Πολλές και όμορφες μουσικές βραδιές- με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ήτανε μια φορά… κι έμεινε για πάντα»- αφιέρωμα στον μεγάλο Κρητικό καλλιτέχνη με την ιδιότυπη φωνή, που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στη σύγχρονη ελληνική μουσική πραγματικότητα και την Κρήτη, τον Ανωγειανό Νίκο Ξυλούρη, έδωσε με τη φετινές μουσικές του παραστάσεις- το τριήμερο Κυριακή 11, Δευτέρα 12, και Τρίτη 13 Νοεμβρίου, στο Ωδείο τής πόλης μας, και 14 Νοεμβρίου στο Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων- το γνωστό συγκρότημα “ΦΩΝΕΣ τού ΝΟΤΟΥ”.
Οι “ΦΩΝΕΣ τού ΝΟΤΟΥ” είναι μια ομάδα νέων μουσικών και τραγουδιστών απ’ όλη την Κρήτη και όχι μόνο. Δημιουργήθηκε πριν από επτά, περίπου, χρόνια με ιδέα τού Σταμάτη Κραουνάκη, που υλοποιήθηκε, στη συνέχεια, από την Αντιγόνη Αραμπατζόγλου. Στόχος του η σπουδή τού τραγουδιού, η εισαγωγή νέων ερμηνευτικών τρόπων, ο πειραματισμός και η δημιουργία ενός καινούριου τοπίου στα πολιτιστικά δρώμενα τού νησιού μας. Μέσα από πολύ μεράκι και ενθουσιασμό, αλλά και τριβές και δυσκολίες, η ομάδα έχει ήδη παρουσιάσει αρκετές παραστάσεις σε όλη την Κρήτη και πολλά άλλα μέρη τής Ελλάδας.
Η προχθεσινή συναυλία ήταν ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα στον αξέχαστο, όπως έχει ονομαστεί, «αρχάγγελο τής Κρήτης», το αγαπημένο σύμβολο που με την πέρφανη φωνή και το αγνό λεβέντικό του ήθος χάραξε τη μουσική αλλά και την πολιτική ιστορία τής νεότερης Ελλάδας, σημαδεύοντας τα χρόνια τής χούντας, την αντίσταση σε αυτήν, αλλά και τα πρώτα χρόνια τής μεταπολίτευσης. Έτσι, και ο χρόνος που δόθηκε η προχθεσινή συναυλία- δίπλα στην ιστορική τού Πολυτεχνείου ημέρα- προσέδωσε ακόμα πιότερη δόξα στο συγκεκριμένο έργο και στο πρόσωπο που αυτό θέλει να τιμήσει. Ήταν ένα ταξίδι που διαπραγματεύτηκε και νοηματοδότησε με έναν εκπληκτικό και αληθινά συναρπαστικό τρόπο τα γεγονότα τής εν λόγω περιόδου, μέσω των περήφανων και λεβέντικων τραγουδιών που ακούστηκαν και τής καλλιτεχνικής ελευθερίας στην αναζήτηση τής ονειρικής διάστασης των ανθρώπινων σχέσεων και των γεγονότων τής ηρωικής εποχής από την οποία προέρχονται, που σε κάνουν να αισθάνεσαι πραγματικά ελεύθερος σε έμπνευση, αυθεντικότητα και ενθουσιασμό και στήνουν γύρω σου ένα απίστευτο πανηγύρι ήχων που μυρίζουν βαθιά και αποπνέουν τη λαχτάρα για πιότερο φως, για φως και «ξαστεριά».
Καταπληκτικά τα κομμάτια που ερμηνεύτηκαν, τοποθετημένα όλα σε μια προσεγμένη ηχοχρωματική σειρά και ανάμεσα σε υπέροχα αφηγηματικά μέρη, γεμάτα με τους ήχους τής ρωμιοσύνης, αγέρωχα, συχνά θυελλώδη και εκρηκτικά, μεταξύ των οποίων κάνω προσπάθεια να ξεχωρίσω μερικά μόνο από τα πολλά (τριάντα τρία στον αριθμό) που ακούστηκαν στην όμορφη αυτή μουσική πανδαισία, όπως τα: «Κρήτη μου όμορφο νησί», «Χρώματα κι αρώματα», «Χίλια μύρια κύματα», «Καφενείον η “Ελλάς”», «Αυτόν τον κόσμο», «Γεια σου χαρά σου Βενετιά», κομμάτια όλα τους όμορφα διασκευασμένα για τη συγκεκριμένη βραδιά- αφιέρωμα και πλούσια δραματοποιημένα από την 15μελή χορωδιακή ομάδα τού συνόλου (εδώ τραγουδούσαν μαζί και τα όργανα!) στον σκηνικό χώρο τού Ωδείου. Θα περάσει καιρός για να ξεχάσει το φιλόμουσο κοινό τού Ρεθύμνου τις καταπληκτικές εκείνες κορυφώσεις ενθουσιαστικού κεφιού, που κατέληγε πάντα σ’ ένα, κυριολεκτικά, θριαμβικό «γλέντι», όπως εκείνο τής βραδιάς τού Πολυτεχνείου. Σαν τέτοια τραγούδια θα μπορούσα, επίσης, να ξεχωρίσω και τα: «Όσο βαρούν τα σίδερα», «Πώς να σωπάσω», «Και να αδερφέ μου».
