Στις 18 Αυγούστου έγιναν στον Τζιτζιφέ Αποκορώνου τα αποκαλυπτήρια μνημείου του Εμμανουήλ Α. Κιμιωνή (Μάνωλα) παρουσία του αντιπεριφερειάρχη κ. Καλογερή, εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, παραδοσιακών συλλόγων, μελών της οικογένειας Κιμιωνή και κατοίκων της περιοχής. Ομιλητής ήταν ο ιστορικός και ερευνητής κ. Κωνσταντίνος Μαμαλάκης ο οποίος αναφέρθηκε λεπτομερώς στη ζωή και δράση του αείμνηστου αντιστασιακού.
Ο Εμμανουήλ Α. Κιμιωνής γεννήθηκε στην Ασή Γωνιά το 1910 και ήταν γόνος της μεγάλης οικογένειας των Κιμιωνήδων οι οποίοι συμμετείχαν σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες. Μάλιστα ο πρόγονος του Σήφης Κιμιωνής αρχηγός στην επανάσταση του 1831 έδρασε επί Τουρκοκρατίας και υπήρξε φόβητρο των Τούρκων οι οποίοι όταν τελικά κατάφεραν να τον σκοτώσουν έστειλαν την κεφαλή του στον Σουλτάνο στην Κωνσταντινούπολη ο οποίος είχε ζητήσει να δεί ποιος ήταν αυτός που τους είχε κάνει τέτοια ζημιά .
Ο εγγονός του Γιώργης Κιμιωνής συμμετείχε σε επαναστάσεις από το 1858 μέχρι τό 1905 αφήνοντας σπουδαίο όνομα.
Ο Εμμανουήλ Α. Κιμιωνής ήταν 30 ετών όταν άρχισε ο Ελληνοιταλικος πόλεμος και πολέμησε ηρωικά στο μέτωπο όπου με άλλους Έλληνες πατριώτες επέδειξε ηρωισμό και αυτοθυσία απωθώντας τους Ιταλούς προς την Αλβανία αναγκάζοντας τον Χίτλερ να επιτεθεί εναντίον της Ελλάδας και να την καταλάβει μετά από μεγάλη προσπάθεια. Το ίδιο έγινε και στην Κρήτη που η μάχη του στρατού και των κατοίκων της έμεινε στην ιστορία αποσπώντας τον θαυμασμό συμμάχων και εχθρών. Όταν έπεσαν οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές στην Κρήτη πήρε από έναν νεοσύλλεκτο χωροφύλακα ένα κοντό όπλο τύπου Μαλινχερ και κατευθύνθηκε προς την περιοχή των Περιβολίων όπου γίνονταν σκληρές μάχες και κάνοντας το καθήκον του πολέμησε τους κατακτητές μαζί με άλλους Έλληνες Εγγλέζους Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς.
Μετά την κατάκτηση της Κρήτης ξεκίνησε ο ένοπλος αντιστασιακός αγώνας με πολλούς Κρητικούς να βγαίνουν στα βουνά αρνούμενοι να δεχτούν τις διαταγές των κατακτητών. Έτσι και ο ήρωας για τον οποίον στήθηκε το μνημείο ανέλαβε τον ρόλο της υποστήριξης των αξιωματικών και στρατιωτών της κοινοπολιτείας και συμμετείχε στην ομάδα του ηρωικού Ασηγωνιωτη αντισυνταγματάρχη Ανδρέα Παπαδάκη ο όποιος είχε βγεί στο μετόχι του στην περιοχή Βουρβουρέ στα όρη της Ασηγωνιας και παρείχε βοήθεια και περίθαλψη στους Άγγλους Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς στρατιώτες. Εκεί υπήρχε και ι ασύρματος ο οποίος έστελνε τις πληροφορίες στο Κάιρο αλλά και λάμβανε οδηγίες. Σημαντική επίσης υπήρξε η δράση του γνωστού Κρητικού Μαντατοφορου Γιώργη Ψυχουντάκη από την Ασηγωνια.
Η έντονη αντιστασιακή δράση του Κιμιωνή έπεσε στην αντίληψη των κατακτητών οι οποίοι τον επικυρηξαν και τον έψαχναν παντού. Τον Οκτώβριο του 1943 ο Εμμανουήλ Α. Κιμιωνής έχοντας στην κατοχή του πλαστή ταυτότητα έπεσε σε μπλοκο των Γερμανών στις Βρύσες Αποκορώνου και θα περνούσε απαρατήρητος αν δεν τον αναγνώρισε κάποιος ντόπιος χωροφύλακας ο οποίος αντί να τον καλύψει τον κατέδωσε στους κατακτητές. Συνήθως κάποιος προδότης υπάρχει και αντί να υποστηρίξει την πατρίδα του υποστηρίζει τους εισβολείς αλλά υπάρχει και η θεία δίκη.
Εκείνοι τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον Βαφέ και στη συνέχεια στον Τζιτζιφε φυλακίζοντας τον σε μια κατοικία που είχαν επιτάξει.
Κάποια στιγμή ξεφεύγοντας της επιτήρησης τους ο ηρωικός αυτός αντιστασιακός, σαλταρε σαν αίλουρος από ένα ανοιχτό παράθυρο και προσγειώθηκε στο χωράφι αλλά δυστυχώς χτύπησε το πόδι του με αποτέλεσμα να μην μπορεί να τρέξει και και οι Γερμανοί να τον γαζωσαν με τα αυτόματα. Το αίμα του παλικαριού πότισε το χώμα του Τζιτζιφε και ακούστηκαν θρήνοι και μοιρολόγια. Η οικογένεια των Πατσούρων ανέλαβε να θάψει το άψυχο σώμα του στο νεκροταφείο του χωριού και όταν τελείωσε ο πόλεμος ήρθαν οι δικοί του από την Ασηγωνια και μετέφεραν τα οστά του στην γενέτειρα του Ασηγωνια.
Στη μνήμη του αείμνηστου ήρωα λέω …
Όντε περνάς τον Τζιτζιφε εις το μνημείο στάσου
κάνε ενός λεπτού σιγή με τρόπο κι αφουγκράσου.
Ν’ ακούσεις να μοιρολογούν τον Μάνωλα να κλαίνε
και οι γι’ άντρες τα Ριζίτικα στη μνήμη του να λένε.
Χάθηκε μα το ναμι του δε σβηνουνε οι χρόνοι
αν χρειαστεί θα καμουνε το ίδιο κι’ οι απογόνοι
Όποιος χαθεί για λευτεριά ποτέ του δεν ποθαίνει
σαν τον αέρα δροσερή η θύμηση του μένει.
Γιώργος Σηφάκης (Σιμισακογιώργης)
