Ορατός είναι ο κίνδυνος κοινωνικών εντάσεων λόγω της ακρίβειας, κατ΄αναλογία με το ό,τι συμβαίνει στη Γαλλία ή άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αλλωστε ο πληθωρισμός συρρικνώνει το πραγματικό εισόδημα μεγάλου μέρους των νοικοκυριών οδηγώντας σε αύξηση της κοινωνικής ανισότητας.
Νέος κύκλος ανατιμήσεων σε πολλούς κωδικούς από μεγάλο αριθμό προμηθευτών έρχεται με βάση τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες η εταιρείας αναλύσεων Nielsen, δίνοντας εύγλωττα το στίγμα της δυσκολίας που περιμένει τα νοικοκυριά.
Ακόμη, μάλιστα, και κάποιες αποκλιμακώσεις σε βασικά είδη, ως προς τις τιμές πρώτων υλών, όπως πχ το αγελαδινό γάλα (όπου υπάρχει μείωση της τιμής παραγωγού 5-10%), είτε δεν έχουν περάσει ακόμη στο ράφι, είτε εξανεμίζονται από την κίνηση τιμών σε άλλα βασικά προϊόντα π.χ. το αιγοπρόβειο γάλα – πρώτη ύλη για τυροκομικά.
Το όλο ζήτημα εξελίσσεται σε μια “νάρκη” για την πορεία της οικονομίας αλλά και για την κοινωνική συνοχή. Χαρακτηριστική η αναφορά στο θέμα στην Έκθεση που εξέδωσε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή για το τέταρτο τρίμηνο του 2022.
“Παρά τις θετικές δημοσιονομικές του επιδράσεις, ο πληθωρισμός συρρικνώνει το πραγματικό εισόδημα μεγάλου μέρους των νοικοκυριών, ειδικά των πιο ευάλωτων, με αποτέλεσμα την αύξηση της κοινωνικής ανισότητας και των κοινωνικών εντάσεων” αναφέρει χαρακτηριστικά το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή και συμπληρώνει: “Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις τιμές των τροφίμων που παρά τη σχετική αποκλιμάκωση του γενικού δείκτη πληθωρισμού, εμφανίζουν υψηλό ρυθμό αύξησης. Επιπλέον, η πίεση στα ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις εντείνεται από την αύξηση των επιτοκίων που επιβαρύνει την εξυπηρέτηση των χρεών τους. Παρότι η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής κρίνεται απαραίτητη για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, εντούτοις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι αρνητικές παρενέργειές της κατά την λήψη των αποφάσεων για ενδεχόμενη περαιτέρω αυστηροποίησή της.”
Σημειώνεται ότι για τον πληθωρισμό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Χειμερινές Προβλέψεις για την Ελλάδα ανέμενε ανέμενε να διαμορφωθεί στο 9,3% το 2022, στο 4,5% το 2023 και στο 2,4% το 2024.
Επίσης ο πληθωρισμός (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή) ανήλθε τον Φεβρουάριο του 2023 στο 6,5% σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2022 (6,3%) και μειωμένος σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (7,3%). Ωστόσο στα τρόφιμα είναι στο 15% ποσοστό πολλαπλάσιο του Γενικού Δείκτη.
Ο “πυρήνας” του πληθωρισμού
Αναλυτικά με βάση την Έκθεση, ο “πυρήνας” του πληθωρισμού (δεν περιλαμβάνει την ενέργεια και τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα), διαμορφώθηκε στο 8,2% τον Φεβρουάριο του 2023 αυξημένος σε σχέση με τον Φεβρουάριο του προηγούμενου έτους (2,1%) και ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (8,1%). Στην Ευρωζώνη, τον Φεβρουάριο ο εναρμονισμένος δείκτης αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 8,5%, ενώ ο «πυρήνας» του πληθωρισμού διαμορφώθηκε σε 7,4%.
Ελπίδα δίνει ότι σημαντικά μικρότερη αύξηση σε σχέση με πέρυσι κατέγραψαν ο δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία και ο δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία. Συγκεκριμένα, τον Ιανουάριο ο δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 13,5% έναντι αύξησης 31,6% την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, ενώ σε σχέση με τον Δεκέμβριο αυξήθηκε κατά 1,3%. Ο δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία για τον Ιανουάριο παρουσίασε ετήσια αύξηση 0,4% έναντι αύξησης 31,8% την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, ενώ σε σχέση με τον Δεκέμβριο μειώθηκε κατά 0,8%.
