Οι Ημέρες Ρεθύμνου 2020 διοργανώνουν ξενάγηση στην ιστορία της ρεθεμνιώτικης εκπαίδευσης, με τον τίτλο «Μάθε παιδί μου γράμματα. Περιήγηση στην εκπαιδευτική ιστορία του Ρεθύμνου», στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Εκπαιδευτικών.
Η ξενάγηση αναφέρεται στην περίοδο 1925-2000 και αποτελεί συνέχεια της περυσινής, που διεξήχθη τέτοια επίσης ημέρα και αφορούσε την περίοδο 1795-1924. Ξεκινά δηλαδή από την παγίωση της εγκατάστασης των μικρασιατών προσφύγων και της αναχώρησης των τουρκορεθυμνίων και φθάνει στο έτος 2000, καλύπτοντας διάρκεια τριών τετάρτων του αιώνα.
Υπενθυμίζεται ότι η εφετινή είναι η τρίτη κατά σειρά ξενάγηση που διεξάγεται την Ημέρα των Εκπαιδευτικών από τις Ημέρες Ρεθύμνου. Η πρώτη, το 2018, ήταν αφιερωμένη στο «Σχολείο της κυρίας Αμαλίας» και περιλάμβανε, πέραν της ξενάγησης, σχετική εκδήλωση στο Σπίτι του Πολιτισμού. Η περυσινή τελείωσε με εκδήλωση-προβολή στην αίθουσα «Παντελής Πρεβελάκης» του Ωδείου Ρεθύμνης. Οι δύο πρώτες ξεναγήσεις είχαν γίνει σε συνεργασία με το Σχολικό Μουσείο του Δήμου Ρεθύμνης, ενώ η τρίτη πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνης.
Οι συμμετέχοντες θα ξεκινήσουν από την αναμνηστική στήλη που έχουν τοποθετήσει στη πλατεία Ιερολοχιτών οι απόφοιτοι του Γυμνασίου Ρεθύμνης του έτους 1950, η οποία έχει ως θέμα της τον ανώνυμο μαθητή του Ρεθύμνου. Θα συνεχίσουν με το ιστορικό διδακτήριο του 2ου Δημοτικού Σχολείου του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού, όπου θα πάρουν επίσης πληροφορίες για το 5ο Δημοτικό Σχολείο (1954), το 6ο (1961), το 7ο (1964), το 8ο (1899), το 9ο (1965), το 10ο (1924), το 13ο (1977), το 14ο (1968), το 15ο (2000), το 16ο (1994) και τα καταργημένα 11ο (Ξηρού Χωριού) και το 12ο (Γάλλου). Κι ακόμη για το πρώτο δημόσιο νηπιαγωγείο της πόλης, που λειτούργησε στις εγκαταστάσεις του 3ου Δημοτικού Σχολείου το 1930.
Η ξενάγηση περιλαμβάνει επίσης τα ιστορικά διδακτήρια του Γυμνασίου Θηλέων και του Οίκου Παιδείας. Κι ακόμη τα φροντιστήρια της πόλης, καταρχήν των ανωτάτων σπουδών: Αρχοντάκη, Χαλκιαδάκη, Δεληγιώργη, Δανάκου, Γενεράλη, Στεφανάκη κ.λπ. Στα παλιότερα του είδους ανήκαν εκείνα του μαθηματικού Επιμενίδη Κανακάκη και του κατόπιν καθηγητή Πανεπιστημίου Κωνσταντίνου Καλοκύρη. Αναφορά θα γίνει και στα ιδιωτικά σχολεία της πόλης, όλα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: στο «Πυθαγόρειον Λύκειον» (1954-1959), με διευθυντές τον Μάρκο Ζουριδάκη και τον Νικόλαο Κακαβελάκη, και στο «Παλλάδιον Λύκειον» (1959-1969) του Γιάννη Σπανογιάννη.
Αναφορές και στάσεις ξενάγησης θα γίνουν και στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών, με προεξάρχοντα εκείνα των αγγλικών. Στη μνήμη θα ξανάρθουν το πρώτο χρονολογικά της Σοφίας Σκορδαλού στη Σοχώρα το έτος 1921, και τα μεταγενέστερα Χαμπάκη και Χατζηγάκη, Μιχάλη Λυρούδια, Ελληνοαμερικανικόν και Βρετανικόν Ινστιτούτον και μερικά ακόμη άλλα. Στην γαλλική γλώσσα θα ξανάρθουν στη μνήμη η Χρυσούλα Δάβη και η Ασπασία Μαγριπλή που παρέδιναν μαθήματα από το 1935 και οι μεταγενέστερες Μαρία Πρεβελάκη-Τσάκωνα και Κατίνα Βιγδίνη-Χαλκιαδάκη.
