Όταν μιλάει για το «γίγαντα» Ανδρέα Ροδινό στα Φραντζεσκιανά Μετόχια Ρεθύμνου ο συγχωριανός του Γιάννης Δρουλίσκος, τα μάτια του τρέχουν. Ο νους του γυρίζει στα ανεπανάληπτα χρόνια και στα γλέντια που έκανε με τον άλλο ογκόλιθο της κρητικής μουσικής τον Γιάννη Μπαξεβάνη ή Μπαξέ, στην εορτή του Τιμίου Σταυρού στο χωριό του και της Παναγίας στο Γεράνι, στο Πάνω Βαλσαμόνερο σε γειτονικά χωριά, αλλά και στις παρέες στη γη που τον γέννησε.
Θυμάται τον πρωτομάστορα, που έβαλε τα θεμέλια για να πάει ψηλά η παραδοσιακή μουσική, στο βουνό «Νίπποι», που αγκαλιάζει τα Φραντζεσκιανά Μετόχια και το Κάτω Βαλσαμόνερο, τα χρόνια που διέμενε εκεί για να αποθεραπευτεί από τη φυματίωση, όπως του είχαν συστήσει οι γιατροί της εποχής με τα πενιχρά μέσα και τις ανύπαρκτες, σχεδόν, φαρμακευτικές αγωγές.
«Ήτανε πολύ καλός ο κακομοίρης. Ούλος ο κόσμος τον αγάπανε και τον ήθελενε, έπαιζενε γλυκιά λύρα, αλλά ίντα να το κάμεις που έζησενε λίγα χρόνια», σημειώνει έντονα φορτισμένος ο σχεδόν αιωνόβιος συγχωριανός του Δρουλίσκος σήμερα στα 97 του χρόνια. «Να ‘χε μη-μ-ποθάνει, χαράς στο χωριό μας τα Μετόχια! Θα ‘χανε πάρει μεγάλη αξία και η κρητική μουσική για χρόνια θα ανέβαινε πολύ ψηλά. Χάθηκενε ο Ροδινός και ορφάνεψενε γρήγορα ο τόπος και η μουσική μας…»
Το περασμένο καλοκαίρι στις εκδηλώσεις «Ροδίνεια», που διοργανώνονται κάθε χρόνο στη μνήμη του πρωτομάστορα της μουσικής λαϊκής μας παράδοσης στα Φραντζεσκιανά , ο ανερχόμενος βιολάτορας Αντώνης Μαρτσάκης που συμμετείχε,ύμνησε τον Ροδινό και με τη μαντινάδα:
Από τον Τίμιο Σταυρό,μέχρι την «Πατητήρα»
εκειά επροτοέπαιξε ο Ροδινός τη λύρα.
Όμως, ακόμη και σήμερα, από τα χρόνια μετά το θάνατό του, συνεχίζει να ακούγεται και στις νεότερες γενιές το τετράστιχο:
Ξύπνα καημένε Ροδινέ, να δεις τον Μπαξεβάνη
που παίζει το λαγούτο του και ζάφτι δεν του κάνει.
Κάποιοι κάτοικοι στη γενέτειρα του μεγάλου λυράρη υποστηρίζουν, ότι στα πρώτα του βήματα τον περπάτησε ο καλλιτέχνης της εποχής Βαγγέλης Καλαϊτζάκης, που δίδαξε «και τον Γιάννη Σκαλίδη» και παραμένει άγνωστο γιατί δεν γίνεται αναφορά στο όνομά του. Ενώ, ορισμένοι άλλοι επιμένουν ότι «ο Ροδινός ήταν αυτοδίδακτος». Όπως ο υπερήλικας Δρουλίσκος που τον θυμάται σαν να είναι χθες: «Μοναχός του ξεκίνησενε από μικρός, αλλά δεν επρόλαβενε ο κακομοίρης και πόθανενε…».
Ο ΧΑΡΙΛΑΟΣ
Όσο μιλάει για τον Ροδινό, τα μάτια του μουσκεύονται από τις αναμνήσεις. Μιλάει για τα γλέντια και τις παρέες στο χωριό αλλά και τη διαμονή του τα καλοκαίρια στους «Νίππους» για να αποθεραπευτεί. «Τα καλοκαίρια ανέβαινε στο βουνό, βουνό δικό μας και του Κάτω Βαρσαμόνερου και έμενε πολύ καιρό. Όσο ήταν στο βουνό δεν άδειαζε από κόσμο που πήγαινε να τον δει. Απέναντι η θάλασσα και ρουφούσε καθαρό αέρα και ιώδιο». «Αμπέλια πολλά, τότε», θυμάται, «και αμπελοφύλακας ήτανε ο Βασίλης ο Καμπουράκης με το μούζικο. Τώρα τα αμπέλια τα έχουνε παραιτήσει…».
