Νοιώθουμε περήφανοι όταν διαβάζομε πως η κρητική διατροφή, παρακλάδι της μεσογειακής, θεωρείται ως η υγιέστερη και πιο ισορροπημένη.
Αυτό πιστώνεται στους παλιούς μας, αλλά πρωτίστως στις συνθήκες που τη γέννησαν: τον τόπο και τον τρόπο ζωής μέχρι πριν σαράντα χρόνια.
Πράγματι, τρόπος ζωής των παλιών μας χαρακτηριζόταν από κίνηση και συνεχή άσκηση μέσα από τις αγροτικές εργασίες στον κύκλο του χρόνου. Χαρακτηριζόταν ακόμα από τη σπάνη των αγαθών, τη φτώχια με άλλα λόγια, φτώχια που δεν ισοδυναμούσε με εξαθλίωση αλλά με τον αγώνα για επιβίωση σε συνθήκες με περιορισμένα μέσα. Κάθε μέρα ήταν ένας αγώνας ζωής, αξιοπρέπειας, και τελικά αυτάρκειας.
Σ’ αυτά τα πλαίσια, η διατροφή είχε σα βάση της το λάδι, τα όσπρια και τα λαχανικά, και πιο αραιά το ψάρι και το κρέας. Αυτός ο συνδυασμός σήμαινε τελικά και ένα σώμα υγιές, σκληραγωγημένο και εκπαιδευμένο σε αξίες που βοηθούσαν να ξεπεραστούν οι δυσκολίες που έβαζε η μορφολογία του εδάφους και οι εν γένει συνθήκες: την αλληλεγγύη και τον κοινοτισμό.
Η κρητική διατροφή εγκαταλείφθηκε πριν ακόμα τη δικαιώσουν οι επιστήμονες. Εγκαταλείφθηκε μέσα στην ψευδαίσθηση πλούτου που μας χάρισε το κόμμα που μας έβαλε αργότερα στο μνημόνιο. Εγκαταλείφθηκε μαζί με τον καθημερινό μόχθο για δημιουργία, με την καταστροφή της αγροτικής παραγωγής, την απουσία πια της κίνησης, καθώς οι επιδοτήσεις αλλά και οι οικονομικοί μετανάστες έκαμαν πιο εύκολη τη ζωή μας.
Η σημερινή κρητική διατροφή συνοψίζεται στη ρήση “το καλύτερό μου όσπριο ειν’ το κρέας”, κουβέντα που εν μέρει μπορούσαν να τη λένε αυτοί που μεγάλωσαν στη στέρηση, αλλά που δε μπορεί να χαρακτηρίζει τις γενιές που μεγάλωσαν μέσα στην αφθονία.
Τώρα η ευημερία τελείωσε. Και τα νοικοκυριά περιορίζονται πιο πολύ στα έξοδά τους. Όμως η νέα κρητική διατροφή, που έχει κάθε μέρα κρέας, δεν υποχωρεί. Προτιμούμε να πληρώσομε φτηνό κρέας αμφιβόλου προελεύσεως παρά να φάμε τροφές που στηρίζουν μιαν υγιεινή διατροφή, παρά να ξαναβρούμε την υγεία των παλιών μας.
Η επιστροφή στην κρητική διατροφή, δεν είναι πια μόνο θέμα υγείας. Συνδέεται και με ένα άλλο ζητούμενο, την απόρριψη του καταναλωτισμού και την παραγωγική αυτάρκεια της χώρας.
Γιατί μόνο αν απελευθερωθούμε από τις ψεύτικες ανάγκες που μας υπέβαλαν μπορούμε να αναζητήσουμε μια διέξοδο στη σημερινή κρίση. Και η όποια αυτάρκεια επιδιώξουμε, δε μπορεί να είναι στη βάση ενός μοντέλου διατροφικού που έχει κάθε μέρα κρέας, δε μπορούμε να ζητούμε αυτάρκεια στα σφαχτά. Πρέπει να βάλουμε ποικιλία στο φαγητό μας, κι αυτή να επιδιώξουμε να την παράγομε εδώ. Το μοντέλο είναι υπαρκτό, το γνωρίζομε και το έχει προκρίνει η επιστήμη. Εμείς θα είμαστε σε θέση να το υλοποιήσομε;
“Με το τουφέκι και τη λύρα”
Μανώλης Εγγλέζος – Δεληγιαννάκης