Στη μουσική παιδεία του Ρεθύμνου η ξενάγηση θα περιλάβει το Λύκειον των Ελληνίδων Ρεθύμνης και από το 1930 τον Σύνδεσμο Διαδόσεως Καλών Τεχνών, καθώς και τη Δημοτική Φιλαρμονική αλλά και ιδιώτες που παρείχαν μουσική εκπαίδευση, ιδιαίτερα στο πιάνο και στο ακορντεόν. Θα περιλάβει ακόμη σχολές δακτυλογραφίας (Καραντάνη, Μαρκάκη, Παντελιδάκη, Καρυστιανού) και λογιστικής (Πλυμάκη και Παπαδογιάννη) καθώς και τις ιστορικές σχολές Βαβουράκη. Η μεταπολεμική εκπαίδευση περιλάμβανε επίσης τη Σχολή Οικοκυρικής Παπαδογιάννη και την αντίστοιχη Κοπτικής-Ραπτικής της Σοφίας Ηλιάκη. που το 1964 μετατράπηκε σε Κέντρο Εργαζομένου Κοριτσιού, στεγαζόμενο στη γωνία Μελισσηνού-Μεσολογγίου και αργότερα στο Εργατικό Κέντρο. Από την ξενάγηση δεν μπορεί να λείψει η ειδική εκπαίδευση, με το Ειδικό Σχολείο να πρωτολειτουργεί στο Καμαράκι το 1985 και τον Σύλλογο «Αγάπη» να ξεκινά το 1989 τη «Μονάδα Ημερήσιας Περίθαλψης, Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Κατάρτισης ΑμεΑ», που σήμερα στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος «Θεομήτωρ» στον Τίμιο Σταυρό.
Οι ξεναγούμενοι θα έχουν την ευκαιρία να πληροφορηθούν σχετικά με την ιστορία του ιδρύματος «Παιδική Στέγη Άγιος Νικόλαος» του πατέρα Ιωάννη Πίτερη και με το Οικοτροφείον της Χριστιανικής Ένωσης Νεανίδων Ρεθύμνης. Τέλος, αναφορές θα γίνουν και για την μέχρι το 2000 τριτοβάθμια εκπαίδευση, με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Τμήμα Δοκίμων Αστυφυλάκων Ρεθύμνου. Δεν θα παραλειφθούν τα ιστορικά βιβλιοπωλεία Χατζηδάκη, Δρυδάκη, Παναρετάκη, Κοντογιάννη, Κυριακάκη, Δεληγιώργη, Ρεράκη, Πίσσα, Χατζηδάκη, Κανακίδη, Χαλκιαδάκη-Δασκαλάκη, Στουρνάρα, Βροντάκη και μερικά ακόμα, με μικρότερη διάρκεια ζωής.
Η ξενάγηση «Μάθε παιδί μου γράμματα» θα διεξαχθεί την Δευτέρα 5 Οκτωβρίου 2020. Θα ξεκινήσει στις 6.00 το απόγευμα και θα ολοκληρωθεί στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνης, όπου και θα πραγματοποιηθεί προβολή και συζήτηση. Εμψυχωτής της θα είναι ο δρ παιδαγωγικής Χάρης Στρατιδάκης. Την μαγνητοσκόπησή της θα διεξάγει ο διευθυντής των «Ημερών Ρεθύμνου» Θωμάς Κρεβετζάκης, ο οποίος στη συνέχεια θα την αναρτήσει μόνιμα στον διαδικτυακό τους τόπο (https://www.facebook.com/rethymnodays), προκειμένου να μπορέσουν να την παρακολουθήσουν και όσοι λόγω κορονοϊού δεν θα τα καταφέρουν δια ζώσης. Οι συμμετέχοντες θα φορούν υποχρεωτικά μάσκα και δεν θα ξεπεράσουν τους είκοσι, γι’ αυτό και θα πρέπει να έχουν δηλώσει συμμετοχή κατά σειρά προτεραιότητας στο τηλέφωνο 2831055031.
Οι ξεναγήσεις δεν θα τελειώσουν ασφαλώς εδώ. Θα ακολουθήσουν ακόμα πέντε, που θα αναφέρονται στην εκπαιδευτική ιστορία του δυτικού Ρεθύμνου, του Αμαρίου, του Αγίου Βασιλείου, του Μυλοποτάμου και της περιοχής των Αρκαδιώτικων. Οι περιηγήσεις αυτές στην εκπαιδευτική ιστορία της ρεθεμνιώτικης υπαίθρου θα πραγματοποιηθούν μόλις το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες.
