Γεννημένος και μεγαλωμένος στο Μέρωνα Αμαρίου του Νομού Ρεθύμνου, σε μια περιοχή με δικό της ηχόχρωμα στην μουσική και στον χορό, ο Χαράλαμπος Αγγελάκης απέκτησε την πρώτη του λύρα στα 12 του χρόνια και αυτό ήταν η αρχή για το ταξίδι του στην παραδοσιακή μουσική της Κρήτης.
Το Rethemnos.gr μίλησε με τον Αμαριώτη καλλιτέχνη για την μουσική του πορεία, τα πρότυπα του, την κρητική παράδοση και τα σχέδια του.
Πού γεννήθηκες και ποια ήταν τα πρώτα σου ακούσματα;
Γεννήθηκα το 1981 στον Μέρωνα Αμαρίου, περιοχή με δικό της ηχόχρωμα στην μουσική και στον χορό και τα πρώτα μου ακούσματα ήταν από παλαιότερους μουσικούς στις παρέες του χωριού μου, όπως ο θρυλικός λυράρης, Μανώλης Τζαγκαρούλης ή Κουρούπης. Την πρώτη λύρα την απέκτησα το 1993 σε ηλικία 12 ετών και από τότε ξεκίνησε το ταξίδι στην κρητική μουσική
Είχες κάποιους δασκάλους, σπουδές στην μουσική;
Μαθήτευσα ένα χρόνο με τον Σπηλιανό λαγουτιέρη Γιώργο Χατζηδάκη, αλλά το μεγαλύτερο σχολείο ήταν τα δύο χρόνια που μάθαινα και παράλληλα παίζαμε μαζί σε εκδηλώσεις, με τον δάσκαλο του λαγούτου Γιάννη Μαρκογιαννάκη. Παρακολουθούσα ακόμα πέντε χρόνια βυζαντινή μουσική με τον Αντώνη Μιχελουδάκη, όμως καθώς περνάνε τα χρόνια βλέπω ότι όσο πιο πολλά μαθαίνεις τόσο καταλαβαίνεις πόσο αμαθής είσαι. Θέλει συνεχή έρευνα και μελέτη.
Παίζεις άλλα μουσικά όργανα; γράφεις στίχους;
Παίζω λίγο μπουλγαρί και μαντολίνο και προσπαθώ να γράφω κάποια πράγματα σε στίχους. Μάλιστα το 2018 κυκλοφόρησε και η πρώτη μου συλλογή με τίτλο «Της σκέψης οι σταλαγματιές» με στίχους, ποιήματα και τραγούδια αλλά και εύθυμες ρίμες γιατί η ζωή έχει πολλές πλευρές και είναι ωραίο να μπορούμε να τις εκφράζουμε όλες.
Ποιους μουσικούς, έχεις ως πρότυπο;
Όπως όλοι οι μουσικοί της γενιάς μου, μεγαλώσαμε με τους «κλασσικούς» δημιουργούς που μεσουρανούσαν την δεκαετία 1980-90 και την αμέσως επόμενη γενιά μουσικών. Στην πορεία ανακαλύψαμε τους πρωτομάστορες και η μουσική μας απέκτησε ακόμα μεγαλύτερο βάθος, ενώ τελευταία βγαίνουν στο φως και παλαιότερες ηχογραφήσεις αρχών του 20ου αιώνα που δίνουν νέο ενδιαφέρον.
Επίσης, υπάρχει και ανεξερεύνητο υλικό σε γραπτή μορφή όπως το αρχείο του Παύλου Βλαστού, το οποίο δίνει άλλη τροπή και σύνδεση με την μακραίωνη μουσική μας παράδοση. Θα έλεγα, ότι προσωπικά από τους πρωτομάστορες θαυμάζω το ύφος των Ροδινού, Λαγού και του Καλογρίδη, χωρίς να υποτιμώ κανέναν από τους υπόλοιπους, όπως και όσους άφησαν το στίγμα τους χωρίς ποτέ να καταφέρουν να γράψουν κάτι σε δίσκο. Από τους «κλασσικούς» θεωρώ τους Μουντάκη και Σκορδαλό δυο μπάντες του ποταμού της δημιουργίας και «παιχτικά» νομίζω ότι είμαι κοντά σε αυτούς και στον Κλάδο και τον Ροδάμανθο ως συνεπαρχιώτες μου.
Όμως ο μουσικός για να δημιουργήσει την δική του ταυτότητα, θα πρέπει να έχει πρότυπα χωρίς μένει κολλημένος σε ταμπέλες και «σχολές», μόνο ζημιά κάνει αυτό.
Δημιουργικά τι έχεις κάνει έως σήμερα;
Πέρα από το βιβλίο με την συλλογή στίχων και τραγουδιών, το 2020 κυκλοφόρησε η πρώτη μου προσωπική δισκογραφία, με τίτλο «Τση σκέψης οι σταλαγμαθιές» με 12 τραγούδια σε στίχους και μουσική δική μου, όπου συμμετέχουν πολλοί φίλοι μουσικοί και ερμηνευτές, ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε διαδικτυακά και το τραγούδι «Κρυφές Πληγές», πάλι σε στίχους και μουσική δική μου.
Ποια είναι η άποψη σου για την δισκογραφία σήμερα;
Η επέκταση της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου προδιαγράφουν ένα όχι και τόσο αισιόδοξο μέλλον για την δισκογραφία παγκοσμίως, άρα και στην Κρήτη. Δεν θα πρέπει όμως να σταματήσει η προσπάθεια για ολοκληρωμένες δουλειές, όπως και αν κυκλοφορούν αυτές γιατί μόνο με κλιπάκια στο youtube, δεν μπορούμε κατά την άποψη μου να δηλώσουμε την μουσική μας ταυτότητα
Ποια είναι η άποψη σου για τους μουσικοχορευτικούς συλλόγους; Προσφέρουν στην παράδοση ή όχι;
Αναμφισβήτητα, από την δεκαετία του 1990 και έπειτα έχει υπάρξει μια τεράστια στροφή των νέων προς την χορευτική μας παράδοση και αυτό οφείλεται στην πλειοψηφία του στους χορευτικούς συλλόγους. Από εκεί και πέρα όμως, θα ήταν ακόμα καλύτερο να υπάρχει περισσότερη επικέντρωση στους ιδιωματισμούς και στα χρώματα της κάθε περιοχής και όχι να μπαίνουν όλα στον μύλο της ομοιογενοποίησης. Επίσης περισσότερη θεωρητική γνώση για το αντικείμενο το οποίο διδάσκεται. Ακόμα και το μικρότερο χωριό έχει το χρώμα του στον χορό, την μουσική και το τραγούδι, το οποίο όμως δυστυχώς χάνεται. Θα μπορούσε να γίνει προσπάθεια πραγματικής έρευνας σε αυτά και να μεταδίδονται στους μαθητές ώστε να υπάρχει μια ορθή μουσική γεωγραφία θα λέγαμε.
Ποια είναι η άποψη σου για τα σημερινά γλέντια και τους νέους καλλιτέχνες;
Όπως είπα και πριν, η νεολαία έχει επιστρέψει σε μεγάλο βαθμό στην κρητική μουσική και στα γλέντια και αυτό είναι θετικό. Βέβαια, ο τρόπος γλεντιού σίγουρα δεν μοιάζει με αυτόν του παρελθόντος. Παλιά, το κάθε γλέντι, ο γάμος, η βάφτιση, το πανηγύρι είχε το δικό του «πρωτόκολλο» θα λέγαμε. Σήμερα παρατηρούμε μεν ρυθμό και ένταση, αλλά λιγότερη μελωδία, τάξη και ταπεινότητα στην έκφραση. Το μοτίβο αυτό έχει επηρεάσει και τους νεότερους καλλιτέχνες σε κάποιο βαθμό.
Ποια είναι τα μουσικά σου σχέδια σου για το άμεσο μέλλον;
Δόξα τω θεώ δημιουργία υπάρχει και θέλω να πιστεύω ότι στο επόμενο χρονικό διάστημα θα βγουν καινούρια πράγματα και στην μουσική και στον στίχο. Στόχος είναι η κυκλοφορία μιας κασετίνας που θα περιλαμβάνει ένα δίσκο σε ύφος «αστικό» ή «ταμπαχανιώτικα» όπως λανθασμένα λέγονται και ένα δίσκο σε «κλασσικό» κρητικό μοτίβο. Ελπίζω να τα ξεκινήσουμε σύντομα. Παράλληλα, με άλλους φίλους μουσικούς, έχουμε δημιουργήσει από το 2018 την Παρέα Ρεθυμνίων Μουσικών και ασχολούμαστε και με την έρευνα που ίσως μας επιτρέψει να παρουσιάσουμε κάποια πράγματα θεματικά στο μέλλον.
Τι πιστεύεις ότι θα έδινε θετική εξέλιξη στην εικόνα και στην ουσία της κρητικής μουσικής στο μέλλον;
Η άποψη μου είναι ότι ο μουσικός, ο χορευτής, ο στιχουργός θα πρέπει να μελετάει πολύ περισσότερο, να ερευνά και να μην μένει στην επιφάνεια και στην παροδική μόδα των πραγμάτων. Υπάρχουν πολλά θέματα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την πορεία της μουσικής μας έκφρασης, όπως ο ορθός τρόπος μουσικής εκπαίδευσης, η σωστή ηχοληψία στο γλέντι, η διάκριση δημιουργού-ερμηνευτή, η έρευνα, ο κακώς εννοούμενος μουσικός τοπικισμός αλλά και διάφορα κακώς κείμενα σε θέματα νοοτροπίας και αντίληψης της έννοιας του καλλιτέχνη.
Ποιο είναι το όραμα σου ως μουσικού;
Να υπάρχει σε κάθε σπίτι ένα μουσικό όργανο, χωρίς αυτό να παραπέμπει άμεσα σε επαγγελματική αποκατάσταση. Η μουσική είναι ο γιατρός της ψυχής και θα ήταν ευχής έργον, η όσο το δυνατόν περισσότερη ενασχόληση των νέων με αυτήν. Πέρα από αυτό όμως θα ήθελα να δω ερευνητικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα να σκύψουν πάνω από την μουσική μας παράδοση και να δώσουν την πραγματική της διάσταση συνδέοντας την με την μουσική της υπόλοιπης Ελλάδας αλλά και του κόσμου. Έχουμε έναν θησαυρό πολιτισμού ο οποίος μπορεί να μας δώσει στοιχεία και απαντήσεις για πολλά ζητήματα, ιστορικά, κοινωνικά και πολιτιστικά ο οποίος όμως μένει σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητος. Τέλος, οι νέες τεχνολογίες να μπορέσουν να υπηρετήσουν τους σκοπούς της έρευνας, ψηφιοποιώντας τον ανεκμετάλλευτο όγκο των πηγών που υπάρχουν θαμμένες σε κάποιο υπόγειο.
*Ο Χαράλαμπος Αγγελάκης είναι οικονομολόγος και εκπαιδευτικός στο επάγγελμα με μεταπτυχιακές σπουδές στην διασφάλιση ποιότητας και την ιστορική έρευνα. Ζει και δραστηριοποιείται στο Ρέθυμνο.
