ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑ

Περί Βίας – του Μιχάλη Γρηγοράκη

Με αφορμή τα πρόσφατα εγκλήματα της Χρυσής Αυγής οι υπηρέτες του συστήματος, κυβερνητικοί και γενικότερα πολιτικοί παράγοντες, δημοσιογράφοι (ιδιαίτερα οι «αστέρες» της «ενημέρωσης»), σπουδαιοφανείς «αναλυτές» και όποιοι άλλοι, αναλάβανε για απειροστή φορά εκστρατεία αποδοκιμασίας και καταδίκης της βίας, «απ’ όπου κι αν προέρχεται».

Πάντως τη συνηθέστερη, ανελλιπή θα λέγαμε, από μέρους των καταδίκη, ως μορφή βίας, τη δέχονται οι εξαιτίας των βάρβαρων αντιλαϊκών μέτρων λαϊκές διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις, στις οποίες φορτώνουν συνέπειες και δεινά σύμφυτα με το σύστημα και την πολιτική των κυβερνήσεών του.
Η έκφραση καταδίκης και αγανάκτησης κατά της βίας και μάλιστα, «απ’ όπου κι αν προέρχεται», από τους παραπάνω «τιμητές» αποτελεί αισχρή υποκρισία, γιατί οι ίδιοι και το σύστημα, που υπηρετούν, αποτελούν ενσάρκωση της πιο ωμής και βάναυσης βίας σε όλες τις μορφές της. Κι αυτό το ξέρουν οι ίδιοι καλύτερα από κάθε άλλον.

Ενσάρκωση και έκφραση ωμής, βάναυσης και πολύμορφης βίας αποτελούν η δημιουργία κοινωνικών τάξεων, όλα τα ταξικά-εκμεταλλευτικά κοινωνικά συστήματα (δουλοκτητικό, φεουδαρχικό, καπιταλιστικό) με δυο λόγια όλες οι μορφές ταξικής κοινωνικής οργάνωσης.

Μια σύντομη αναδρομή στις μορφές οργάνωσης της ανθρώπινης κοινωνίας, ταξικής και αταξικής, θα φώτιζε, πιστεύουμε, τον παράγοντα βία στην κοινωνική της μορφή.

Όταν (πριν από ένα εκατομμύριο ή και περισσότερα, όπως υπολογίζεται, χρόνια) ο άνθρωπος με την εξέλιξη και με καθοριστικό παράγοντα την εργασία, ξεχώρισε από τους ζωικούς προγόνους του, τους πιθήκους και έγινε άνθρωπος και η ανθρώπινη αγέλη ως μορφή συμβίωσης έγινε ανθρώπινη κοινωνία, πρώτη μορφή κοινωνικής οργάνωσης ήτο το πρωτόγονο κοινοτικό σύστημα.

Χρονικά συμπίπτει με την εποχή του λίθου και φτάνει ως τη διαμόρφωση του πρώτου ταξικού κοινωνικού συστήματος(του δουλοκτητικού).

Στα πλαίσια του πρωτόγονου κοινοτικού συστήματος έγιναν τα πρώτα βήματα εξανθρωπισμού του ανθρώπου. Παρά τη μακρότατη χρονική του διάρκεια η όλη ανάπτυξη του ανθρώπου ήτο υποτυπώδης. Εργαλείο και όπλο ήτο η πέτρα (γι’ αυτό και η ονομασία εποχή του λίθου) ακατέργαστη στην παλαιολιθική περίοδο. Στην περίοδο αυτή ο άνθρωπος επρομηθεύετο την τροφή του έτοιμη, όπως την έβρισκε στη φύση (καρπούς, φυτά) και με το κυνήγι.

Η μετάβαση στη νεολιθική περίοδο χαρακτηρίζεται 1)από την επεξεργασία της πέτρας και τη χρησιμοποίηση οστών και κεράτων για κατασκευή εργαλείων και όπλων, 2) από πρωτόγονη αγγειοπλαστική (χωρίς αγγειοπλαστικό τροχό), 3) από την καλλιέργεια φυτών και την εξημέρωση και εκτροφή ζώων.

Η καλλιέργεια φυτών και η εξημέρωση και εκτροφή ζώων σηματοδότησαν το ξεκίνημα της γεωργίας και κτηνοτροφίας, δυο σημαντικότατων κλάδων της οικονομίας. Για την εποχή εκείνη αποτέλεσαν επαναστατική πρόοδο. Παράλληλα βέβαια συνεχιζόταν και η συλλογή έτοιμων προϊόντων διατροφής, όπως τα παρείχε η φύση.

