Τελευταία νέα από την «πόλη των γραμμάτων», το Ρέθυμνο: συμμορία εξωσχολικών εισέβαλε στην αυλή του 1ου Επαγγελματικού Λυκείου και (μαζί με άλλα μέλη της, μαθητές του σχολείου) ξυλοκόπησε ανηλεώς έναν αλλοδαπό μαθητή. Μερικοί από τους εμβρόντητους καθηγητές, που μπήκαν στη μέση για να διασώσουν το θύμα, ξυλοκοπήθηκαν επίσης, ενώ, όπως φαίνεται, χρησιμοποιήθηκε και μαχαίρι ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο.
Η αφορμή; Ασήμαντη – ανάμεσα σε βλακώδη ρατσισμό και χυδαία ψευτοπαλληκαριά, του στυλ «μαζευόμαστε δέκα για να δείρουμε έναν!». Η κουλτούρα της παρανομίας, που έχει εμποτίσει το σύγχρονο πρόσωπο της Κρήτης.
Το επεισόδιο καταγράφηκε σε βίντεο και έκανε το γύρω της χώρας, στο Διαδίκτυο και στα δελτία ειδήσεων.
Το συγκεκριμένο συμβάν δεν είναι το μόνο, ούτε προκαλεί κατάπληξη. Είναι η κορύφωση μιας μακράς σειράς περιστατικών διαρκούς παραβατικότητας, όχι μόνο στο συγκεκριμένο σχολείο, αλλά και σε πολλά άλλα, προπαντός της λεγόμενης «Επαγγελματικής Εκπαίδευσης», σε όλη την Ελλάδα (δεκάδες προσαγωγές και πέντε συλλήψεις π.χ. στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης Θεσσαλονίκης το Σεπτέμβριο, ξυλοδαρμοί, μαχαίρια και σιδερογροθιές). Φυσικά, ώς ένα βαθμό ισχύει και για τα σχολεία «Γενικής Παιδείας», Γυμνάσια και Γενικά Λύκεια.
Υπενθυμίζω ότι από τη δεκαετία του 1990 σε μεγάλα Γενικά Λύκεια της Αθήνας (ίσως και άλλων πόλεων) δρούσαν ανεξέλεγκτες συμμορίες ανηλίκων. Τις νύχτες το «κάδρο» συμπληρωνόταν με ναρκωτικά, βιαιότητες, ποικίλες πράξεις καταστροφής και αυτοκαταστροφής. Αναρωτιέμαι, τα μέλη εκείνων των συμμοριών – που σήμερα θα κοντεύουν άνθρωποι πενήντα ετών – τι απέγιναν; Βιοπαλαιστές ή κακοποιοί; Οικογενειάρχες ή ναυάγια;
Όμως πλέον συμπεριφορές, που μέχρι χθες θεωρούνταν περιθωριακές στον μαθητικό πληθυσμό (π.χ. οι βρισιές, το κάπνισμα, η ανυπακοή, οι ημίγυμνες μαθήτριες, οι αναρίθμητες απουσίες, το μηδενικό διάβασμα), σήμερα τείνουν να κυριαρχήσουν και αύριο θα κυριαρχούν.
Το Κράτος σε όλα αυτά δεν κοιμάται. Αντίθετα, δυστυχώς, τα υποθάλπει και τα εκτρέφει, χωρίς να τηρεί ούτε τα προσχήματα: μαθαίνουμε ότι το αρμόδιο θεσμικό όργανο της Περιφέρειας Κρήτης, με μια ΠΡΩΤΟΦΑΝΗ ενέργεια, ακύρωσε την απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων του σχολείου, που έδινε ολιγοήμερη αποβολή στους πρωτεργάτες του βίαιου συμβάντος, και τους έφερε πίσω καμαρωτούς, για να απειλούν καθηγητές και καθηγήτριες, επειδή δήθεν «δεν είναι παιδαγωγικό μέτρο η αποβολή»!
