ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΡΕΘΥΜΝΟ

«Του Κλήδονα αθιβολές» στην προκυμαία του Ρεθύμνου

Το Λύκειο των Ελληνίδων γιόρτασε και φέτο τον «Κλήδονα» έξω από την αίθουσά του στην Προκυμαία, με μια φαντασμαγορική παράσταση με δρώμενα και χορούς που παρακολούθησε πλήθος κόσμου.

Η Πρόεδρος αφού έκανε ένα θερμό καλωσόρισμα, ευχαρίστησε την Περιφερειακή ενότητα και τον Δήμο Ρεθύμνης για την «αιγίδα» και τη συμπαράστασή τους και υπενθύμισε πως το έθιμο αυτό αναπαριστά το Σωματείο από το 1963 (εκτός τα δύο χρόνια του κορωνοϊού).

Επίσης, ευχαρίστησε το Λιμενικό Ταμείο, τον Ερυθρό Σταυρό για την υγειονομική κάλυψη, τον Τίμο Βροντάκη (Ηχος-Φως), τους ηθοποιούς που ζωντάνεψαν την τελετουργία του «Κλήδονα», δηλαδή, τους: Γιώργο Αποκορωνιωτάκη, Μάρκο Πελαντάκη, Γιώργο Ζαφειριάδη, Μιχάλη Χαιρέτη, Βασίλη Αντωνίου, Γιάννη Ματζοράκη, Γιώργο Αλεφαντινό και τις πανέμορφες κι ευγενικές κοπέλες Δαβιδούλα, Βέρα, Ξένια, Άργη, Έλενα, Σπυριδούλα, Εβελίνα και τέλος τον μικρό Αντώνη που τράβηξε τα ριζικάρια από το σταμνί. Ιδιαιτέρως μάλιστα, αναφέρθηκε στους δασκάλους του χορού Λάμπη Νικολουδάκη, Μαρία Παλάση, Γιάννη Ματζοράκη και Δαβιδούλα Δημητρίου και στην εξαιρετική τους δουλειά όπως και στις κυρίες μέλη του Δ.Σ. που εργάζονται με ζήλο και αγάπη για την Παράδοση και τον Πολιτισμό.

Η εκδήλωση αυτήν τη χρονιά ήταν αφιερωμένη στον Λευτέρη Δρανδάκη και η κ.Βαλαρή αναφέρθηκε εν συντομία στον αείμνηστο ερευνητή-μελετητή και Δάσκαλο της Ελληνικής Παράδοσης και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στον εξαίρετο χορευτή, χορογράφο, σκηνοθέτη και πολύτιμο συνεργάτη για πάνω από 60 χρόνια του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών που μας έδωσε αριστουργηματικές, κλασικές παραστάσεις στο «Ηρώδειο» και εκτός των άλλων, άφησε πλούσιο έργο – παρακαταθήκη για την Ελλάδα και τον Πολιτισμό της. Βεβαίωσε δε, ότι δεν θα ξεχάσει ποτέ το νεανικό του σφρίγος στα 90 του χρόνια κι ευχήθηκε το παράδειγμά του να φωτίζει και να καθοδηγεί τους νεώτερους.

Πολύ παραστατικά και επικοινωνιακά, η κ.Βαλαρή συνέχισε με την παρουσίαση του προγράμματος το οποίο ξεκίνησε με το άναμμα της φωτιάς με τα πειράγματα και το πήδημα πάνω από τις καθαρτήριες φλόγες που άναψαν τα παλληκάρια του χωριού με αστιβίδες, δάφνες και ξύλα κάνοντας ευχές: «Ως βαρέ ‘ναι ετούτηνά η πέτρα (πετά μια πέτρα πίσω του) ετσά βαρέ νάναι κι η παραδοσακκούλα μου» κ.α.. Ήρθαν κι οι κοπελιές κι έκαψαν τους Μάηδες κι έκαναν κι αυτές τις δικές τους ευχές: «Περνώ τον χρόνο τον παλιό και πάω στον καλύτερο», « Άναψε φωθιά μου κάψε τσι καϋμούς και τα βάσανα του κόσμου» κ.α. Έγινε το τελετουργικό με το αμίλητο νερό και την Μαρία που δυστυχώς την πρώτη φορά ξεγελιέται από τον Μιχάλη που της έχει στήσει καρτέρι με τους φίλους του και του μιλά, αλλά που ευτυχώς μια άλλη Μαρία , πρωτογόνατη ( πρωτότοκη) και μανοκυρουδάτη ( με ζωντανούς γονείς) κι αυτή, αγνοεί τα σχόλια και τα ξεγελάσματα και φέρνει το «αμίλητο νερό» με επιτυχία. Χαρούμενες οι κοπελιές, εύχονται στον Άη Γιάννη ραντίζοντας με βασιλικό τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και βάζουν στο σταμνί τα «ριζικάρικα» που θα τους δώσουν την μαντεία που εναγωνίως, περιμένουν. Τέλος «κλειδώνουν» τον «κλήδονα» με κόκκινο πανί και μεγάλο κλειδί και τον βγάζουν στο δώμα να «αστρονομιστεί» την νύχτα, δηλαδή, να πάρει τις δυνάμεις των Άστρων για να προβλέψει το μέλλον.