Ξεχωριστά εντυπωσιακά στάθηκαν και τραγούδια τού ρεπερτορίου όπως το γνωστό ριζίτικο «Σε ψηλό βουνό», με τη φωνή και τη λύρα τού Μιχάλη Νικηφόρου, σ’ ένα ιδιαίτερα προσεγμένο τεχνικό ύφος, που με ακρίβεια και εύστοχες διαφοροποιήσεις σε ταχύτητες και δυναμική ανέδειξε το ήθος και διασφάλισε πλήρως την πιστότητα τής μουσικής. Του ίδιου, επίσης, και το «Μεσοπέλαγα αρμενίζω», σε σόλο τραγούδι, με μια γλυκιά και στρογγυλευμένη φωνή, αλλά και το «Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί» με τις εντυπωσιακές μετατροπικές εναλλαγές τής φωνής από τον ένα στον άλλο τραγουδιστή, ο «Ερωτόκριτος» και ο γνωστός συρτός «Τη μάνα μου την αγαπώ», που έδωσαν στη βραδιά τη δική τους ξεχωριστή νοηματοδότηση. Εντυπωσιακός και ο Κύπριος Στέφανος Ιωαννίδης στις υψηλές περιοχές τού τραγουδιού «Τα λόγια και τα χρόνια», με τα κρουστά τού Αντώνη Ζαχαράκη να φτάνουν στην αποκορύφωση, όπως και η Κωνσταντίνα Γωνιωτάκη στα τραγούδια: «Έβαλε ο Θεός σημάδι» και «Τα κανόνια τραγουδάνε».
Πρωτοτυπία τής βραδιάς στάθηκε το ακροτελεύτιο κομμάτι με τον παραμυθικό λόγο: «Ήτανε μια φορά» και την ανεπανάληπτη φωνή τού Νίκου Ξυλούρη, σε αναπαραγωγή, στο οποίο ο παράλληλος συσκοτισμός τής αίθουσας και η «καθιστική» παρουσία στο πλατό τής χορωδιακής ομάδας τού συγκροτήματος, είχαν να αντιπροτείνουν και να δώσουν τον δικό τους λόγο και συμβολισμό για τον τιμώμενο τραγουδιστή και τη βραδιά γενικότερα.
Ιδιαίτερα επιτυχής η παρουσία και των λοιπών τραγουδιστών- ερμηνευτών των τραγουδιών τού αξέχαστου Ανωγειανού ερμηνευτή και λυράρη, της Άρτεμης Καυκαλάκη, της Άννας Καραγιαννάκη, της Μαρίας Κυριακογιαννάκη, του Γιώργου Σταυρουλιδάκη, του Γιώργου Ξενικάκη, του Θανάση Παπαθανασίου, του Κώστα Ροδιτάκη και του Πρόδρομου Καραδελόγλου, που, με μια εντυπωσιακή πολυμορφία και εναλλαγή φωνών και ηχοχρωμάτων, απέδωσαν τα τραγούδια σε μια παντελώς «εξατομικευμένη» βάση, προσαρμοσμένη στα προσωπικά γούστα και στον χαρακτήρα τού κάθε τραγουδιστή. Το μικρόφωνο επί τής σκηνής βρισκόταν σε μια μόνιμη εναλλαγή φωνών και χεριών και όλοι οι συντελεστές αναδείχτηκαν με τα δικά του ο καθένας φωνητικά χαρίσματα και το δικό του προσωπικό ηχόχρωμα, που απέδιδε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ιδιαίτερα χαρακτηριστικές απαιτήσεις και διαθέσεις τού κάθε τραγουδιού.
Καταπληκτικές, λοιπόν, οι φωνές, καταπληκτικοί, όμως, και οι μουσικοί τού συγκροτήματος: ο Μιχάλης Νικηφόρος (λύρα), ο Πρόδρομος Καραδελόγλου (λαούτο), ο Αντώνης Ντακάκης (μπάσο), ο Αργύρης Έξαρχος (ηλεκτρική κιθάρα) και βέβαια η Αντιγόνη Αραμπατζόγλου στο πιάνο και ο Αντώνης Ζαχαράκης στα κρουστά.
Και είναι αλήθεια ότι η μουσική τού είδους αυτού που τόσο σπάταλα μας προσέφεραν τα παιδιά τού συγκροτήματος «Φωνές τού Νότου» είναι εκείνη που πραγματικά γαληνεύει την ψυχή, επιβραβεύει την ειρηνικότητα, κατευνάζει τις οργισμένες ψυχές και καταλαγιάζει τους τρικυμιώδεις λογισμούς τού πνεύματος.
Τα θερμά μου συγχαρητήρια σε όλους!