Φυσικά: μια γενιά αμόρφωτων μπράβων και τραμπούκων εξυπηρετεί μια χαρά τους σκοπούς της Εξουσίας, λειτουργώντας ως μαντρόσκυλα ενός υποδουλωμένου, εξευτελισμένου, θυματοποιημένου και «προβατοποιημένου» λαού, τεχνολογικά εκπαιδευμένου, αλλά ανίκανου να εμπνευστεί (αφού αγνοεί την Ιστορία του και δεν έχει πλέον ρίζες και πίστη) και αδύναμου να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Πικραμένος και ανήσυχος για το μέλλον, προδομένος από την πολιτική ηγεσία της πατρίδας μου, θεωρώ χρέος μου να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις, που δεν αποκλείεται και να με θέσουν σε κίνδυνο. Αν και προσωπικά κινούμαι σε σχετικά ασφαλές περιβάλλον και αδυνατώ να φανταστώ καν τα συναισθήματα πίκρας και προδοσίας, που ασφαλώς βιώνουν οι ΑΞΙΟΙ συνάδελφοί μου της «εμπόλεμης ζώνης». Έχουμε πάντως έτοιμο οικογενειακό τάφο στο κοιμητήριο των Περιβολίων Ρεθύμνου, κοντά στον ιστορικό τάφο των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων.
Μέτρα αποτροπής και καταστολής
Οι πρώτοι που οφείλουν να θέσουν όρια στη συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων είναι οι οικογένειες. Με αγάπη, αλλά και δυναμισμό, καλούνται να προστατεύσουν τα ίδια τους τα παιδιά από την αυτοκαταστροφή, αλλά και τα παιδιά των άλλων από την αλόγιστη αγριότητα των δικών τους παιδιών. Έστω κι αν φαίνεται ότι «είναι αργά», ελπίζω ότι ποτέ δεν είναι πραγματικά αργά. Και οι οικογένειες έχουν και βοηθούς: ειδικούς συμβούλους της συμπεριφοράς, το Σχολείο, αλλά, ας μου επιτραπεί να πω, και την Εκκλησία, που διαθέτει πολλούς άξιους εκπροσώπους εγκατεσπαρμένους σε όλη την περιφέρεια. Όλοι αυτοί μπορούν να βοηθήσουν, αλλά τον πρώτο λόγο τον έχει κάθε οικογένεια. Χωρίς τη βοήθεια της οικογένειας, λίγα μπορούμε να πετύχουμε.
Από πλευράς του σχολείου, αφού τα πράγματα έχουν γίνει ανεξέλεγκτα, είναι απαραίτητα, κατά τη γνώμη μου, δύο μέτρα άμεσης αποτροπής των βιαιοτήτων ή καταστολής τους, αν δεν τις αποτρέψουν:
Α) Το Κράτος να δώσει το δικαίωμα στα σχολεία να αποβάλλουν εντελώς μαθητές, που θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική (ή και ψυχική) υγεία των συνανθρώπων τους ή καταστρέφουν το σχολικό περιβάλλον ή το περιβάλλον γύρω από το σχολείο τους (ή σε άλλα σχολεία). Όχι απλώς να τους «αλλάζουν σχολείο» (πράγμα επίσης τόσο δύσκολο, ώστε σπάνια λαμβάνεται τέτοια απόφαση, λόγω του φόβου της γραφειοκρατικής ακύρωσης – δείτε τι έγινε στο πρόσφατο συμβάν), όχι δηλαδή να φορτώνουν το πρόβλημα στις πλάτες άλλων καθηγητών και να υφίσταται τις συνέπειές του άλλη σχολική κοινότητα, αλλά οι συγκεκριμένοι μαθητές να αποκλείονται από όλα τα σχολεία.
Φυσικά μια τέτοια απόφαση θα πρέπει να είναι τεκμηριωμένη επαρκώς και να εξετάζεται από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς με προσοχή και εντιμότητα, αλλά όχι τυπολατρικά.