Να σημειωθεί ότι επιβραδύνθηκε στο 4,7% ο ρυθμός αύξησης του γενικού δείκτη τιμών παραγωγού στη βιομηχανία (σύνολο εγχώριας και εξωτερικής αγοράς) τον Φεβρουάριο εφέτος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Φεβρουαρίου 2022, έναντι αύξησης 33,6% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών το 2022 με το 2021.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η αύξηση αυτή στο κόστος παραγωγής των εγχώριων βιομηχανιών οφείλεται στις εξής μεταβολές των δεικτών των επιμέρους αγορών:
α. Στην αύξηση του δείκτη τιμών παραγωγού εξωτερικής αγοράς κατά 4,7%, και
β. Στην αύξηση του δείκτη τιμών παραγωγού εγχώριας αγοράς κατά 4,7%.
Παράλληλα, ο γενικός δείκτης παρουσίασε μείωση 3,3% τον Φεβρουάριο 2023 σε σύγκριση με τον δείκτη του Ιανουαρίου 2023, έναντι αύξησης 4,9% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών το 2022.
Βέβαια, παρά την όποια επιβράδυνση το επίπεδο κόστος παραγωγής συνεχίζει τον “ανήφορο” κάτι που συνεχίζει να επηρεράζει τις τιμές.
Οι «αδύναμες» χώρες
Πάντως, το Γραφείο Προϋπολογισμού αναφερόμενο στη συνεχόμενη αύξηση των τιμών των τροφίμων σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπογραμμίζει ότι “η πίεση θα επηρεάσει εντονότερα τις χώρες χαμηλού εισοδήματος που αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια και έχουν περιορισμένο δημοσιονομικό περιθώριο για να αμβλύνουν τις επιπτώσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Με τις αυξημένες τιμές των τροφίμων και των καυσίμων, η κοινωνική αναταραχή μπορεί να αυξηθεί.”
Κι όλα τούτα, όπως σημειώνει το Γραφείο εγγράφεται σε ένα δύσκολο περιβάλλον που έχει να κάνει με τη δυσχέρεια στην εξυπηρέτηση του χρέους για τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. “Ο συνδυασμός των υψηλών επιπέδων χρέους από την πανδημία, της χαμηλότερης ανάπτυξης και του υψηλότερου κόστους δανεισμού επιδεινώνει την ευπάθεια αυτών των οικονομιών, ιδίως εκείνων με σημαντικές βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές ανάγκες σε συνάλλαγμα” συμπληρώνει το Γραφείο.
Περαιτέρω ρίσκα
Παράλληλα στην Έκθεσή του το Γραφείο Προϋπολογισμού του κράτους στη Βουλή αναφέρει ότι “οι πιο εμφανείς κίνδυνοι προς την αρνητική κατεύθυνση αφορούν:
Τη διατήρηση της τραπεζικής αναταραχής: Μετά την πρόσφατη κατάρρευση των αμερικανικών τραπεζών Silicon Valley Bank και Signature Bank καθώς και την εξαγορά της Credit Suisse από την UBS, η ανασφάλεια ενδέχεται να διατηρηθεί προκαλώντας έντονες διακυμάνσεις στις χρηματοοικονομικές αξίες με πιθανή μετάδοση σε άλλα τραπεζικά ιδρύματα.
Την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία: Η Ευρώπη αντιμετωπίζει χαμηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές φυσικού αερίου, έχοντας αποθηκεύσει αρκετό φυσικό αέριο και αντιμετωπίζοντας ήπιο χειμώνα. Ωστόσο, η αναπλήρωση της αποθήκευσης με μειωμένες ρωσικές ροές θα είναι πρόκληση ενόψει του επόμενου χειμώνα και το πρόβλημα θα ενταθεί αν αυξηθεί η ζήτηση ενέργειας της Κίνας.”
Διαθέσιμο εισόδημα
Υπενθυμίζεται ότι ακόμη και η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος εξανεμίζεται από την ακρίβεια. Όπως αναφέρει το Γραφείο Προϋπολογισμού, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων (για το τρίτο τρίμηνο του 2022), το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) (S.1M) αυξήθηκε κατά 10,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 34,21 δις ευρώ σε 37,69 δις ευρώ.
Νέα «αναχώματα»
Πάντως μιλώντας στην εκπομπή “Πρόσωπο με πρόσωπο” στον Αντ1 και τον Νίκο Χατζηνικολάου χθες βράδυ ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας “φωτογράφισε” το “στήσιμο” νέων αναχωμάτων για την ακρίβεια. Εν μέσω και της προεκλογικής περιόδου άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για επαναφορά του ΕΚΑΣ ή άλλου βοηθήματος τύπου ΕΚΑΣ για τους χαμηλοσυνταξιούχους και ευάλωτους συμπολίτες μας. Επίσης ανέφερε ότι μελετάται να παραμείνουν επ΄ αόριστον οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ σε νησιά, εστίαση κλπ.
