Του Θεόδ. Ι. Ρηγινιώτη
Το Ρέθυμνο καταξιώνεται μία ακόμη φορά ως η πόλη των γραμμάτων με την πρόσφατη έκδοση της μελέτης του Κωστή Ηλ. Παπαδάκη «Λαϊκή πίστη και λατρεία – Άγιοι Θεράποντες με ειδικό χάρισμα ιαμάτων» (εκδόσεις «Γρηγόρη», Αθήνα 2018, σελίδες 470).
Ο ακούραστος και πολυγραφότατος Ρεθεμνιώτης συγγραφέας, μετά από έρευνα περίπου 15 ετών, μας προσφέρει μια μελέτη πανελλήνιου και πανορθόδοξου ενδιαφέροντος, βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών με Α΄ Έπαινο, όπου παρέχονται εκτενείς και πολύτιμες πληροφορίες για θέματα όπως:
- Οι άγιοι και η αγιότητα στην πνευματική κληρονομιά της Ορθοδοξίας και στις αντιλήψεις του πιστού λαού.
- Το θαυματουργικό χάρισμα των αγίων.
- Οι προσευχές χωρίς ανταπόκριση και τα θαύματα στη ζωή των χριστιανών.
- Η σχέση των λατρευτικών εθίμων και παραδόσεων του ορθόδοξου λαού μας με την αρχαία ελληνική θρησκεία (ευρύτατο θέμα, στο οποίο αφιερώνονται 50 σελίδες).
- Τρόποι, με τους οποίους καθιερώνονται οι προστάτες άγιοι στην Εκκλησία και στη συνείδηση του λαού.
- Λαϊκά έθιμα, με τα οποία οι άνθρωποι προσπαθούν να προκαλέσουν στη ζωή τους ή στη ζωή των παιδιών τους τη βοήθεια των αγίων, όπως ο περισχοινισμός (ζώσιμο εκκλησίας), η συμβολική «πώληση» ενός παιδιού στον άγιο, τα τάματα, η εγκοίμηση μέσα σε ναούς κ.ά.
- Η σχέση των αγίων με το φυσικό περιβάλλον, τα ζώα και τα φυτά, καθώς και η οικολογική πλευρά της Ορθοδοξίας, που είναι ιδιαίτερα σημαντική ήδη από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια.
- Άγιοι που θεωρούνται ανύπαρκτοι, δημιουργημένοι από τη λαϊκή φαντασία, όπως η αγία Ανέμη στη Σαμοθράκη, ο άγιος Αγαπητικός και ο άγιος Μισητικός στην Κύπρο, η αγία Ακάθιστος στον Πόντο, η αγιά Καλή (από το Μοιρολόγι της Παναγίας) κ.ά.
- Άγιοι θεράποντες συγκεκριμένων ασθενειών και άγιοι προστάτες των επαγγελμάτων, αλλά και διαφόρων κοινωνικών ομάδων, όπως οι φυλακισμένοι, ακόμη και… οι κλέφτες (δηλ. άγιοι, που οι κλέφτες τους θεωρούσαν – ή ίσως και σήμερα τους θεωρούν – προστάτες τους).
- Οικογένειες αγίων και άγιοι που προέρχονται από ποικίλους επαγγελματικούς χώρους, δηλαδή ασκούσαν διάφορα επαγγέλματα.
Το βιβλίο περιέχει εκατοντάδες βιογραφικά σημειώματα και ενδιαφέρουσες εικόνες αγίων, ενώ συμπληρώνεται με πίνακες ευρετηρίων, που βοηθούν τον αναγνώστη να ανατρέξει σε συγκεκριμένα θέματα ή ονόματα, που πιθανόν θέλει να μελετήσει ιδιαίτερα.
Με την ευρεία θεματολογία του, αποκτά ενδιαφέρον τόσο για τον απλό πιστό χριστιανό, που θέλει να πληροφορηθεί για όλα αυτά τα ζητήματα (ή για κάποια από αυτά), όσο και για τον εξειδικευμένο ερευνητή της ελληνικής λαογραφίας (των παραδόσεων, του τρόπου ζωής, της σοφίας του λαού μας, αλλά και των εσφαλμένων θρησκευτικών ιδεών και δεισιδαιμονιών που επικράτησαν μέσα στους αιώνες), ακόμη και για το γλωσσολόγο, τον ιστορικό, τον κοινωνιολόγο, τον οικολόγο κ.τ.λ.
Η πρώτη, σύντομη, μορφή αυτής της μελέτης ήταν μια εισήγηση του συγγραφέα στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για τη Λαϊκή Ιατρική, που διοργανώθηκε από την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Ρεθύμνου το 2000 και τα πρακτικά του (με πλήθος σημαντικών εισηγήσεων διαφόρων εισηγητών) έχουν εκδοθεί.
Ο Κωστής Ηλ. Παπαδάκης γεννήθηκε στο Ρέθυμνο, σπούδασε Θεολογία και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε επί τριακονταπενταετία ως φιλόλογος καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση. Είναι έγγαμος και πατέρας τεσσάρων παιδιών. Μέχρι σήμερα, έχει γράψει δεκατέσσερα βιβλία, εξήντα επιστημονικά άρθρα και εκατοντάδες άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, ενώ κατά καιρούς υπήρξε και συνεχίζει να είναι μέλος του Δ.Σ. πολλών συλλόγων της πόλης του Ρεθύμνου, μέλος επιστημονικών επιτροπών, της συντακτικής επιτροπής επιστημονικών και εκκλησιαστικών περιοδικών, της έκδοσης των πρακτικών επιστημονικών συνεδρίων κ.τ.λ.
Ως άνθρωπος, θεωρώ προσωπικά ότι ενσαρκώνει, κατά το ανθρωπίνως δυνατόν, τα κρητικά και χριστιανικά ιδεώδη της σεμνότητας, της καλοσύνης και της προθυμίας για προσφορά στην κοινωνία και τον πολιτισμό, ιδιότητες που έχουν καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία και την ποιότητα του ερευνητικού και συγγραφικού έργου του και τον έχουν αναδείξει σε έναν αγαπητό, σεβαστό και καταξιωμένο πνευματικό άνθρωπο του Ρεθύμνου.
