Του Μανώλη Γ. Ψαρουδάκη, Αντιπροέδρου της ΕΣΕΕ – Επιμελητηρίου Ρεθύμνης
Βρισκόμαστε όλοι ενώπιον μιας παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, για την οποία ειλικρινά θεωρώ ότι κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει την φάση εξέλιξής της. Ίσως να βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους της, εξίσου πιθανά να αντικρύζουμε απλά το τέλος της αρχής της. Σαφώς και δεν είναι η πρώτη πανδημική κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, μάλιστα αυτή εδώ απέχει από το να πλησιάσει σε οξύτητα άλλες που έχουμε ξεπεράσει ως είδος. Όμως η πολυπλοκότητα, ο βαθμός αλληλεπίδρασης και εν τέλει η ευθραυστότητα των κοινωνικών, και ειδικότερα των οικονομικών μας συστημάτων, μας κάνει να υποπτευόμαστε ότι αυτή τη φορά οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της θα οδηγήσουν σε αυτό που αναφέρεται ως αλλαγή παραδείγματος ή αλλιώς ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής μας.
Ποια είναι η θέση μας απέναντι σε αυτό το φαινόμενο; πως μπορούμε να συμβάλουμε σε μια κατά το δυνατόν ανακούφιση των εκατομμυρίων πληττόμενων συμπολιτών μας, στους οποίους πιθανότατα συμπεριλαμβανόμστε και οι ίδιοι; Με τη λογική, το θυμικό, τις γνώσεις και την εμπειρία, ή την όποια δύναμη της όποιας δημόσιας θέσης μας;
Είναι πραγματικά ένα από τα ερωτήματα στα οποία προσωπικά δεν έχω βρει την απάντηση. Όμως, ίσως και η ερώτηση θα μπορούσε να επαναδιατυπωθεί: πως μπορούμε να μην εμποδίσουμε την συλλογική προσπάθεια εξόδου από αυτόν τον σκοτεινό λαβύρινθο.
Αυτό που αρχικά και ΠΡΩΤΙΣΤΑ θεωρώ ότι απαιτείται είναι το ξεκαθάρισμα της θέσης και του συνεπακόλουθου ρόλου κάθε ενός/μιας που κατέχει δημόσιο βήμα: ο επιστήμονας πρέπει να συνεισφέρει με την επιστήμη του, ο πολιτικός με το να παράξει πολιτική, ο αυτοδιοικητικός με το να οργανώσει τις υπηρεσίες βοήθειας της τοπικής κοινωνίας, ο εκπρόσωπος εργαζομένων με το να υπερασπίζεται με ορθολογικά επιχειρήματα και πραγματοποιήσιμα αιτήματα τα συμφέροντα των ανθρώπων του κλάδου του.
Πρέπει βασικά να αποφύγουμε τον πειρασμό να μετατραπούμε σε μαυραγορίτες της ελπίδας του κόσμου.
Έτσι κι αλλιώς, θέλοντας και μη, η επόμενη μέρα για το Ελληνικό επιχειρείν έφτασε. Το μέγεθος των αλλαγών που απαιτούνται για να ανταπεξέλθουμε των προκλήσεων (και να βγούμε όρθιοι από όλο αυτό), τρομάζει. Όμως πρέπει να τολμήσουμε, σήμερα.
Έφτασε η ώρα για ριζικό μετασχηματισμό του μοντέλου της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Αυτό που επί πολλά χρόνια ως ΕΣΕΕ σταδιακά προετοιμάζαμε και αιτούμασταν να φέρουμε, τώρα θα πρέπει να ολοκληρωθεί τάχιστα και μαζικά: η χρήση δηλαδή των διαθέσιμων τεχνολογικών (και οργανωτικών) λύσεων που θα απαντούν στην αναμενόμενη εκ βάθρων αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών κατά την, αλλά και στη μετά covid εποχή. Ας διαβάσουμε τα ευρήματα από οποιαδήποτε πρόσφατη έρευνα θα αντιληφθούμε το πόσο η είσοδος της πανδημίας του κορωνοϊού στη χώρα μας έχει ΗΔΗ αλλάξει καταλυτικά την καθημερινότητα των Ελλήνων καταναλωτών, έτσι ώστε να πάρουμε μια ιδέα για τα επερχόμενα.
Έφτασε επίσης η εποχή για αλλαγή του του κοινωνικοοικονομικού μοντέλου μέσα από αλλαγή του ρόλου των εθνικών και υπερεθνικών οργανισμών. Είτε το εθνικό κράτος θα πρέπει να αποκτήσει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, είτε οι οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να αλλάξουν την ιδεολογική τους καθήλωση σε οικονομική ορθοδοξία των μακροοικονομικών δεικτών την ώρα που ο κόσμος αλλάζει τόσο δραματικά. Εάν τίποτε από τα δύο δεν συμβεί, δεν θα ήθελα ούτε να σκεφτώ τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που είναι σίγουρο ότι θα επέλθουν.