Οι μαθητές αυτοί θα πρέπει να είναι υποχρεωμένοι, με την εποπτεία του Κράτους επί ποινή κυρώσεων, να εργάζονται ως μαθητευόμενοι στον επαγγελματικό χώρο που έχουν επιλέξει, χωρίς να προκαλούν προβλήματα, μέχρι την ενηλικίωσή τους. Στη συνέχεια θα μπορούν, αν θέλουν, να επιστρέψουν στο σχολείο και να το τελειώσουν, χωρίς να προκαλούν προβλήματα (το γράφω κι εδώ), ώστε να λάβουν απολυτήριο και να συνεχίσουν, αν το επιθυμούν, και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Να σημειώσω την πεποίθησή μου ότι ελάχιστες φορές θα χρειαζόταν να εφαρμοστεί αυτό το μέτρο, γιατί οι περισσότεροι από τους σημερινούς επικίνδυνους έφηβους, αν το δουν στην πράξη, θ’ αλλάξουν ρότα – είτε μόνοι τους, είτε με πίεση (τότε) της οικογένειάς τους. Ορισμένοι εξάλλου ίσως βρουν τον αληθινό τους δρόμο μέσω αυτού του μέτρου, στον κόσμο της εργασίας κι όχι στο σχολείο.
Β) Οι χώροι των σχολείων πρέπει να φρουρούνται διαρκώς, εσωτερικά και εξωτερικά, τόσο κατά τις ώρες λειτουργίας τους όσο και τη νύχτα. Η φρούρηση πρέπει να γίνεται από ανθρώπους ειδικά εκπαιδευμένους να αποτρέπουν βίαια επεισόδια προστατεύοντας τα υποψήφια θύματα, αλλά και με δικαιοδοσία να συλλαμβάνουν άτομα που διαπράττουν παρανομίες του κοινού ποινικού δικαίου (δε μιλάω για παραβάσεις του σχολικού κανονισμού, εννοείται, αλλά για διακίνηση ναρκωτικών π.χ., βανδαλισμούς και βιαιότητες). Αν το Κράτος (για τους δικούς του – εξαιρετικά ύποπτους! – λόγους) δεν επιθυμεί να διαθέσει αστυφύλακες, ας εγκρίνει την πρόσληψη φυλάκων από εταιρίες ιδιωτικής περιφρούρησης.
Γ) Περιττεύει να επισημάνω την ανάγκη για μόνιμη παρουσία γιατρού και, θα έλεγα, και ψυχολόγου στα σχολεία μας, αίτημα που έχει εκφραστεί εδώ και χρόνια, αλλά προφανώς δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς του Κράτους για εξουθένωση και τελικά χειραγώγηση της νέας γενιάς.
Περί Παιδείας
Αν θέλουμε να διαμορφώσουμε μια γενιά, όχι προβάτων, ούτε λύκων, αλλά Ανθρώπων, απαιτείται αναμφίβολα πάρα πολλή δουλειά σε πολλούς τομείς. Στον τομέα που μας απασχολεί εδώ (τη βία) θα ήταν απαραίτητες, κατά τη γνώμη μου, μερικές θεμελιώδεις κινήσεις από την Πολιτεία (δηλ. το Κράτος), όπως οι παρακάτω:
Α) Να απαγορευτεί με νόμο η κυκλοφορία των βίαιων και σκοτεινών ηλεκτρονικών παιχνιδιών, τόσο στα καταστήματα όσο και στο Διαδίκτυο.
Δεν εννοώ όλων των παιχνιδιών που παραπέμπουν σε πόλεμο (π.χ. στρατιωτάκια ή επιτραπέζια), αλλά συγκεκριμένα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών με τέτοια θεματική, τα οποία προκαλούν εθισμό και πώρωση – περάστε μια βόλτα από ένα Internet café, να δείτε δεκάχρονα και πάνω να βρίζουν απερίγραπτα και να χτυπιούνται στους υπολογιστές «σκοτώνοντας» με μανία ψηφιακά ανθρωπάκια (να σημειώσω ότι είναι παράλογο να επιτρέπεται η είσοδος ανηλίκων σε Internet café και η χρήση του διαδικτύου από εκείνους χωρίς συνοδό;).