Στο πρωτόγονο κοινοτικό σύστημα δεν υπήρχε ατομική ιδιοκτησία, δεν υπήρχαν κοινωνικές τάξεις, δεν υπήρχε κράτος, (όπως το ορίζει η μαρξιστική σκέψη).Τα μέσα παραγωγής (μαζί και η γη) αποτελούσαν κοινωνική ιδιοκτησία, ιδιοκτησία της ομάδας. Το ίδιο ιδιοκτησιακό καθεστώς ίσχυε και για το προϊόν της εργασίας, για το κοινωνικό προϊόν. Ήτο κοινωνική ιδιοκτησία και το κάθε μέλος της ομάδας, με μόνη την ιδιότητα του μέλους, εδικαιούτο ίση μερίδα από το κοινωνικό προϊόν, ανεξάρτητα από το αν συμμετείχε ή όχι (και πόσο συμμετείχε) στην παραγωγή του προϊόντος αυτού. Η μικρή διαφοροποίηση του μεγέθους των μεριδίων εγίνετο με κριτήριο τις ανάγκες των μελών. Τα παιδιά παραδείγματος χάριν έπαιρναν μικρότερο μερίδιο. Γενικά το μέγεθος των μεριδίων εξαρτάτο από το κάθε φορά συνολικό μέγεθος του παραγόμενου προϊόντος .

Εξαιτίας της συλλογικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και στο προϊόν της παραγωγής το πρωτόγονο κοινοτικό σύστημα χαρακτηρίστηκε «πρωτόγονος κομμουνισμός».

Όσο οι παραγωγικές δυνατότητες δεν έφταναν πέραν από τη στοιχειώδη κάλυψη των βιοτικών αναγκών, η συλλογική ιδιοκτησία και η εξισωτική κατανομή του κοινωνικού προϊόντος ήτο μονόδρομος.

Με τη βελτίωση όμως των εργαλείων παραγωγής και της παραγωγικής πείρας του ανθρώπου η παραγωγικότητα της εργασίας αυξήθηκε και δημιουργούσε υπερπροϊόν. Ένα πλεόνασμα αγαθών πέραν των απολύτως αναγκαίων για την κάλυψη των αναγκών.

Ο σφετερισμός και η ιδιοποίηση αυτού του υπερπροϊόντος έγινε στόχος της ηγεσίας της ομάδας (φυλάρχων, πολεμάρχων, ιερέων κ.λπ. ), οι οποίοι έκαμαν ατομική τους ιδιοκτησία και τα μέσα παραγωγής. Έτσι διαφοροποιήθηκαν οικονομικά από τους δουλευτάδες-παραγωγούς, που το υπερπροϊόν της εργασίας των ιδιοποιήθηκαν. Ήτο η εναρκτήρια διαδικασία για τη δημιουργία των κοινωνικών τάξεων, της ταξικής κοινωνίας.

Η ιδιοποίηση των μέσων παραγωγής και του προϊόντος της εργασίας από την ηγετική μειοψηφία της ομάδας οδήγησε τους δουλευτάδες-παραγωγούς σε σχέσεις οικονομικής εξάρτησης από τη μειοψηφία των σφετεριστών και τη μετατροπή τους σε δούλους . Δούλοι επίσης της ηγετικής μειοψηφίας της νικήτριας ομάδας-φυλής εγίνοντο και οι αιχμάλωτοι των πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ ομάδων-φυλών. Η μετατροπή των αιχμαλώτων σε δούλους άρχισε, όταν η παραγωγικότητα της εργασίας έφτασε σε σημείο, να δημιουργεί υπερπροϊόν. Πρωτύτερα τους αιχμαλώτους τους σκότωναν.

Με τη δουλοποίηση των αιχμαλώτων ο πόλεμος έγινε φάμπρικα παραγωγής δούλων και στην πορεία άρχισαν να οργανώνονται πόλεμοι γι’ αυτόν αποκλειστικά το σκοπό. Η μεταφορά των νέγρων από την Αφρική στην Αμερική έτσι έγινε.