Κι όμως, μπορούμε να τα καταφέρουμε!! Διαθέτουμε ήδη τα εργαλεία που παρέχονται από, την προς το παρόν αθόρυβη στους πολλούς έλευση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Υπάρχουν σήμερα όλα τα μέσα για την, σταδιακή έστω πραγματοποίηση του ψηφιακού και τεχνολογικού μετασχηματισμού οικονομίας και επιχειρήσεων. Μπορούμε να βρούμε τον τρόπο να προχωρήσουμε γρήγορα την εθνική στρατηγική σε θέματα όπως την αποτελεσματική (cost effective) παραγωγή, το διασυνδεδεμένο δίκτυο εφοδιασμού, το ψηφιοποιημένο σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας, το αντίστοιχο σύστημα λειτουργίας του λιανικού εμπορίου, τη δημιουργία ψηφιακής εμπειρίας του πελάτη και να προσδιορίσουμε το μέλλον της εργασίας στην ψηφιακή εποχή, τις ανάγκες σε ψηφιακές δεξιότητες, τα εργαλεία και τις απαιτήσεις για τον ολικό ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης, κλπ.
Σε κάθε περίπτωση η μερική, ολική, οριζόντια ή τοπική άρση του lock down δεν είναι επαρκής παράγοντας για την λύση του προβλήματος. Θα πρέπει να ληφθούν τόσο γενναίες, όσο και ευρηματικές δράσεις..
Ενδεικτικά, θα μπορούσαμε να εξετάσουμε ενέργειες όπως την δημιουργία και τήρηση ενός αυστηρού υγειονομικού πρωτοκόλλου, κάτι που ήδη διαφαίνεται και που το θεωρώ κρίσιμο, κύρια για την εμπέδωση μιας ψυχολογίας ασφάλειας στις συναναστροφές μας.
Επίσης, οι μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς θα πρέπει να γίνονται με ενισχυμένους όρους προστασίας των επιβατών. Ειδικά για εμάς που βρισκόμαστε σε νησιωτική περιοχή, είναι σημαντικό το να αποκλείσουμε (κατά το δυνατόν) την πιθανότητα να ξαναγυρίσουμε σε συνθήκες απομόνωσης εξ’ αιτίας τους.
Ακόμα πιο σημαντικό θεωρώ την σημαντική και εκτεταμένη αναβάθμιση των δημόσιων χώρων, σε σχέση με τις υποδομές υγειονομικού χαρακτήρα. Αναφέρομαι στη δημιουργία σύγχρονων και ασφαλών δημοσίων τουαλετών, χώρων που ΄προορίζονται για υγειονομικές ανάγκες παιδιών καθώς και αντίστοιχων δικτύων κρηνών και παροχής συνοδευτικού αντισηπτικού υλικού σε πλατείες, δημόσιες υπηρεσίες, εγκαταστάσεις και κεντρικούς δρόμους πόλεων της Περιφέρειας.
Αντίστοιχα πιστεύω, ότι είναι σημαντική και η αγορά του απαιτούμενου, εξειδικευμένου εξοπλισμού ενισχυμένης καθαριότητας – απολύμανσης των δημοσίων χώρων, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για να εμπεδωθεί το αντίστοιχο αίσθημα ασφαλείας στους πολίτες που χρησιμοποιούν τους χώρους αυτούς.
Γενικότερα, τα κέντρα των πόλεων μας πρέπει να υποστηριχθούν για ανανέωση των αγορών τους και για τη σταθεροποίηση όλων των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στη περιοχή τους.
Σε τοπικό επίπεδο, για την αναθέρμανση της εξαρτώμενης από τον τουρισμό και συνεπώς σφοδρά πληττόμενης επιχειρηματικότητας; Εδώ νομίζω ότι χρειάζεται η εστίαση των δράσεων των φορέων της Περιφέρειας Κρήτης στην έκτακτη ενίσχυση των τοπικών αλυσίδων αξίας. Οι αλυσίδες αυτές υφίστανται όχι μόνο στο πλέγμα της αγροδιατροφικής παραγωγής της Κρήτης αλλά γενικότερα επεκτείνονται και στην μεταποιητική, βιοτεχνική και χειροτεχνική παραγωγή προϊόντων, των οποίων η συνέχεια πρέπει να διασφαλιστεί μέσα από την προβολή και δημοσιότητα τους σε ένα ευρύτερο της Κρήτης κοινό.
Τα Επιμελητήρια, μπορούν και πρέπει επίσης να αναλάβουν ενεργά το βάρος της παροχής έγκυρης και ψύχραιμης επιχειρηματικής ενημέρωσης αλλά και της υποστήριξης των επιχειρηματικών σχεδίων στη μετα- COVID εποχή, που αργά ή γρήγορα θα έλθει.
Θα πρέπει να αισιοδοξούμε. Έστω και πιεσμένοι από το μέγεθος των προκλήσεων, στη συγκυρία του κορωνοιού έχουμε αποδείξει σαν κοινωνία ότι βρίσκουμε τη δύναμη να τα καταφέρουμε.
Γιατί τελικά, και εξ αφορμής αυτού που συνέβη στις κοινωνίες μας, έφτασε ο καιρός να μεταβούμε στο… ΕΜΕΙΣ.
