Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ανωγείων, σε συνεργασία με την Concept Films, δημιούργησαν το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Το Πάσχα στ’ Ανώγεια».
Πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας διετούς προσπάθειας επιμελούς συλλογής του απαραίτητου οπτικοακουστικού υλικού, που αποτυπώνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο ένα σπάνιο έθιμο, που συνδέεται με το Άγιο Πάσχα και αναβιώνει κάθε χρόνο στ’ Ανώγεια, το έθιμο της καύσης του «Αρφανός», η προετοιμασία του οποίου εκτυλίσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, με κορύφωση το Μεγάλο Σάββατο, τη στιγμή που συντελείται η Ανάσταση του Κυρίου.
Πρόκειται για ένα έθιμο, οι απαρχές του οποίου τοποθετούνται στα πρώτα χρόνια διάδοσης του χριστιανισμού, όταν μεγάλες φωτιές χρησιμοποιούνταν – ελλείψει άλλων πρόσφορων μέσων μετάδοσης μηνυμάτων σε μεγάλες αποστάσεις – ως μέσο για τη μετάδοση του χαρμόσυνου μηνύματος της Ανάστασης του Κυρίου. Η ίδια άλλωστε η ετυμολογία της λέξης «Αρφανός» (πρόθεμα αρ – και – φανός (φαίνω, φαίνομαι) φέρεται να παραπέμπει στη φωτιά που φαίνεται από μακριά…
Το σπάνιο αυτό έθιμο του Αρφανού αναβιώνει απαρέγκλιτα κάθε χρόνο κατά τις ημέρες του Πάσχα στ’ Ανώγεια, με τις 5 ενορίες του χωριού να ερίζουν για την πιο μεγάλη φωτιά.
Τα νεότερα μέλη κάθε ενορίας, υπό την καθοδήγηση και εποπτεία των μεγαλύτερων και εμπειρότερων, επιδίδονται με ζήλο, καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής στη συλλογή των αρφανόξυλων (εύλεκτων φυτών όπως οι ασπαλάθοι, τα αχινοπόδια, οι σπάρτοι), με την ελπίδα, τη στιγμή της Ανάστασης, τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου, η δική τους φωτιά να είναι η μεγαλύτερη. Είναι δε τέτοια η επιμέλεια και ο ζήλος των παιδιών, που δε διστάζουν να φυλάνε σκοπιές, τις λεγόμενες «ξομονές», στο χώρο που φυλλάσσονται τα αρφανόξυλα, για την αποφυγή τυχόν κλοπής από μέλη των «αντίπαλων» ενοριών.
Και είναι πράγματι ιδιαίτερα εντυπωσιακό το θέαμα από τις 5 φωτιές, που ανάβουν στις 5 ενορίες του χωριού τη στιγμή που ψάλλεται το «Χριστός Ανέστη», προσδίδοντας μεγαλύτερη μεγαλοπρέπεια στην ήδη μεγαλειώδη στιγμή της Ανάστασης του Θεανθρώπου!
Η μέσω του ντοκιμαντέρ «Το Πάσχα στ’ Ανώγεια» προσπάθεια για την όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτική απόδοση του εθίμου του Αρφανού, πέρα από μια σημαντική για την προβολή της τοπικής παράδοσης των Ανωγείων, αλλά και τη διατήρηση της ευρύτερης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, δουλειά, αποτελεί την πλέον χειροπιαστή απόδειξη του πόσο ξεχωριστή για τον επισκέπτη εμπειρία μπορεί να είναι η διαμονή στ’ Ανώγεια, κατά τις άγιες μέρες του Πάσχα, όπου μετά την κατάνυξη της Μεγάλης Εβδομάδας, της Εβδομάδας των παθών του Κυρίου, η Ανάστασή του γιορτάζεται με τον πλέον μεγαλειώδη τρόπο, με την κορύφωση του εθίμου του Αρφανού.
Το ντοκιμαντέρ «το Πάσχα στ’ Ανώγεια» είναι μια συμπαραγωγή του Πολιτιστικού Συλλόγου Ανωγείων και της Concept Films, σε σκηνοθεσία Αριστοτέλη Δασκαλάκη.