Η δουλεία είναι η πρώτη και σκληρότερη μορφή ταξικής-εκμεταλλευτικής κοινωνικής οργάνωσης. Οι δούλοι αποτελούσαν κτήμα του δουλοκτήτη, ο οποίος είχε δικαίωμα ζωής και θανάτου επ’ αυτών. Οι δούλοι δεν είχαν κανένα απολύτως δικαίωμα. Στη Ρώμη εθεωρούντο res (πράγματα) και ονομαζοντο «ομιλούντα εργαλεία» (instrumenta vocalia).

Υφιστάμενοι απάνθρωπη μεταχείριση, στερημένοι και αποξενωμένοι από το προϊόν της εργασίας των ήτο φυσικό, να αισθάνονται άσβεστο μίσος προς τους δουλοκτήτες-αφεντικά, αλλά και απέχθεια προς την ίδια την εργασία, πράγμα που απέβαινε σε βάρος της παραγωγικότητας, σε βάρος της οικονομίας.

Το γεγονός αυτό και οι συχνές εξεγέρσεις (με γνωστότερη εκείνη του Σπάρτακου (73-71π.Χ.) οδήγησαν στην αποσύνθεση του δουλοκτητικού συστήματος και την αντικατάστασή του από το επίσης ταξικό-εκμεταλλευτικό, αλλά συγκριτικά λιγότερο απάνθρωπο σύστημα της φεουδαρχίας.

Η νομοτελειακή συνέχεια της κοινωνικής εξέλιξης οδήγησε στην παρακμή και το ξεπέρασμα και του φεουδαρχικού συστήματος και στις αστικές επαναστάσεις (γνωστότερη η Γαλλική του 1789)που το ανέτρεψαν και εγκαθίδρυσαν το καπιταλιστικό σύστημα.

Κοινός παρονομαστής, κοινό βασικό στοιχείο και γνώρισμα και των τριών ταξικών κοινωνικών συστημάτων (δουλοκτητικού, φεουδαρχικού, καπιταλιστικού) είναι η ιδιοποίηση από μια αριθμητικά ασήμαντη μειοψηφία, η μετατροπή σε ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και συνακόλουθα ο σφετερισμός του προϊόντος της εργασίας των δουλευτάδων-παραγωγών του πλούτου.

Αυτό ακριβώς το στοιχείο της μετατροπής σε ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και του προϊόντος της εργασίας είναι ο παράγοντας δημιουργίας των κοινωνικών τάξεων, των ταξικών κοινωνικών συστημάτων, της ταξικής κοινωνικής οργάνωσης.

Και ρωτάμε: η όλη αυτή διαδικασία αποτελεί βία ή όχι; Οι δουλευτάδες-παραγωγοί, από την εποχή εγκαθίδρυσης της δουλείας μέχρι σήμερα, με τη θέλησή τους παραχωρούσαν και παραχωρούν το προϊόν της εργασίας των (μέσα παραγωγής και τον πλούτο των καταναλωτικών αγαθών) στους άρπαγες σφετεριστές; Ασφαλώς όχι.

Πρόκειται επομένως για βία της χείριστης μορφής, που εκατομμύρια ανθρώπων της δουλειάς σε βάθος χιλιετιών την έχουν πληρώσει και εξακολουθούν, να την πληρώνουν με πείνα, εξαθλίωση, αρρώστιες, θάνατο.

Για να σιγουρευτεί και να διαιωνίζεται αυτό το όργιο, έπρεπε, να δημιουργηθεί μηχανισμός επιβολής του. Έτσι δημιουργήθηκε το κράτος, που αποτελεί μηχανισμό επιβολής της κυριαρχίας μιας (της κυρίαρχης) κοινωνικής τάξης πάνω στις άλλες. Με άλλα λόγια μηχανισμό βίας. Αυτό τον ορισμό δίδει στο κράτος η μαρξιστική σκέψη, ορισμό που αποτυπώνει την πραγματικότητα.

Επομένως σε κοινωνίες αταξικές δεν χρειάζεται και δεν υπάρχει κράτος. Τέτοια ήταν η κοινωνία του πρωτόγονου κοινοτικού συστήματος. Εκεί δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις (υπερπροϊόν) για δημιουργία κοινωνικών τάξεων, επομένως ούτε κράτους.

Τέτοια θα είναι και η αναπτυγμένη κομμουνιστική κοινωνία του μέλλοντος , στην οποία η ολόπλευρη και πλήρης κοινωνική ανάπτυξη θα αποκλείει εκ των πραγμάτων τις τάξεις και θα καθιστά το κράτος αχρείαστο, αδιανόητο.