Ανάμεσα στους πολλούς επισκέπτες του καλοκαιριού, ο Γιάννης Δρουλίσκος θυμάται και τον Χαρίλαο που «είχε έρθει από την Αμερική για να τον-ε-δει». Συνεχίζει: «Τον φέρνω στο νου μου και παίξανε τη λύρα σε μια απιδέ αποκάτω. Είχανε έρθει πολλοί απού το Γεράνι και το Βαρσαμόνερο και χορέψανε και γίνηκενε καλό γλέντι. Ήτανε άρρωστος ο κακομοίρης και στο ύψωμα που ήτανε, έμενε σε ένα κελί, ένα σπιτάκι δηλαδή, με δοκάρια και λεπίδα κι είχενε και μια στέρνα δίπλα. Έμενενε πολύ-γ-καιρό για να γιατρευτεί μα δεν εσώθηνε…».
Στην πλειάδα των επισκεπτών φέρνει στη μνήμη του «πολλούς απου το Γεράνι και πρώτο τον Μιχάλη τον Κορώνη που ήτανε ο καλύτερος χορευτής». Αλλά και από το Κάτω Βαλσαμόνερο «το Θοδωρή τον Καλλιτσουνά, τον Παναγιώτη τον Πετρόχειλο και το Γιάννη τον Παπαδοπετράκη τον Κακαρογιάννη».
ΤΑ ΓΛΕΝΤΙΑ ΚΡΑΤΟΥΣΑΝ ΜΕΡΕΣ
»Παίζανε πάντα στα γλέντια με τον Μπαξεβάνη στο χωριό κι αυτά κρατούσανε μέχρι τα ξημερώματα. Θυμούμαι, κάθε χρόνο, εκειά που είναι σήμερο η πλατεία, το λέμε εμείς «Λιβάδι», κάνανε καλύβα. Δεν υπήρχανε σπίτια και κάνανε τη-γ-καλύβα και τα γλέντια κρατούσανε δυο μέρες. Αρχίζανε τη-μ-παραμονή τση γιορτής τη μέρα και ανήμερα του πανηγυριού μέρα και νύκτα… Ύστερα ερχότανε στο σπίτι του Φραντζεσκάκη, και από τη-γ- κότα που σφάζανε οι νοικοκύρηδες τρώγανε σούπα…».Ο Ανδρέας Ροδινός μέχρι που ζούσε, είχε έντονη παρουσία στα γλέντια και στις παρέες του χωριού του, ιδιαίτερα στην εορτή του Τιμίου Σταυρού στα Φραντζεσκιανά Μετόχια. Τότε, αναπολεί, «κάθε χρόνο τούτη τη γιορτή έπαιζενε στο χωριό. Έφερνε παρέες κι εγώ πήγαινα στα γλέντια. Θέλω να σου πω πως το κρασί που έπινα στα πανηγύρια και στσι παρέες στο Γεράνι, αν το έβγαζα θα πήγαινε μέχρι τη θάλασσα. Μα τσικουδιά δεν ήθελα…
Οι παρέες που πραγματοποιούνταν συχνά στο χωριό, με πρωτοπόρο τον Ροδινό, έχουν μείνει στην ιστορία! Πέρα από τους φίλους και θαυμαστές του που έρχονταν από γειτονικά χωριά ή και την πόλη του Ρεθύμνου για να τον απολαύσουν και να τον τιμήσουν, μόνιμοι σ’ αυτές τις συνάξεις ήταν και χωριανοί του, όπως ο Γιάννης και ο Ανδρέας Δρουλίσκος, ο Μιχάλης Φραντζεσκάκης, ο Ανδρέας Καλαϊτζάκης, ο Μιχάλης Νικολιδάκης και ο Στέλιος Μαμαγκάκης. Κι αυτές οι παρέες είχαν διάρκεια με κρασί, τραγούδι και χορό εκείνα τα «πέτρινα» χρόνια που «ο χωριανός τους μεσουρανούσε» στο καλλιτεχνικό στερέωμα.
Στα στενά του οικισμού με έντονα τα βενετσιάνικα στοιχεία, στέκει ακόμη έστω και λαβωμένο, το σπίτι του πρωτομάστορα και θεμελιωτή της κρητικής μουσικής παράδοσης. Η καμαρωτή πόρτα μέσα στο στενό, σε βάζει στην αυλή και εκεί το κονάκι του δεξιοτέχνη αρχίζει να χάνεται μέσα στο χρόνο.
Κάποια αντικείμενα του σπιτιού είναι σωριασμένα στην εγκατάλειψη και κομμάτια της στέγης έχουν καταρρεύσει. Θα έλεγε κανείς ότι αυτό το σπιτικό θα μπορούσε να γίνει αρχοντικό και να στεγάσει την ψυχή του μεγάλου Ροδινού, που μένει αιώνια στο καλλιτεχνικό στερέωμα της Κρήτης και της χώρας…
Και αντί να καταρρέει να αναστηλωθεί και να γίνει ένας μουσειακός χώρος, δίδοντας την πρέπουσα θέση σε μια φυσιογνωμία που στο σύντομο χρόνο της επίγειας παρουσίας της θεμελίωσε, άνοιξε δρόμους, έδωσε μουσικές κατευθύνσεις, δόξασε και δοξάστηκε.
Αχ καημένε Ροδινέ..
το παραπάνω κείμενο προέρχεται
από την σελίδα www.madeincreta.gr