Η νύχτα αυτή του Καλοκαιρινού Ηλιοστασίου ανέκαθεν εθεωρείτο ιδιαίτερα φορτισμένη ενεργειακά και στην Αρχαία Ελλάδα τον μήνα αυτόν τον «Σκυροφοριώνα» (15 Ιουνίου με 15 Ιουλίου), εόρταζαν τα «Σκυροφόρια- τα Αρρηφόρια και τα Ηλιοστάσια» αφιερωμένα στους Θεούς Δία, Αθηνά, Δήμητρα, Περσεφόνη, Αφροδίτη, τον Απόλλωνα κ.α. και έκαναν τις προφητείες και τις μαντείες με μεγάλες τελετουργίες, πομπές και εορτασμούς. Μάλιστα, τότε, ο μήνας αυτός ήταν και ο τελευταίος του έτους. Στο Βυζάντιο δόθηκε χριστιανική μορφή στο έθιμο με την αφιέρωσή του στον Άη Γιάννη τον Κλήδονα ή Ριζικάρη, διατηρώντας όμως τα χαρακτηριστικά της καθαρτήριας πυράς, της μαντικής δύναμης και των «κληδόνων». Μέχρι σήμερα σε πολλά μέρη της Ελλάδας κι εδώ σε χωριά, τις μέρες αυτές, το έθιμο εορτάζεται με κέφι, μαντέματα και πειράγματα.

Το άνοιγμα του «Κλήδονα» μετά τους Κρητικούς χορούς που χόρεψαν λεβέντικα η χορευτική ομάδα αλλά και οι ενήλικοι μαθητές του Λυκείου με την ζωηρή λύρα του Γιώργου Βρανά, και τα λαούτα του Γιάννη Μιχάλα και του Βασίλη Παπαδάκη, έφερε και χαρά και δάκρυ στις κοπελιές με τα «ριζικάρικα» αφού μερικές μαντινάδες ήταν καλοδεχούμενες, «Ως τρέμει το πετρόψαρο όντε το πιάνει η τράτα, τρέμει κι εμέ η καρδούλα μου όντε σε δώ στη στράτα», αλλά μερικές ήταν πονετικές, όπως: «Σα μάθει ο σκύλος γράμματα γι ο κάτης να διαβάζει, τότε κι εσύ θα παντρευτείς να κάμει ο κόσμος χάζι». Μα αυτά είναι λόγια του «Κλήδονα»… όπως λένε και δεν τα παίρνομε και τόσο στα σοβαρά.

Ακολούθησε το γνωστό, απλό κέρασμα για όλους, από τις κοπέλες του Λυκείου μια και το έθιμο το καλεί και το πρόγραμμα συνεχίστηκε με χορούς από την Δράμα, μ’εντυπωσιακές φορεσιές και ζωντανή μουσική από τους θαυμάσιους μουσικούς Αλέξανδρο Παπουτσή και Αλέξη Πατινούδη στην λύρα Δράμας , τον Κωσταντίνο Γεωργιάδη στα κρουστά και τον Μιχάλη Αραμπατζή στην γκάϊντα και κατόπιν με χορούς από την Ήπειρο, τα Νησιά και την Εύβοια. Μεγάλη η ποικιλία των χορών και της μουσικής από τον τεράστιο, ανεκτίμητης αξίας θησαυρό της Ελληνικής Παράδοσης και πολύ καλοδουλεμένα όλα τα τμήματα (χόρεψαν μόνο ενήλικες μια και για τα εφηβικά και παιδικά τμήματα έγινε ξεχωριστή εκδήλωση στις αρχές του μήνα στον ίδιο χώρο). Όλα καταχειροκροτήθηκαν κι οι καρδιές γέμισαν άλλες με νοσταλγία μια και ξύπνησαν και πάλι γλυκές αναμνήσεις κι άλλες ένοιωσαν ικανοποιημένες κι ενθουσιασμένες. Πάντως όλοι ήταν εντυπωσιασμένοι, αλλά και καλά πληροφορημένοι για το έθιμο αυτό μια και τους είχαν μοιρασθεί από το Λύκειο, φυλλάδια στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, (για τους ξένους επισκέπτες μας), με την περιγραφή και το γενικό ιστορικό του εθίμου.