του Μανώλη Εγγλέζου-Δεληγιαννάκη
metotoufekikaitilyra.wordpress.com
Η κλιματική αλλαγή δείχνει τα δόντια της ξεκάθαρα. Ήπιοι, σχεδόν ζεστοί χειμώνες, καλοκαίρια με καύσωνες παρατεταμένους, οι Μαδάρες δεν είναι πια Λευκά Όρη. Το χιόνι, όσο έπιασε, έχει λιώσει. Βρισκόμαστε σε μια καινούργια πραγματικότητα, που όσο κι αν αρνούνται κάποιοι να τη δουν, βρίσκεται μπροστά μας, γύρω μας, και μας επηρεάζει παντού.
Οι καλλιέργειες δεν είναι συνηθισμένες στις ακραίες θερμοκρασίες του καλοκαιριού· ξεκίνησαν κάποτε υπό συνθήκες εύκρατου μεσογειακού κλίματος, και τώρα αντιμετωπίζουν καύσωνες διαρκείς, που υποβάλλουν τα δέντρα σε πίεση με συνέπειες καρπόπτωσης και περιορισμού της παραγωγής.
Oι καύσωνες οδηγούν σε μεγαλύτερη χρήση του νερού για τις καλλιέργειες. Συγχρόνως, οι υδροφόροι ορίζοντες χρησιμοποιούνται, λόγω του τουρισμού, πάνω από τις δυνατότητές τους. Χρειάζεται λοιπόν μια διαφορετική προσέγγιση, τόσο σε ατομική όσο και σε συλλογική βάση.
Έτσι, οι προσπάθειες για επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής (είναι πολύ αισιόδοξο να μιλούμε για αντιστροφή της), πρέπει να ενταθούν. Παράλληλα, χρειάζονται συγκεκριμένες εφαρμογές στις υφιστάμενες καλλιέργειες (πχ ζεόλιθος), και επιλογή νέων που δε θα χρειάζονται πολύ νερό.
Επίσης, πρέπει να εστιάσομε στον τουρισμό και το καταναλωτικό πρότυπο που τον συνοδεύει, της κατασπατάλησης των φυσικών πόρων και της αλόγιστης χρήσης τους. Με το νερό να είναι κι εδώ παράδειγμα, όχι μόνο από τις πισίνες, αλλά από μια συνολική λογική που δε λαμβάνει υπ’ όψη την ανάγκη της αειφορίας και τον πεπερασμένο χαρακτήρα των δώρων που μας δίδει η φύση.
Ο τουρισμός λειτουργεί σα να μην υπάρχει αύριο. Πισίνες, γήπεδα γκολφ, έλλειψη μέτρου στην κατανάλωση. Επισκέπτες στη χώρα μας υπάρχουν δυο λογιώ: είναι αυτοί που έρχονται απλά για να βρεθούν σε ένα περιβάλλον με ήλιο και θάλασσα και να περιοριστούν στην απόλαυσή τους, γύρω από αρκετό αλκοόλ, δίχως να καταλαβαίνουν πού βρίσκονται ούτε να ενδιαφέρονται για τον τόπο τον οποίο επισκέπτονται. Και οι άλλοι που είναι συνειδητοί ταξιδιώτες, που έχουν ενδιαφέρον για τον πολιτισμό του τόπου που επισκέπτονται, που θέλουν να μάθουν για την ιστορία, τις συνήθειες, τη μουσική και τη γαστρονομία του. Οι τελευταίοι είναι αυτοί που έχουν κι ένα ευρύτερο ενδιαφέρον κι ευαισθησίες για τα σύγχρονα ζητήματα, προσεγγίζουν με σεβασμό τον τόπο και αλληλεπιδρούν με τους ανθρώπους. Οι πρώτοι έχουν μόνο μια χαμηλών προδιαγραφών καλοπέραση τους στο νου τους και αδιαφορούν για το αν θα διαταραχτούν οι οικολογικές ισορροπίες στο μέρος που επισκέπτονται. Η καλοπέρασή τους συνδέεται με την έλλειψη σεβασμού για την κοινωνία του προορισμού τους, και με την προσχώρησή τους σε ένα καταναλωτικό μοντέλο που αγνοεί τη σπάνη των φυσικών πόρων.
Σήμερα γίνεται μια μεγάλη συζήτηση για το πού οδεύομε με τον τουρισμό. Υπάρχουν πόλεις που πλέον κηρύσσουν ανεπιθύμητους τους τουρίστες, γιατί η παρουσία τους δημιουργεί στρεβλώσεις στην καθημερινότητα των μόνιμων κατοίκων, ανεβάζει τις τιμές των ακινήτων τόσο για αγορά όσο και για μίσθωση, δυσχεραίνει την πρόσβαση στους φυσικούς πόρους. Ήδη σε κάποια νησιά μας οι τιμές είναι απαγορευτικές, ενώ η εικόνα του τοπίου αλλάζει μέσα από την έντονη δόμηση, καθιστώντας προοπτικά απωθητική την εμφάνισή του.
Μια πολιτική για το νερό, συνδέεται και με αλλαγή του μοντέλου που θέλουμε για τον τουρισμό. Υπάρχουν πολλές κατηγορίες τουρισμού που δεν υπακούν στο κάλεσμα της γκλαμουριάς και της ασύδοτης κατανάλωσης, που αναπτύσσονται με σεβασμό στον τόπο και τη φύση. Προς αυτές οφείλει να κινηθεί η τουριστική μας πολιτική. Αλλά αυτό προϋποθέτει και μια δική μας αλλαγή στάσης συνολική, που αφορά στο καταναλωτικό μας μοντέλο. Πρέπει, και εδώ όπως και σε πολλές άλλες προκλήσεις που αντιμετωπίζομε, να αλλάξομε εμείς πρώτοι. Αλλά δεν είναι σίγουρο αν αυτό το έχει καταλάβει η κοινωνία…