Οι κινηματογραφικές ταινίες ωμής βίας και παράνοιας, αν επιτέλους για κάποιο λόγο είναι ανάγκη να προβάλλονται από την τηλεόραση, σωστό είναι να τοποθετηθούν σε ζώνες δυσπρόσιτες σε ανήλικους, π.χ. μεταμεσονύκτιες, ενώ στα συνδρομητικά κανάλια και στο Διαδίκτυο να βρίσκονται σε ειδικές διευθύνσεις με κωδικούς απαγορευμένους στους ανήλικους.
Η αντίρρηση ότι «το απαγορευμένο προσελκύει», κατά τη γνώμη μου, δεν αναιρεί την ανάγκη των παραπάνω, γιατί θα προσελκύσει ένα μικρό αριθμό παιδιών και εφήβων, ενώ σήμερα βλέπουμε σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού αυτών των ηλικιών να οδηγείται σ’ αυτά.
Β) Επιτέλους, αυτό που θέλω πραγματικά να πω: η Παιδεία που παρέχει το σχολείο, ξεκινώντας από το Νηπιαγωγείο, πρέπει να ξαναγίνει «ανθρωποποιός» (να διαπλάθει ανθρώπους) και μάλιστα με βάση τις αξίες της παράδοσης και του πολιτισμού μας, που περιέχουν όλα τα πραγματικά αιτήματα των ατόμων και της κοινωνίας. Και η διάπλαση του ανθρώπου γίνεται πρωτίστως με πρότυπα και όχι με θεωρία. Τέτοια πρότυπα η ιστορία του τόπου μας και του λαού μας διαθέτει άφθονα, όμως έχουν εξοβελιστεί πλήρως από τα σχολεία μας, ώστε πρότυπα των παιδιών και των μαθητών μας να έχουν καταντήσει είτε οι αστέρες του θεάματος και των τηλεοπτικών «ριάλιτις», που συχνά είναι αυτοκαταστροφικοί ή και κήρυκες της αυτοκαταστροφής, είτε οι φανταστικοί υπερήρωες των αμερικάνικων κόμικς και των κινηματογραφικών μεταφορών τους, προβάλλοντας σε ένα εξωπραγματικό, βίαιο, σκοτεινό και εν πολλοίς παρανοϊκό «υπερσύμπαν» τις αξίες της καλοσύνης, της γενναιότητας, του σεβασμού προς τον άνθρωπο κ.λ.π., που χρειάζεται το παιδί μας για να επιβιώσει.
Τα πρότυπα που προτείνω και οι αξίες που εκφράζουν (ένας ολόκληρος πολιτισμός δηλαδή, ο δικός μας πολιτισμός) θεωρώ ότι δεν μπορεί να είναι μόνο ειρηνιστικά και οικολογικά, αλλά και ηρωικά και αγωνιστικά, γιατί χωρίς αυτά το παιδί δεν μαθαίνει να αμύνεται, ούτε για τον εαυτό του, ούτε για τους άλλους (ούτε φυσικά για την πατρίδα, που η αγάπη προς αυτήν έχει εξευτελιστεί και εξαφανιστεί ως αξία). Άγιοι και ήρωες είναι οι δύο όψεις του αξιακού μας συστήματος και αυτά ακριβώς που θα βοηθήσουν τα παιδιά μας να εκτιμήσουν την ευγένεια, την καλοσύνη, τη δικαιοσύνη, την ανιδιοτέλεια, τη γενναιότητα, την οικογένεια, την υπεράσπιση του αδύναμου.
