Την Τετάρτη 10/07/2024 δημοσιεύτηκε κατ’ αποκλειστικότητα από έναν μόνο τοπικό δημοσιογραφικό όμιλο η είδηση ότι προχωρούν τα «σχέδια ανάπλασης και αξιοποίησης» του κτιρίου του Ευαγγελισμού.
Τόσο το άρθρο, όσο και το τηλεοπτικό ρεπορτάζ παρουσίαζαν τις προτάσεις των μελετητών προς το Πανεπιστήμιο Κρήτης, καθώς και την διαδικασία που θα ακολουθηθεί στο προσεχές μέλλον, σαν να μην έχει μεσολαβήσει η πολύμηνη κινητοποίηση που κορυφώθηκε με την ανακατάληψη του Ευαγγελισμού την 1η Δεκεμβρίου 2023.
Ενός κτιρίου που αξιοποιείται ήδη εδώ και 22 χρόνια από τους ανθρώπους που το κατέλαβαν, του έδωσαν ζωή και συνεχίζουν να το κρατάνε λειτουργικό. Ενός εγκαταλειμμένου κτιρίου που μετατράπηκε σε έναν πολύμορφο πολιτικό χώρο. Ενός κτιρίου που ενοχλεί γιατί σε αυτό μετουσιώνονται σε πράξη ιδέες και προτάγματα για έναν άλλο κόσμο, ελεύθερο και ισότιμο.
Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν οι χρήσεις του κτιρίου που αναφέρονται στο δημοσίευμα είναι ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα της διοίκησης του πανεπιστημίου για να κερδίσει τις εντυπώσεις, ενώ στην πραγματικότητα βλέπει στον Ευαγγελισμό μια ακόμα επιχειρηματική ευκαιρία όπως το «Σπίτι της Ευρώπης», το οποίο είναι πλέον μια ακόμα ξενοδοχειακή μονάδα στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου [1].
Δεν γνωρίζουμε ούτε αν τελικά το κτίριο θα είχε «αξιοποιηθεί» αν δεν είχε γίνει ανακατάληψη ή αν θα είχε αφεθεί στην τύχη του όπως συμβαίνει με τις περισσότερες καταλήψεις που εκκενώνονται σε όλη την χώρα [2]. Όπως ακριβώς δηλαδή έγινε και με το παλιό ΠΙΚΠΑ εδώ στο Ηράκλειο: η κατάληψη που στεγαζόταν εκεί εκκενώθηκε το 2011 και το επίσημο αφήγημα ήταν η παραχώρηση του κτιρίου στην Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης. 13 χρόνια μετά εξακολουθεί να είναι ένας σκουπιδότοπος που ρημάζει, ενώ η μόνη εργασία που έγινε από τότε είναι η ενίσχυση της περίφραξης και η εγκατάσταση προβολέων λίγες μέρες μετά την εκκένωση του Ευαγγελισμού, προφανώς υπό τον φόβο ανακατάληψης του. (βλ. Εικόνα 2)
Δεν μπορούμε επίσης να φανταστούμε που και πως θα χωρέσουν στο κτίριο του Ευαγγελισμού όλα αυτά που εμφατικά αναφέρονται στο δημοσίευμα: χώροι ανάδειξης του έργου του πανεπιστημίου, αίθουσες πολλαπλού χαρακτήρα, αίθουσες που θα φιλοξενούν συνέδρια & ημερίδες, πολιτιστικοί και εκπαιδευτικοί χώροι, μουσείο Πανεπιστημίου Κρήτης, χώρος υποδοχής φοιτητών και επισκεπτών, αίθουσες για μεταδιδακτορικούς φοιτητές και αναγνωστήρια.
Δεν ξέρουμε ούτε αν το Πανεπιστήμιο Κρήτης και η ΓΑΔΗ είναι διατεθειμένοι να εκκενώσουν ξανά το κτίριο του Ευαγγελισμού ρισκάροντας ένα ακόμα αιματοκύλισμα, ή αν αντέχουν να διαχειριστούν την αναμπουμπούλα που θα προκαλέσει ξανά στην πόλη μια τέτοια τους κίνηση (αποκλείεται να έχουν ξεχάσει το γεγονός ότι από καθαρή τύχη δεν υπήρξε νεκρός από την βίαιη επέμβαση της αντιτρομοκρατικής και της ΟΠΚΕ τον Σεπτέμβρη του 2023, ούτε τις πολύμηνες και πολύμορφες κινητοποιήσεις που ακολούθησαν).
Αυτό που ξέρουμε με βεβαιότητα όμως είναι ότι η μελέτη της «αξιοποίησης» του κτιρίου του Ευαγγελισμού είναι ένα καλοστημένο διυπουργικό και διαπανεπιστημιακό φαγοπότι αξίας 744.000€.
Πιο συγκεκριμένα και βάσει της σύμβασης που έχει συνυπογραφεί από τους παρακάτω φορείς, το Υπουργείο Παιδείας χορηγεί ζεστό δημόσιο χρήμα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, το οποίο συνεπικουρούμενο από την Περιφέρεια Κρήτης και το Υπουργείο Πολιτισμού θα το δώσει στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, που με την σειρά του θα πληρώσει καθηγητές του (οι οποίοι ήδη αμείβονται από τον κρατικό προϋπολογισμό), καθώς και εξωτερικούς συνεργάτες της επιλογής του, για να εκπονήσουν «μελέτη αποκατάστασης, ανάπλασης και ανακαίνισης».
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΤΑ 744.000€ ΔΕΝ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ, ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ!
Οι εμπλεκόμενοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι αν μια τέτοια μελέτη για ένα κτίριο ίδιου μεγέθους με τον Ευαγγελισμό αφορούσε ιδιωτικό έργο, το ποσό θα είχε ένα μηδενικό λιγότερο στο τέλος, θα στοίχιζε δηλαδή μερικές δεκάδες και όχι εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.
Και για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, η σύμβαση μεταξύ του Πανεπιστημίου Κρήτης και της κατασκευαστικής εταιρείας ΙΝΤΡΑΚΑΤ για την μελέτη, την κατασκευή και τη διαχείριση για 30 χρόνια 3.000 φοιτητικών κλινών στις 2 πανεπιστημιουπόλεις (Ρέθυμνο και Ηράκλειο), καθώς και ενός νέου αμφιθεάτρου χωρητικότητας 800 ατόμων, είναι ύψους 255 εκατομμυρίων ευρώ.
Από την μια λοιπόν 255 εκατομμύρια ευρώ για να κατασκευαστούν και να συντηρηθούν για 30 χρόνια «δύο μικρές πόλεις» όπως χαρακτηριστικά ανέφερε σε συνέντευξη του ο αντιπρύτανης οικονομικών του πανεπιστημίου και από την άλλη κάτι λιγότερο από ένα εκατομμύριο για να «μελετηθεί» το κτίριο του Ευαγγελισμού…
Και όλα αυτά την στιγμή που τα προβλήματα των κτιριακών εγκαταστάσεων και του έμψυχου υλικού του ιδρύματος είναι τεράστια και η αδιαφορία για την επίλυση τους προκλητική. Πολλοί και πολλές από εμάς που είτε έχουμε μείνει, είτε έχουμε δραστηριοποιηθεί στον Ευαγγελισμό όλα αυτά τα χρόνια, είμαστε ή έχουμε υπάρξει φοιτητές, μεταπτυχιακοί, διδακτορικοί, εργαζόμενες ή εργαζόμενοι του πανεπιστημίου.
Μας εξοργίζει το συγκεκριμένο δημοσίευμα που κάνει λόγο για «αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος του πανεπιστημίου» ενώ στις Βούτες στάζουν ταβάνια αιθουσών και εργαστηρίων και οι δικαιούχοι των εστιών, εδώ και 6 χρόνια, παίρνουν καθημερινά 2 λεωφορεία για να φτάσουν από τα μισθωμένα ξενοδοχεία στο Πανεπιστήμιο.[3]
Μας εξοργίζει όταν αναφέρει ότι η χρυσοπληρωμένη με δημόσιο χρήμα μελέτη ανακαίνισης του κτιρίου του Ευαγγελισμού θα «αναδείξει το έργο του πανεπιστημίου» και θα «συστήσει στο ευρύ κοινό τα επιτεύγματα και τις καινοτομίες του», ενώ γνωρίζουμε πόσο καιρό είναι απλήρωτοι οι -έτσι κι αλλιώς κακοπληρωμένοι- ερευνητές και ερευνήτριες που παράγουν την γνώση για την οποία καυχιέται το ίδρυμα.
Δεν μας κάνει όμως καθόλου εντύπωση η συγκεκριμένη επιλογή της διοίκησης του πανεπιστημίου, ούτε η στήριξη που βρίσκει από πολύ συγκεκριμένα ιδιωτικά και μη συμφέροντα. Γιατίαν κάτιξέρουν νακάνουν καλάκαι ταδύο μεγάλατριτοβάθμιαιδρύματα του νησιού (Πανεπιστήμιο και Πολυτεχνείο[4]), αυτό είναι οι μπίζνες και αν κάτι μπορούν να διδάξουν στηνπράξη είναιότι όλααγοράζονταικαι όλαπουλιούνται, αρκεί να έχει κανείς τις κατάλληλεςδιασυνδέσειςσε υπουργείακαι μέσα ενημέρωσης…
Πρωτοβουλία φοιτητ(ρι)ών και εργαζομένων στο Π.Κ
Εικόνα 1: Το σφράγισμα του Ευαγγελισμού με τσιμέντο
Εικόνα 2: Η κατάσταση του κτηρίου της πρώην κατάληψης ΠΙΚΠΑ, το 2024.
- Το «Σπίτι της Ευρώπης» είναι ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου που ανήκει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σκοπός του ήταν να φιλοξενεί προσκεκλημένους πανεπιστημιακούς, ερευνητές κλπ, αλλά από το 2019 έχει παραχωρηθεί σε μια ανώνυμη εταιρεία για τουριστική εκμετάλλευση.
- https://rethemnos.gr/i-moira-ton-ekkenomenon-katalipseon
- Το 2018 μεγάλο μέρος των παλιών εγκατάστασεων του Π.Κ στη Κνωσό κάηκαν ολοσχερώς. Μέσα σε αυτές συμπεριλαμβάνονταν και οι φοιτητικές εστίες του Πανεπιστήμιου Κρήτης στο Ηράκλειο. Από τότε μέχρι και σήμερα, το Πανεπιστήμιο στεγάζει τους φοιτητές σε μισθωμένα ξενοδοχεία.
- Το Πολυτεχνείο Κρήτης προσπαθεί επίμονα εδώ και χρόνια να υλοποιήσει το σχέδιο ξενοδοχοποίησης των ιστορικών κτιρίων-μνημείων ιδιοκτησίας του στον λόφο Καστέλι στην παλιά πόλη των Χανίων, παρά την ηχηρή εναντίωση της τοπικής κοινωνίας. Όλως τυχαίως και αυτά τα κτίρια είναι εδώ και χρόνια υπό κατάληψη…
