Σεμινάριο για το ρυθμό και τα κρουστά σε εκπαιδευτικούς και φοιτητές του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να αναπτύξουν τις ικανότητές τους πάνω στην ανάλυση και την κατανόηση του ρυθμού με το καινοτόμο ινδικό σύστημα Konnakol, την αρχαία τέχνη φωνητικής εκφοράς ρυθμικών συλλαβών, που επιτρέπει τη σύνθεση και απόδοση απλών και σύνθετων ρυθμικών μοτίβων.
Θα διδαχθούν οι τεχνικές των κρουστών frame drums, στάμνα, νταουλάκι και cajon και πώς το καθένα από αυτά λειτουργεί στο μουσικό ιδίωμα απ’ όπου προέρχεται.
Ανάλυση διαφορετικών μουσικών στυλ μέσω οπτικοακουστικού αρχείου από τις μουσικές παραδόσεις της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου και διδασκαλία ερμηνείας μουσικού κειμένου με μουσικούς αλλά και προηχογραφημένο υλικό.
- Δεν απευθύνεται μόνο στους φοιτητές των σχολών του Πανεπιστημίου Κρήτης σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο αλλά και στους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από όλη την Κρήτη.
- Η προηγούμενη μουσική γνώση και εμπειρία δεν είναι απαραίτητη.
- Η συμμετοχή είναι δωρεάν για όλους και θα δοθεί βεβαίωση παρακολούθησης από τη διοίκηση του ιδρύματος.
Εισηγητής του προγράμματος είναι ο μουσικός Γιάννης Παπατζανής.
Η πρώτη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 17 Οκτωβρίου, ώρα 17:00.
ΤΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: Φοιτητικό Πολιτιστικό Κέντρο «ΞΕΝΙΑ», Νικολάου Ψαρού 46 (είσοδος εκθεσιακού και συνεδριακού χώρου)
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: rythmoskrousta@gmail.com
Τηλέφωνο για πληροφορίες: 6986218379
Σελίδα στο Facebook: Σεμινάριο ρυθμού και κρουστών
Σχετικά με το σεμινάριο
Συγκεκριμένα οι 5 βασικοί άξονες της εκπαιδευτικής ύλης του σεμιναρίου αλλά και η μεθοδολογία που θα παρουσιαστούν περιγράφονται περιληπτικά ως εξής:
Εισαγωγή στο σύστημα Konnakol
Παρουσίαση και ανάλυση ρυθμών και μουσικών μοτίβων με το καινοτόμο νότιο-ινδικό σύστημα εκμάθησης ρυθμών γνωστό ως Konnakol.
Το Konnakol είναι η τέχνη της φωνητικής εκφοράς ρυθμικών συλλαβών από τη μουσική παράδοση της Ν. Ινδίας. Συνδυάζει την ρυθμική απαγγελία συλλαβών και ταυτόχρονο μέτρημα του ρυθμού με τα χέρια. Επιτρέπει τη σύνθεση, απόδοση και επικοινωνία των ρυθμών. Είναι μια ελκυστική μορφή τέχνης για όλους τους μουσικούς και τους τραγουδιστές που τους ενδιαφέρει να αυτοσχεδιάζουν με τη φωνή τους, να εξελίσσουν την αίσθηση της ρυθμικής πολυπλοκότητας και να διευρύνουν τη γλώσσα ‘scat’(=μίμηση μουσικών οργάνων με τη φωνή).
Διδασκαλία τεχνικών σε ποικίλα κρουστά μουσικά όργανα, με έμφαση στα framedrums, τη Στάμνα (udu), το Νταούλι Κρήτης (Τουμπάκι) και το Cajon
Σύνθεση ρυθμικών μοτίβων
Οι συμμετέχοντες καλούνται να συνθέσουν και οι ίδιοι τα δικά τους μοτίβα, τα οποία θα διδάξουν στους υπόλοιπους συμμετέχοντες, δοκιμάζοντας και ταυτόχρονα εξασκώντας τις διδακτικές τους ικανότητες και πρακτικές. Απώτερος σκοπός αυτής της ενότητας είναι η εξοικείωση και η βαθύτερη κατανόηση απλών και συνθετότερων ρυθμικών μοτίβων.
Απόδοση μουσικού κειμένου με προ-ηχογραφημένο υλικό
Μετά από την κατάκτηση βασικών τεχνικών παιξίματος, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να συνοδεύσουν προ-ηχογραφημένο μουσικό υλικό, εφαρμόζοντας όσα έχουν μάθει . Κατά αυτόν τον τρόπο θα μάθουν να ενεργούν και να λειτουργούν ως μέλη ενός μουσικού συνόλου. Η διδασκαλία πάνω σε ιδιώματα από τον ελλαδικό χώρο και όχι μόνο ( π.χ. Ισπανία, Ινδία, Τουρκία), αποτελεί σημαντική προϋπόθεση ώστε ο συμμετέχων στην παραπάνω διαδικασία να αποδίδει το εκάστοτε μουσικό κείμενο λαμβάνοντας υπόψη του ότι το κάθε μουσικό ιδίωμα έχει το δικό του λεξικό, γραμματική, προφορά, άρθρωση και σύνταξη.
Παρουσίαση και ανάλυση διαφορετικών μουσικών στυλ
Μέσα από την προβολή επιλεγμένου οπτικο-ακουστικού υλικού και την ανάλυσή του, θα γίνει ακόμα περισσότερο κατανοητός ο ρόλος του ρυθμού και των κρουστών ως μέλη ενός συνόλου, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με ποικίλα πολιτισμικά ερεθίσματα, διευρύνοντας τους πνευματικούς ορίζοντές τους και αποκτώντας διαπολιτισμική κουλτούρα.
Πληροφορίες σχετικά με τα κρουστά όργανα που θα διδαχθούν:
Frame drums Πρόκειται για κρουστά, μουσικά όργανα, φτιαγμένα από ένα ξύλινο πλαίσιο και μια μεμβράνη συνήθως φτιαγμένη από δέρμα ζώου. Χρησιμοποιούνται σ’ όλη την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Θεωρούνται από τα πιο διαδεδομένα και πιο παλαιά όργανα, καθώς υπάρχουν ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους.
Στάμνα (udu) Είναι ένα ιδιόφωνο κρουστό μουσικό όργανο, φτιαγμένο από πηλό, που προέρχεται από την Αφρικανική παράδοση. Ωστόσο είναι ευρέως διαδεδομένο και σε χώρες όπως: Ινδία, Βραζιλία αλλά και Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια.
Νταουλάκι ή τουμπάκι Είναι ένα κουρδιζόμενο μουσικό κρουστό όργανο που έχει μεμβράνη και στις δύο πλευρές του τεντωμένες με σχοινιά. Πρόκειται για μικρό νταούλι, που συνοδεύει τσαμπούνες και λύρες κατά παράδοση στη νησιωτική Ελλάδα. Αποτελεί εξέλιξη του αρχαίου τυμπάνου που παιζόταν στις Βακχικές τελετές προς τιμή του θεού Διόνυσου.
Cajon Eίναι ένα ιδιόφωνο, ξύλινο, κρουστό, αφρο-περουβιανής προέλευσης. Πρόκειται για ένα εξάπλευρο κουτί το οποίο έχει πίσω απ’ την επιφάνεια κρούσης χορδές, ικανό να παράγει με την κατάλληλη τεχνική ένα ευρύ φάσμα ήχων. Έχει παγκόσμια αναφορά σε πολλά μουσικά ιδιώματα και ως εκ τούτου έχουν αναπτυχθεί σε αυτό πολλές τεχνικές και στυλ παιξίματος, με περισσότερο διαδεδομένη αυτή του Flamenco.
«Προτεινόμενο Σεμινάριο»
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών της Γενικής και Ειδικής Αγωγής, καθώς και φοιτητών των αντίστοιχων τμημάτων χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει να αποκλειστούν ενδιαφερόμενοι και από άλλους κλάδους. Εκτός από κοινό με ειδικό ενδιαφέρον στις τέχνες και τις επιστήμες αγωγής, το σεμινάριο αυτό θα απευθύνεται σε άτομα χωρίς προηγούμενη εμπειρία και γνώση, που επιζητούν να αρχίσουν να εξερευνούν την σχέση τους με την μουσική τέχνη μέσα από τον ρυθμό και τα κρουστά.
«Σκοπός, Επιμέρους Στόχοι, Μεθοδολογία και Προσδοκώμενα Αποτελέσματα»
Συνολικά, η πραγματοποίηση ενός κύκλου σεμιναρίων ρυθμού και κρουστών μουσικών οργάνων, θα είναι μια επένδυση στον τομέα του ανθρώπινου δυναμικού, η οποία θα προσδοκάται ότι θα αποφέρει σημαντικά οφέλη στην ποιότητα της διδασκαλίας και στη σχέση εκπαιδευτικού και μαθητή. Αφενός θα συμβάλλει στη δημιουργία ισχυρών κινήτρων για ενεργή συμμετοχή των μαθητών – εκπαιδευτικών στη μαθησιακή διαδικασία, αφετέρου θα αυξήσει την αυτεπάρκεια/ αίσθημα ικανότητας των εκπαιδευτικών ως προς την αντιλαμβανόμενή τους επάρκεια στη μουσική (στο μέτρο που μέσα από τη ψυχαγωγική διάθεση θα διαθέτουν κι ένα συγκεκριμένο εργαλείο), έτσι ώστε να θελήσουν να μεταφέρουν την εμπειρία που θα αποκομίσουν από τον κύκλο των σεμιναρίων και στους μαθητές τους, χρησιμοποιώντας την ως εναλλακτική και (ίσως) και διαθεματική μέθοδο διδασκαλίας και ενίσχυσης των παιδιών με μαθησιακά/κοινωνικό-συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα.
Επιπρόσθετα, η συμμετοχή σε ένα κύκλο σεμιναρίων κρουστών, ενισχύει την αλληλεπίδραση μεταξύ των συμμετεχόντων και την ανάπτυξη ομαδοσυνεργατικού πνεύματος, γεγονός το οποίο συμβάλλει στη βελτίωση του ευρύτερου εργασιακού κλίματος. Αυτό επιτυγχάνεται, αρχικά, μεταξύ του υπεύθυνου των σεμιναρίων και των εκπαιδευόμενων, και στη συνέχεια, μεταξύ των εκπαιδευόμενων, οι οποίοι μελλοντικά θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους με τους μαθητές των τάξεων τους. Άλλωστε, αρωγός στις προσπάθειες ενσωμάτωσης δραστηριοτήτων ρυθμού στη διδακτική πράξη, δύναται να είναι ο εισηγητής, στηρίζοντας τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς στα σεμινάρια ενδυνάμωσης της διδακτικής τους πρακτικής, με στόχο να άρουν ενδεχόμενες δυσκολίες και να αποτολμήσουν να αξιοποιήσουν ευρύτερα τις γνώσεις που θα αποκομίσουν από αυτόν τον κύκλο σεμιναρίων κρουστών μουσικών οργάνων.
Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μας δράσης χρησιμοποιούμε αναφορές και εντάσσουμε μουσικά και κοινωνικά στοιχεία από άλλες «κουλτούρες», μέσα από την προβολή και ανάλυση επιλεγμένου οπτικοακουστικού υλικού.
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
Γιάννης Παπατζανής – Ελλάδα / Ρέθυμνο, Κρήτη
Ο Γιάννης Παπατζανής έχει συνεργαστεί με μουσικούς από το Ρατζαστάν, το Ιράν, τη Βουλγαρία, την Τουρκία, την Αρμενία, την Ανδαλουσία και το Αζαρμπαιτζάν. Είναι επίσης στενός συνεργάτης με τους κορυφαίους Ross Daly, Γιώργο Ξυλούρη, Βασίλη Σταυρακάκη, Ψαραντώνη, Ζαχαρία Σπυριδάκη, Δημήτρη Σγουρό, Αχιλλέα Περσίδη καιHaigYazdjian, τα τελευταία 25 χρόνια παίζοντας κρουστά και τραγουδώντας. Η βάση του τραγουδιστικού ρεπερτορίου του είναι η κρητική μουσική, αλλά επίσης προσεγγίζει και μουσικά ιδιώματα από την υπόλοιπη Ελλάδα.
Παράλληλα, εξελίσσει τις τεχνικές του αιγαιακού παραδοσιακού κρουστού (τουμπάκι/νταουλάκι), ενώ χρησιμοποιεί κρουστά και από άλλες παραδόσεις (περσικό tombak, αφρικανικό udu με τεχνική από το ινδικό ghatam, frame drums από τη Μέση Ανατολή και ισπανικό cajon). Έχει συνθέσει πρωτότυπη μουσική για το θέατρο, τον κινηματογράφο, για χοροθέατρο, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές παραγωγές.
