητριάδη. Τα αρχεία που διέρρευσαν τεκμηριώνουν τα συχνά ταξίδια των αδελφών Δημητριάδη στο Κίεβο και τη Μόσχα για να συναντήσουν δικηγόρους, επιχειρηματίες και παρόχους σχετικών υπηρεσιών.

Τα Pandora Papers δείχνουν ότι η εταιρεία παρείχε μεταξύ άλλων υπηρεσίες σε Ρώσο τραπεζίτη που κατηγορείται για υπεξαίρεση 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σε επιχειρηματία του Λιχτενστάιν που κατηγορείται για τη διαχείριση «πυραμίδας» αξίας 1 δισ. δολαρίων και στον γιό του πρώην υπουργού Οικονομικών της Αρμενίας, ο οποίος διέφυγε της σύλληψης αφού κατηγορήθηκε για διαφθορά.

Κατά την έρευνα, ο Χάρης Δημητριάδης, ο οποίος έχει και το ρόλο του υπεύθυνου της εταιρείας κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, έχει καθησυχάσει επανειλημμένα τις κυπριακές αρχές για την ορθότητα των πρακτικών της DADLAW, ως προς το ξέπλυμα χρήματος.

Κάθε χρόνο από το 2015 έως το 2019, η έκθεσή της DADLAW προς την Αρχή για το Ξέπλυμα Χρήματος της Κύπρου περιείχε την ίδια πρόταση: «Ως αποτέλεσμα των κατάλληλων πολιτικών/διαδικασιών για την καταπολέμηση αθέμιτων πρακτικών που εφαρμόστηκαν από το δικηγορικό μας γραφείο, δεν υπήρξε ανάγκη να αναφερθεί οποιαδήποτε ύποπτη συναλλαγή».

Να σημειωθεί πως το κυπριακό δικηγορικό γραφείο Demetrios A. Demetriades LLC δεν απάντησε στις ερωτήσεις που του έθεσε η ICIJ.