Ο μαρξιστικός ορισμός του κράτους ως μηχανισμού επιβολής της κυριαρχίας μιας τάξης, δηλαδή ως μηχανισμού βίας, επαληθεύεται πλήρως και στο σύγχρονο αστικό κράτος από το ρόλο και τη λειτουργία του ως συνολικού μηχανισμού, αλλά και από το ρόλο και τη λειτουργία των επιμέρους θεσμών του.

Ενδεικτικά: η Βουλή, ο πολυύμνητος από τους αστούς λακέδες «ναός» της αστικής «δημοκρατίας», είναι το εργαστήρι, που ντύνει με το ένδυμα του νόμου τα εγκληματικά συμφέροντα των κηφήνων του κεφαλαίου και καθιστά επιβεβλημένη την ικανοποίησή τους. Αυτό ισχύει από την εγκαθίδρυση του καπιταλισμού και τη λειτουργία (όταν λειτουργεί) βουλής. Τα πρόσφατα αντιλαϊκά μέτρα αποτελούν προκλητική επιβεβαίωση.

Στα, όπου γης, αστικά συντάγματα, που αποτελούν την «Αγία Γραφή» της (δημοκρατίας τους), πρωταρχική διάταξη αποτελεί η διασφάλιση της ατομικής ιδιοκτησίας, γενεσιουργού παράγοντα ειδεχθών σε βάρος του ανθρώπου εγκλημάτων.

Η Βουλή ως αστικός θεσμός νομιμοποιεί μεν τις εγκληματικές επιδιώξεις των αστών, αυτό όμως δε φτάνει. Χρειάζονται και μηχανισμοί επιβολής του νόμου. Μηχανισμοί καταστολής, «συνέτισης» των «απείθαρχων», των «ανυπάκουων». Τέτοιοι μηχανισμοί είναι οι θεσμοί της δικαιοσύνης, της αστυνομίας και συχνά και του στρατού.

Παρά τις εργώδεις επιδόσεις των οι νομοθετικοί και κατασταλτικοί μηχανισμοί του αστικού κράτους δε θεωρούνται από το σύστημα επαρκείς. Η κακοποιός λειτουργία του συστήματος πρέπει, να νομιμοποιηθεί και στη συνείδηση όλων, όσοι την υφίστανται. Να τη «χωνέψουν» ως φυσική, ως θεόθεν προερχόμενη. Να πιστέψουν, ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Σ’ αυτό το σκοπό επιστρατεύεται και προσαρμόζεται όλη η πνευματική δραστηριότητα, όλη η «φιλοσοφία» του συστήματος. Στόχος και θύμα της ο άνθρωπος γενικώς από τη νηπιακή ηλικία, μέχρι να ζει.

Στο θεσμό της παιδείας το αστικό σύστημα έχει αναθέσει μέγα μέρος αυτού του ρόλου. Όλη η κλίμακα της εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο, βασικό στόχο και περιεχόμενο της λειτουργιάς της έχει τη συγκάλυψη της εγκληματικής φύσης του συστήματος, την ωραιοποίησή του. Αυτό απαιτεί και επιβάλλει την παραποίηση της αλήθειας, τη διαστροφή της πραγματικότητας, ιδιαίτερα στο χώρο των κοινωνικών επιστημών. Καθοριστικό ρόλο στη συγκάλυψη της εγκληματικής φύσης και στον εξωραϊσμό του συστήματος έχουν αναλάβει και τα αστικά μέσα «ενημέρωσης», έντυπα και ηλεκτρονικά και οι δημοσιογράφοι τους, ιδιαίτερα οι πρωτοκλασάτοι, που η αφοσίωση στο βρώμικο ρόλο τους, τους κάνει αποκρουστικά προκλητικούς .

Όσα θα είχε να πει κανείς για τη βία της ταξικής-εκμεταλλευτικής κοινωνικής οργάνωσης και του κράτους της ως μηχανισμού επιβολής της, δε χωρούν σε ένα άρθρο, όσο εκτενές κι αν είναι. Από τα παραπάνω όμως βγαίνει, πιστεύομε, αβίαστα το συμπέρασμα ότι το κράτος γενικά, αλλά και το καπιταλιστικό κράτος και οι επιμέρους θεσμοί του ειδικότερα είναι προϊόν και ταυτόχρονα παράγοντες βίας . Παράγοντες βίας είναι και οι υπηρέτες του.

Αποτελεί όμως απροσμέτρητη υποκρισία η από μέρους των καταδίκη της βίας και μάλιστα «από όπου και αν προέρχεται». Η βία, που καταδικάζουν και που επισύρει τα πυρά της καταστολής του αστικού κράτους , είναι η βία των εργατικών-λαϊκών κινητοποιήσεων. Όμως αυτή η βία είναι δευτερογενής. Βία άμυνας. Αντίδραση στην πρωτογενή βία των εκμεταλλευτών. Νομοτελειακά αναπόφευκτη και ηθικά δικαιωμένη. Αποτελεί τη θετική πλευρά, το προοδευτικό σκέλος της ταξικής πάλης, κινητήριας δύναμης στην εξέλιξη της ταξικής κοινωνίας κατά τη μαρξιστική άποψη. Γιαυτό και διαρκώς θα μεγαλώνει σε έκταση και ένταση, μέχρι να εκμηδενίσει και να εξαλείψει τη βία των εκμεταλλευτών εξαλείφοντας την αιτία, τον παράγοντα, που γεννά τους εκμεταλλευτές και τη βία τους. Και ο παράγοντας αυτός δεν είναι άλλος από την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής.

Η κοινωνικοποίησή τους, η μετατροπή τους σε κοινωνική ιδιοκτησία καταργεί αυτομάτως και τους εκμεταλλευτές και τη βία τους . Αυτό προϋποθέτει ανατροπή της εξουσίας των καπιταλιστών-εκμεταλλευτών, εγκαθίδρυση της λαϊκής εξουσίας , εξουσίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, αγροτιάς και μικροεπαγγελματιών, για να θεμελιωθεί και οικοδομηθεί η νέα, η σοσιαλιστική-κομμουνιστική κοινωνία με την οποία η ανθρώπινη ιστορία περνά από το στάδιο της ταξικής βαρβαρότητας στο στάδιο της αταξικής ειρηνικής συμβίωσης και συνεργασίας.

Ο σοσιαλισμός στη Σοβιετική Ένωση και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες, παρά τον εναντίον του βρώμικο πόλεμο από τον παγκόσμιο καπιταλισμό, πόλεμο θερμό, αιματηρό, αλλά και πόλεμο οικονομικό και προπαγανδιστικό αισχράς μορφής και παρά το σχετικά μικρό διάστημα, που κράτησε, μέχρι τις ανατροπές το 1989-1991, εντούτοις άφησε στους λαούς του πλανήτη αποδείξεις του ανθρώπινου χαρακτήρα του, σε αντίθεση με τον απάνθρωπο καπιταλισμό. Στις σοσιαλιστικές χώρες εξαφανίστηκαν όλες οι μεγάλες πληγές που βασανίζουν τους λαούς του καπιταλιστικού κόσμου. Στις σοσιαλιστικές χώρες δεν υπήρχαν πεινασμένοι, δεν υπήρχαν άνεργοι, δεν υπήρχαν άστεγοι, όλοι είχαν γιατρό, φάρμακα, νοσοκομείο τελείως δωρεάν, όταν τα χρειάζονταν. Όλοι είχαν υποδειγματική εκπαίδευση ανοιχτή μέχρι και τις ανώτατες βαθμίδες της για όσους είχαν τη διάθεση και τα προσόντα να την επιδιώξουν. Είναι γνωστό, ότι ασθενείς από όλο τον κόσμο (κι από τον τόπο μας) πήγαν και νοσηλεύτηκαν σε αυτές τις χώρες , χωρίς να πληρώσουν «τσακιστή». Είναι επίσης γνωστό, ότι νέοι από όλο τον κόσμο (κι απ’ τη χώρα μας) πήγαν και σπούδασαν σε αυτές τις χώρες και γύρισαν επιστήμονες στις πατρίδες τους χωρίς καμιά οικονομική επιβάρυνση για τις σπουδές τους.

Σε τέτοια κοινωνία στοχεύει η ΒΙΑ των ταξικών λαϊκών κινητοποιήσεων, που επισύρει την αποδοκιμασία και καταδίκη των υπηρετών και φερέφωνων του σάπιου καπιταλισμού.

Τα συμπεράσματα είναι δουλειά των αναγνωστών.

Μιχάλης Γρηγοράκης