[…] Εγώ τις πόλεις τις φαντάζομαι συντρόφους
Που ξέρουνε τα μυστικά και τα κρυμμένα μου
Κλείνουν το μάτι και με ίδιους τους τρόπους
Θυμίζουν κάτι πρόσωπα αγαπημένα μου
Social Waste, Οι πόλεις
Στην ταινία «Ο ένοικος» ο πρωταγωνιστής περιμένει με ανυπομονησία τον θάνατο της προηγούμενης ενοικιάστριας, ώστε να ελευθερωθεί το σπίτι και να το νοικιάσει ο ίδιος. Εντέλει το κατορθώνει περνώντας από μια εξονυχιστική συνέντευξη από τον ιδιοκτήτη και αναγκασμένος να αποδεχθεί παράλογους όρους.
Μπορεί στο έργο του Πολάνσκι το στεγαστικό να μην είναι το κεντρικό ζήτημα, ωστόσο αποτυπώνεται με κυνική ευστοχία η σημερινή πραγματικότητα. Η ολοένα εντονότερη τουριστικοποίηση των πόλεων, η οποία παροδικά μόνο κάμφθηκε κατά την περίοδο του Covid, έχει επιφέρει δυσβάσταχτες συνέπειες στις ζωές μας, αφού το θεμελιώδες δικαίωμα στη στέγαση έχει θυσιαστεί στον βωμό του κέρδους και στο όνομα της «αστικής αναβάθμισης» με γνώμονα το τουριστικό κεφάλαιο.
Όπως παντού, έτσι και στο Ρέθυμνο, το μεγαλύτερο μέρος του κέντρου της πόλης έχει καταληφθεί από ξενοδοχειακές μονάδες και ξενώνες βραχυπρόθεσμης μίσθωσης (bnb) προς όφελος του ντόπιου κεφαλαίου και των κτηματομεσιτών, με αποτέλεσμα η εύρεση μόνιμης κατοικίας να καθίσταται ένας πραγματικός εφιάλτης. Αυτή η συνθήκη έχει ως φυσική συνέπεια την εκβιαστική υπερκοστολόγηση της αξίας της ακίνητης ιδιοκτησίας, η οποία καταλήγει να επιβαρύνει σχεδόν αποκλειστικά τους ενοικιαστές/στριες με την κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων, τα οποία βρίσκονται σε απόλυτη συνέπεια με τον ευρύτερο πληθωρισμό, αλλά αντιστρόφως ανάλογα των μηνιαίων εισοδημάτων.
Η αύξηση των ενοικίων σε συνδυασμό με την γενικότερη ακρίβεια δημιουργούν ένα ασφυκτικό πεδίο ταξικής βίας για τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, που δεν βάλλονται μόνο οικονομικά, αλλά δέχονται διάφορες μορφές επιβολής από τους ιδιοκτήτες των σπιτιών, καθιστώντας τη στέγαση πεδίο κερδοσκοπίας αλλά και αποκλεισμού και εξαίρεσης. Είναι γεγονός ότι οι ενοικιαστές/στριες επιλέγονται βάσει αυθαίρετων κριτηρίων που σχετίζονται με κοινωνικά, ταξικά, εθνικά ή φυλετικά χαρακτηριστικά, πετώντας οποιαδήποτε έννοια ανθρωπιάς και αλληλεγγύης στα σκουπίδια, χάριν του (νεο)πλουτισμού και της αισχροκέρδειας. Ως αποτέλεσμα, εκτός από τις άμεσες απτές συνέπειες, καλλιεργείται μια νοοτροπία απληστίας, καιροσκοπισμού και εκμετάλλευσης εντείνοντας την αίσθηση ότι η τοπική ατομική ιδιοκτησία λειτουργεί με όρους κλοπής των ζωών μας και του ζωτικού μας χώρου.
Οι απλησίαστες τιμές των σπιτιών, οι κοινωνικές διακρίσεις και η αυθαιρεσία των ιδιοκτητών που συχνά αποκρυσταλλώνεται στη διαλειμματική ενοικίαση απρόσωπων σπιτιών (προσωρινή μίσθωση μόνο για τους χειμερινούς μήνες) οδηγεί αναπόδραστα στον εκτοπισμό των κατοίκων και των φοιτητών από το κέντρο της πόλης και στη διαμόρφωση των περιοχών αυτών βάσει των τουριστικών απαιτήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι γειτονιές «εξευγενίζονται», εμπορευματοποιώντας τα δημόσια αγαθά και απομακρύνοντας κοινωνικές ομάδες που κρίνεται ότι δεν συνάδουν με αυτήν τη βιτρίνα, στην οποία έχουν πρόσβαση μόνο για να εργαστούν ή να καταναλώσουν, μεταβάλλοντας τον δημόσιο χώρο και κατασκευάζοντας μια πλασματική εικόνα ευημερίας που ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα που βιώνουμε.
Είναι ζωτικής σημασίας να αντισταθούμε στον εκτοπισμό μας από τον δημόσιο χώρο και να μην απομακρυνθούμε από το φυσικό μας πεδίο κοινωνικής και πολιτικής δραστηριοποίησης, που μας επιτρέπει να συνυπάρχουμε και να αγωνιζόμαστε, χτίζοντας μηχανισμούς αλληλεγγύης και αντίστασης απέναντι στη σύγχρονη βαρβαρότητα και το σύστημα που τη γεννά.
ΑΚΡΙΒΑ ΕΝΟΙΚΙΑ | ΕΚΤΟΠΙΣΜΕΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
αντιφασιστική δράση ρεθύμνου (αδρέ)
Αύγουστος 2023