Φέρε σε επαφή τα παιδιά μας, κ. Υπουργέ, με τις υπέροχες αγιογραφίες των εκκλησιών μας και τις συγκλονιστικές τελετές της Μ. Εβδομάδας και των μεγάλων μας εορτών (με εξήγηση του νοήματός τους βέβαια), να δεις για πότε θα γιατρευτεί η ψυχή τους από το άγχος, την ανασφάλεια, το συναίσθημα μειονεξίας, αλλά και την τάση να καταστρέψουν τον κόσμο. Αδελφοί του ίδιου του Χριστού είμαστε, απόγονοι του Λεωνίδα, μαθητές του Μεγάλου Βασιλείου, ακόλουθοι της αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας, συμπολεμιστές του Παλαιολόγου, συμπατριώτες των Τεσσάρων Μαρτύρων, μαθητές του Καραθεοδωρή! Πώς γίνεται να τους αγνοούμε όλους αυτούς και να είμαστε αμόρφωτοι, εξαρτημένοι, ανασφαλείς ή μανιασμένοι χούλιγκανς; Χωρίς πατρίδα, χωρίς οικογένεια (μόνο με ευκαιριακές «ερωτικές σχέσεις», εν πολλοίς σεξουαλικές), χωρίς Ιστορία, χωρίς σχέση με την ερειπωμένη γη των προγόνων μας…
Γ) «Ανάγκη πάσα», όπως έλεγε κάποιος, η παιδική και εφηβική ηλικία να έχει τη δυνατότητα σωματικής έκφρασης και εκτόνωσης. Ο αθλητισμός απαραίτητος, η ποδηλασία, η κολύμβηση (δεξιότητες απαραίτητες και για την καθημερινή ζωή)…
Ο χορός επίσης βέβαια, αλλά να επισημάνω ότι οι χοροί εκφράζουν και πολιτισμό – οι παραδοσιακοί, κυκλικοί χοροί μας εκφράζουν τη συμμαχία και την αλληλεγγύη των ανθρώπων μέσα σε μια κοινότητα, οι πολεμικοί χοροί μας, επίσης κυκλικοί ή ενίοτε αντικριστοί ως αναπαράσταση μάχης, εκφράζουν το αγωνιστικό πνεύμα για την ελευθερία κ.τ.λ. Ο μοντέρνος χορός, μοναχικός κατά κανόνα και συνηθέστατα «αισθησιακός» (δήθεν ερωτικός, αλλά στην πραγματικότητα σεξουαλικός), εκφράζει επίσης αυτό που είναι ο σύγχρονος άνθρωπος, ξεριζωμένος και τοποθετημένος στην ερημιά των μεγαλουπόλεων, της μιας παγκόσμιας μεγαλούπολης, όπου φυτοζωεί, νομίζοντας ότι αναπτύσσεται.
Τώρα βρισκόμαστε στην εποχή του μοντέρνου χορού. Αν αναπτυχθούμε πνευματικά, θεωρώ ότι θα επιστρέψουμε στον παραδοσιακό χορό. Αυτό όμως είναι άλλο θέμα.
Πάντως είναι ανάγκη το παιδί και ο έφηβος να έχει έντονη και ελεύθερη σωματική έκφραση. Να προσθέσω ότι η καλλιέργεια της γης είναι η βασική μορφή παραδοσιακής σωματικής έκφρασης των ανθρώπων, που τους πρόσφερε και τους προσφέρει και καλή φυσική κατάσταση, και τα θεμελιώδη αγαθά για τη ζωή τους, δηλαδή αυτάρκεια, ποιότητα ζωής και αυτοσεβασμό. Δεν θα πας να δείρεις κανέναν, ούτε θα εκτονώνεσαι με αλκοόλ, ούτε θα χάνεσαι στον απατηλό κόσμο του Διαδικτύου και των «μέσων κοινωνικής δικτύωσης», αν έχεις μάθει να αγαπάς τα καρποφόρα δέντρα του τόπου σου, της γης σου, της γης της οικογένειάς σου.
Σταματώ εδώ. Το ένα θέμα ανοίγει το άλλο και ξετυλίγεται η εικόνα ολόκληρης της ζωής του ανθρώπου, της οικογένειας και της κοινωνίας. Ας σοβαρευτούμε επιτέλους, ας κάνουμε το χρέος μας κι ας απαιτήσουμε από την πολιτική ηγεσία της πατρίδας μας να κάνει το δικό της.
Με εκτίμηση
Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης
Θεολόγος
Μέλος της «Ομαιχμίας» του Δημοκρατικού Πατριωτικού Κινήματος ΝΙΚΗ
Μέλος της Θεματικής Ομάδας Παιδείας και Πολιτισμού της ΝΙΚΗΣ
Υ.Γ. Η φωτογραφία είναι από εδώ (έρημος Σαχάρα).
