Με την παρουσία των Τοπικών Αρχών, εκπροσώπων φορέων, κληρικών και πολλών φιλότεχνων ανθρώπων της Τοπικής μας Εκκλησίας πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 5η Ιουλίου 2017 τα επίσημα Εγκαίνια της Πινακοθήκης της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αρκαδίου.
Η Πινακοθήκη θα φιλοξενείται στους πρόσφατα ανακαινισμένους και κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους του παλαιού Μουσείου της Μονής, οι οποίοι ολοκληρώθηκαν κατά το παρελθόν έτος με αφορμή τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για την Εκατονπεντηκονταετηρίδα της Αρκαδικής Εθελοθυσίας του 1866. Βρίσκεται στον πρώτο όροφο του κτιρίου, στο ισόγειο του οποίου εκτίθεται η Μουσειακή Συλλογή της Ιεράς Μονής.
Στην Πινακοθήκη εκτίθενται έργα παλαιών και νεωτέρων καλλιτεχνών, οι οποίοι εμπνεύσθηκαν τόσο από την υπέρτατη θυσία του Ολοκαυτώματος της Μονής όσο και από την εν γένει ιστορική και πνευματική διαδρομή της ανά τους αιώνες. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν: οκτώ πίνακες ζωγραφικής της ζωγράφου Πόπης Παυλάκη, πέντε από τους οποίους παραχώρησαν στην Ιερά Μονή Αρκαδίου ο Δήμος Ρεθύμνης και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, μετά από σχετική πρόταση της θυγατέρας της ζωγράφου, κ. Ειρήνης Ιωαννίδου-Soetaert, ο πίνακας του ζωγράφου Νικολάου Φερεκείδη, δημοσιευμένος ήδη από το 1938 στο βιβλίο του αοιδίμου Μητροπολίτου Κρήτης Τιμοθέου Βενέρη «Το Αρκάδι δια των αιώνων», ο οποίος αποκτήθηκε πρόσφατα από την Μονή, τρία έργα που υπήρχαν στη Μονή και έχουν θεματική από αυτήν, των ζωγράφων Ράτα, Κιρμιζάκη και Κυριακού, δύο έργα του κ. Λεωνίδα Καούνη, τα οποία ευγενικά δώρισε στην Μονή, ένα έργο του Ηρακλειώτη εικαστικού Ιωάννη Μαράβα, εμπνευσμένη από τον πίνακα ζωγραφικής για το Αρκάδι του Θεόδωρου Βρυζάκη του 1867, και ακόμη, ένας πίνακας του Ρεθύμνιου σύγχρονου ζωγράφου κ. Νικολάου Γλυνιά, τον οποίο προσεκόμισε και προσέφερε κατά την τελετή των Εγκαινίων ο ίδιος, προκειμένου να συμπεριληθεί στην Πινακοθήκη του Αρκαδίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον ίδιο χώρο εκτίθεται πλέον, μετά την πρόσφατη συντήρησή της, και η ξυλόγλυπτη κορνίζα, στην οποία φυλασσόταν επί σειρά δεκαετιών το Ιστορικό Λάβαρο του Αρκαδίου στο παλαιό Μουσείο της Μονής, έργο του εργοστασίου Μουνδριανάκη με την φροντίδα του τότε Επισκόπου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Τιμοθέου Βενέρη.
Η εκδήλωση του εγκαινισμού της Πινακοθήκης, την οποία συντόνισε ο κ. Μάνος Παντελιδάκης, Γραμματέας της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, πραγματοποιήθηκε στον αύλειο χώρο του Μοναστηριού. Στην έναρξή της απηύθυνε χαιρετισμό ο κ. Γεώργιος Μαρινάκης, Δήμαρχος Ρεθύμνης, ο οποίος εξήρε την πνευματική και πολιτιστική πρόοδο και ανάπτυξη του Αρκαδίου, που συντελείται κατά τα τελευταία έτη με την φροντίδα της Τοπικής μας Εκκλησίας. Ακολούθως τον λόγο έλαβε η κ. Μαρία Μαραγκού, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, η οποία αναφέρθηκε στο ιστορικό της παραχώρησης των έργων της Πόπης Παυλάκη από το Μουσείο προς την Ιερά Μονή και εξέφρασε την χαρά της που πλέον αυτά θα φιλοξενούνται στον φυσικό τους χώρο, στον οποίο άλλωστε τα εμπνεύσθηκε και τα δημιούργησε η αοίδιμος ζωγράφος.
Στην συνέχεια η θυγατέρα της αείμνηστης Πόπης Παυλάκη, κ. Ειρήνη Ιωαννίδου-Soetaert, η οποία ήλθε από το Παρίσι όπου διαμένει για να παρευρεθεί στα Εγκαίνια της Πινακοθήκης, αναφέρθηκε με συγκίνηση στη ζωή και στο έργο της μητέρας της και εξέφρασε την χαρά της που οι σχετικοί με το Αρκάδι πίνακές της βρίσκονται πλέον στο ιστορικό Μοναστήρι. Άλλωστε, η κ. Ιωαννίδου είναι εκείνη που είχε την πρώτη έμπνευση για την παραχώρηση των έργων της μητέρας της στο Αρκάδι. Τέλος, ο κ. Εμμανουήλ Γοργοράπτης, θεολόγος και Γραμματέας του Οργανισμού Διοικήσεως Μοναστηριακής Περιουσίας Νομού Ρεθύμνης, έκαμε αναλυτική παρουσίαση των έργων της Πινακοθήκης.
Την εκδήλωση επένδυσε μουσικά το Κουϊντέτο Χάλκινων Πνευστών Οργάνων «Ρίθυ Brass» της Δημοτικής Φιλαρμονικής Ρεθύμνης με μουσικό πρόγραμμα, του οποίου την επιμέλεια είχε ο κ. Αντώνιος Μαυράκης, Προϊστάμενος του Αυτοτελούς Γραφείου Πολιτισμού και Μουσικής Παιδείας του Δήμου Ρεθύμνης. Μαζί με τον κ. Μαυράκη συμμετείχαν οι μουσικοί κ. Αντιγόνη Αραμπατζόγλου, κ. Αντώνιος Ντακάκης, κ. Αλέξανδρος Σκέμπι, κ. Παντελής Συκάκης και κ. Αντώνιος Ζαχαράκης.
Κατακλείοντας την εκδήλωση ο Σεβ. Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγένιος ευχαρίστησε θερμά όσους συνετέλεσαν στη δημιουργία της Πινακοθήκης καθώς και όσους προσήλθαν για να τιμήσουν με την παρουσία τους τα Εγκαίνιά της. Ως έκφραση ευαρέσκειας της Τοπικής μας Εκκλησίας στους πρωτεργάτες αυτού του εγχειρήματος, επέδωσε επαίνους στον κ. Γεώργιο Μαρινάκη, στην κ. Μαρία Μαραγκού, στην κ. Ειρήνη Ιωαννίδου-Soetaert, και στους κ. Λεωνίδα Καούνη και κ. Ιωάννη Μαράβα. Επίσης επέδωσε έπαινο στον κ. Αντώνιο Μαυράκη για την συμμετοχή του υπ’ αυτόν μουσικού σχήματος στην εκδήλωση.
Ο Επίσκοπός μας τόνισε ότι στόχος της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου και της Ιεράς Μονής Αρκαδίου είναι ο συνεχής εμπλουτισμός της Πινακοθήκης με έργα καλλιτεχνών, εμπνευσμένων από το Αρκάδι και την διαδρομή του μέσα στην Ιστορία, καθώς και η αναζήτηση και επιστροφή στην Ιερά Μονή κειμηλίων και έργων τέχνης που δεν βρίσκονται πλέον σε αυτήν.
Τέλος, και πριν την κοπή της κορδέλας των Εγκαινίων και την είσοδο των παρευρισκομένων στους χώρους της Πινακοθήκης, αναγνώσθηκε το προς τον Σεβασμιώτατο Σεπτό Πατριαρχικό Ευλογητικό Γράμμα της Αυτού Θειοτάτης Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, το οποίο και παρατίθεται:
«Ιερώτατε Μητροπολίτα Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, υπέρτιμε και έξαρχε Άνω Κρήτης και Πελάγους Κρητικού, εν Αγίω Πνεύματι λίαν αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών Μετριότητος, κύριε Ευγένιε, χάρις, έλεος και ειρήνη παρά Θεού Παντοκράτορος είησαν τη υμετέρα Ιερότητι.
Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Αρκαδίου κατέχει ιδιαιτέραν θέσιν εις την καρδίαν της Μητρός Εκκλησίας. Πέραν της εν γένει ιστορικής και πνευματικής σημασίας αυτής, το περίφημον ολοκαύτωμα του Αρκαδίου αποτελεί κορυφαίαν πράξιν ηρωϊσμού και θυσίας, και σύμβολον της αγάπης δια την ελευθερίαν, ήτις νικά και αυτόν τούτον τον θάνατον. Ούτω και έκαστον γεγονός, το οποίον είναι συνδεδεμένον προς την ιστορίαν της Ιεράς Μονής, τυγχάνει δια την ημετέραν Μετριότητα αφορμή ιδιαιτέρας χαράς.
Διά τοιούτων ουν αισθημάτων εδέχθημεν λίαν ευμενώς, άγιε αδελφέ, την είδησιν περί των Εγκαινίων της Πινακοθήκης της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, γνωρίζοντες καλώς ότι τα εν αυτή εκτιθέμενα έργα των αριστοχείρων ζωγράφων, οίτινες ενεπνεύσθησαν άλλοτε υπό του κάλλους αυτής και άλλοτε υπό του συγκλονιστικού και τραγικού γεγονότος του ολοκαυτώματος αυτής, ομιλούν, δια του χρωστήρος, εις την καρδίαν των ορώντων ταύτα και διηγούνται ημέρας ειρήνης και πολέμου, ησυχίας και αγωνίας, δόξης και ατιμίας, προόδου και καταστροφής, παραπεμπούσας εις την καθ᾿ όλου πορείαν της Μεγαλονήσου Κρήτης και του Γένους ημών εις το ιστορικόν γίγνεσθαι, ακολουθούντων την οδόν εκείνην, ήτις δια του σταυρού άγει εις την δόξαν της Αναστάσεως και εις την αληθινήν ελευθερίαν. Διότι δεν πρέπει να λησμονώμεν ότι η μοναδική αληθινή ελευθερία είναι η παραμονή εν τω Θεώ· το δε δίδαγμα τούτο παρέδωκεν εις τον λαόν και εις ολόκληρον τον κόσμον η Ιερά Μονή Αρκαδίου.
Όθεν, η εκτιθεμένη καλλιτεχνική παραγωγή του ζωγραφικού ταλάντου πλείστων καλλιτεχνών, παλαιοτέρων και νεωτέρων, θα αποτελέση διά τους επισκεπτομένους την Ιεράν ταύτην Μονήν όχι μόνον «τέρψιν οφθαλμών» αλλά και αφορμήν εμβαπτισμού εις την πνευματικήν παράδοσιν του ενδόξου ιστορικού βίου της Μονής και κατ᾿ επέκτασιν της Ιεράς υμών Επαρχίας, αείποτε αρδευομένων υπό του Ορθοδόξου πνεύματος της Μητρός πάντων ημών Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας.
Διό και μετά θερμών συγχαρητηρίων ευχών, συγκινούμενοι εκ της μερίμνης της τε υμετέρας προσφιλούς Ιερότητος και της αδελφότητος της Ιεράς Μονής δια την συγκέντρωσιν του αφορώντος εις αυτήν εικαστικού πλούτου, απονέμομεν πάσι τοις συντελεσταίς της ολοκληρώσεως του σημαντικού αυτού έργου, κληρικοίς τε και λαϊκοίς, δωρηταίς τε και αφιερωταίς, καλλιτέχναις και μη, την Πατριαρχικήν ευλογίαν της ημετέρας Μετριότητος.
Η δε χάρις και το έλεος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ταις πρεσβείαις των απ᾿ αιώνος δια της ασκήσεως ηγιασμένων πατέρων της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αρκαδίου, είησαν μετά της υμετέρας Ιερότητος, των εν αυτή εγκαταβιούντων πατέρων και πάντων των ευλαβών προσκυνητών αυτής.
,βιζ΄ Ιουλίου α΄
αγαπητός εν Χριστώ αδελφός
† Ο Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος»
Ο Εγκαινισμός της Πινακοθήκης του Αρκαδίου αποτελεί αφορμή πνευματικής χαράς για το πλήρωμα της Τοπικής μας Εκκλησίας και τον Επίσκοπό μας. Αποδίδοντας ένα ακόμη χώρο της Ιεράς Μονής Αρκαδίου στους πολυάριθμους από όλο τον κόσμο προσκυνητές και επισκέπτες της, επιτελείται ένα ιερό χρέος απέναντι στην πολιτιστική κληρονομιά της Μονής, η οποία και με τον τρόπο αυτό θα εξακτινώνει το μήνυμα της πνευματικής ελευθερίας στον κόσμο.
Από τήν Ἱερά Μητρόπολη Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου
