Το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΜΣ-ΙΤΕ) συμμετέχει στο πρόγραμμα «Αγροκτήματα με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, αποβλήτων και νερού.
Κατευθυντήριες οδηγίες για στρατηγικές αειφόρου διαχείρισης του Βαλκανικού γεωργικού τομέα – BalkanRoad» που θα υλοποιηθεί σε πέντε χώρες (Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Π.Γ.Δ.Μ. και Αλβανία) από επτά οργανισμούς.
Ο συντονιστής φορέας του προγράμματος είναι το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, ενώ ένας ακόμα Ελληνικός φορέας συμμετέχει στο έργο, ο Όμιλος Μεταλυκειακής Κατάρτισης της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής. Από την Κύπρο, συμμετέχει στο έργο το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Στις 6 Δεκεμβρίου 2017, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα η πρώτη συνάντηση εκπροσώπων των επτά φορέων που υλοποιούν το έργο. Η συνάντηση οργανώθηκε από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, το οποίο είναι και ο επικεφαλής εταίρος του προγράμματος και στη διάρκειά της, οι εταίροι συζήτησαν και συμφώνησαν για τα επόμενα απαραίτητα βήματα για την επιτυχή υλοποίηση των δραστηριοτήτων του έργου.
Ο Βαλκανικός γεωργικός τομέας αντιμετωπίζει ισχυρές προκλήσεις, όπως η μη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, κ.ά. Παρά το γεγονός ότι κάποιες χώρες δείχνουν σημαντικά σημεία ανάπτυξης, παρόλα αυτά, η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, το χαμηλό επίπεδο συμμετοχής/πρωτοβουλίας των τοπικών/περιφερειακών αρχών και η χαμηλή ικανότητα και επίπεδο μόρφωσης των αγροτών της Βαλκανικής περιοχής σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους αγρότες, εμποδίζουν την υιοθέτηση καινοτόμων προσεγγίσεων, μεθόδων, πρακτικών και τεχνολογιών κυρίως σε επίπεδο αγροκτημάτων.
Το πρόγραμμα BalkanRoad συμμερίζεται την επιθυμία των αγροτών να προστατέψουν το περιβάλλον, να αναπτύξουν τις ικανότητές τους, να εκσυγχρονίσουν και να αυξήσουν την αποδοτικότητα των επιχειρήσεών τους και να εισέλθουν στις Ευρωπαϊκές και Διεθνείς αγορές. Για το λόγο αυτό, το πρόγραμμα BalkanRoad θα αναπτύξει τα κατάλληλα εργαλεία και στρατηγικές οικονομικής ανάπτυξης των αγροτικών επιχειρήσεων, μέσω της υιοθέτησης πρακτικών που προστατεύουν το περιβάλλον, κίνητρο ισχυρό για τους αγρότες ώστε να εφαρμόσουν και να υιοθετήσουν τα αποτελέσματα του προγράμματος.
Το πρόγραμμα BalkanRoad έχει δύο κατευθύνσεις, οι οποίες θα συνδυαστούν και ενσωματωθούν σε ένα Βαλκανικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο αναμένεται να ανοίξει καινούργιους εμπορικούς δρόμους για τα Βαλκανικά γεωργικά προϊόντα, ενισχύοντας τις τοπικές και εθνικές οικονομίες των Βαλκανικών χωρών.
Ειδικότερα, θα επιτευχθεί:
- βελτίωση του Βαλκανικού γεωργικού περιβάλλοντος, μέσω ανάπτυξης στρατηγικών, μεθοδολογιών και τεχνολογιών για την προστασία των φυσικών πόρων (έδαφος, νερό, αέρας), μείωσης των αερίων θερμοκηπίου, μείωσης της παραγωγής και διάθεσης αποβλήτων και προώθησης της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων και απορριμμάτων στη γεωργία.
- ανάπτυξη ενός κοινού Βαλκανικού Πρωτοκόλλου για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων με οικολογικό σήμα, με εφαρμογή αειφόρων πρακτικών σε ολόκληρη τη γραμμή παραγωγής (δηλ. από τον αγρό έως την αγορά), έτσι ώστε τα τελικά προϊόντα να έχουν μετρήσιμο, συγκρίσιμο και τελικά το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Στη διάρκεια του έργου, θα αναπτυχθεί ένα υψηλών δυνατοτήτων, ευέλικτο και εύκολο στη χρήση λογισμικό (λογισμικό ROAD) το οποίο θα καταγράφει, υπολογίζει και αξιολογεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των εμπορεύσιμων γεωργικών προϊόντων. Για την ανάπτυξη του λογισμικού θα χρησιμοποιηθούν δεδομένα από αγροτικές επιχειρήσεις της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Π.Γ.Δ.Μ.
Για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων του προγράμματος, έχει ήδη δημιουργηθεί δίκτυο ενδιαφερομένων (παραγωγών, επιχειρήσεων, τοπικών και περιφερειακών αρχών) με το όνομα “ROAD for Balkan Agriculture”. Τα μέλη του δικτύου, μέσα από σειρά εθνικών και διεθνών διοργανώσεων διαλόγου, θα εκφράσουν τη δική τους άποψη, θα συνεισφέρουν στην ανάπτυξη των Κατευθυντηρίων Οδηγιών και θα δράσουν πολλαπλασιαστικά στη διάδοση των αποτελεσμάτων του έργου στα γεωργικά, εμπορικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά δίκτυα στα οποία ανήκουν.
Το έργο «Αγροκτήματα με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, αποβλήτων και νερού. Κατευθυντήριες οδηγίες για στρατηγικές αειφόρου διαχείρισης του Βαλκανικού γεωργικού τομέα-BalkanRoad» χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του προγράμματος “Balkan-Mediterranean 2014-2020” και η διάρκειά του είναι δύο έτη (08/09/2017 – 30/08/2019).
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε: Δρ. Απόστολος Σαρρής (asaris@ims.forth.gr)
Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών
